مواد غذایی با کالری منفی: آیا این یک افسانه است یا واقعیت دارد؟

مفهوم مواد غذایی با کالری منفی یک باور غیر علمی بوده و لازم است در اولین فرصت از میان برداشته شود. هنگامی که فردی می‌گوید سبزیجاتی مانند کرفس دارای کالری منفی هستند، حتی ذره‌ای حقیقت ندارد. در این مقاله یک بار برای همیشه توضیحاتی در این مورد خواهیم داد و این افسانه را در هم می‌شکنیم.

آیا می‌دانستید؟

پیروی پشتکارانه از یک رژیم غذایی بسیار کم کالری (VLCD) می‌تواند در هفته وزن را در حدود 2ر2 تا 5ر5 پوند (معادل 998ر0 تا 495ر2 کیلوگرم) کاهش دهد. با این حال، باید توجه داشت که این نوع رژیم غذایی قطعاً برنامه غذایی سالمی در بلند مدت نخواهد بود.
زمانی که می‌خواهیم از وزن خود بکاهیم، اغلب به ما توصیه می‌شود که به خوردن سبزیجاتی مانند کرفس، اسفناج، کاهو، خیار و میوه‌هایی مانند پرتقال، زغال اخته، و هلو بیشتر توجه کنیم. دلیلی که برای آن می‌آورند این است که این مواد غذایی دارای کالری منفی هستند، بدین معنی که بدن مجبور خواهد بود کالری بیشتری از آنچه در واقع این مواد غذایی دارا می‌باشند، صرف هضم آنها کند.
به لحاظ تئوری، ممکن است به نظر امکان پذیر آید، اما در واقع، آیا این استدلال با واقعیت جور در می‌آید؟ در این قسمت، در مورد حقایق و همچنین باورهای غیر علمی در مورد برچسب «کالری منفی» مرتبط با برخی مواد غذایی بحث می‌کنیم.

نظریه‌ی ماده‌ی غذایی با کالری منفی

آیا وجود خوراکی‌هایی با کالری منفی حقیقت دارد؟ قبل از بحث در این مورد، به دانستن مفهوم کالری‌های مرتبط با مواد غذایی نیاز است. کالری یک واحد انرژی است، و از نظر مصرف مواد غذای به مقدار انرژی گرمایی آزاد شده به هنگام شکسته شدن ماده‌ی غذایی در بدن انسان اشاره دارد. و به زعم حامیان غذاهایی با «کالری منفی»، بدن انرژی بیشتری جهت هضم این غذاها صرف می‌نماید. به عبارت ساده، بدن مجبور است جهت شروع به تجزیه و تفکیک شیمیایی مواد غذایی به واحدهای کوچکتر سخت‌تر تلاش نماید، که ظاهراً به سوازانده شدن کالری بالاتر (نسبت به کالری موجود در ماده‌ی غذایی) در طول کار اصلی هضم، تعبیر می‌شود. بنابراین، بدن ظاهراً پس از هضم این مواد غذایی، کالری اصلی خود را از دست داده و در نهایت منجر به کاهش وزن می‌شود.

حقیقت امر

مقدار کالری (انرژی) که توسط بدن در طول عمل هضم مصرف می‌شود، به عنوان اثر گرمایی مواد غذایی شناخته می‌شود که به زعم برخی بیشتر از میزان کالری است که ماده‌ی غذایی مورد نظر در اختیار ما قرار می‌دهد. درک این ایده بسیار ساده است، اما متاسفانه، هیچ پشتوانه علمی ندارد. در واقع، مطالعات در مورد سبزیجات و میوه‌جات، نشان می‌دهد که اثر گرمایی ماده‌ی غذایی تنها 5 تا 10% کل کالری موجود در ماده‌ی غذایی است. حتی در مورد مواد غذایی پروتئینی، بدن تا 30٪ انرژی از کالری مصرفی را استفاده می‌کند. بنابراین، همانطور که گروهی به اشتباه معتقد بودند، « میزان مصرف کالری» جهت انجام عمل هضم، هرگز فراتر از 100٪ کالری موجود در ماده‌ی غذایی نخواهد بود. بدین معنی که، هرگز کالری بیشتری نسبت به آنچه در واقع در ماده‌ی غذایی مورد بحث وجود دارد، صرف خوردن غذا نمی‌شود.

کالری منفی ـ یک افسانه یا عقیده‌ی غیر علمی

یک ساقه‌ی بزرگ کرفس تنها 10 کالری دارد و به همین ترتیب، به باور حامیان نظریه‌ی غذاهایی با کالری منفی، بدن باید کالری بیشتری هضم هضم کرفس مصرف کند. با این حال، در واقعیت، میزان مصرف کالری فقط 1 یا 2 کالری است. به همین نحو، یک پیاله هندوانه‌ی توپی شده تنها 45 کالری دارد، اما انرژی که صرف هضم آن می‌شود بسیار کمتر یعنی 5 تا 10 کالری خواهد بود. پرتقال را در نظر بگیرید که ادعا می‌شود موجب کمبود کالری خالص پس از عمل هضم می‌شود. یک پرتقال با اندازه‌ی متوسط در حدود 62 کالری تأمین می‌سازد، اما تنها 6 تا 12 کالری برای هضم آن صرف می‌شود. بنابراین، در واقعیت، می‌توان متوجه شد که کالری مصرفی جهت عمل هضم این به اصطلاح مواد غذایی با کالری منفی، بسیار کمتر از میزانی است که این مواد تأمین می‌سازند.
با این حال، این میوه‌ها و سبزیجات در کاهش میزان کل کالری مصرفی مفید می‌باشند. به این دلیل که، سرشار از فیبر بوده که موجب کند کردن عمل هضم شده و همچنین معده را برای مدت زمان طولانی‌تری پُر نگه می‌دارد. و در واقع به این گونه عمل می‌کنند که میل و هوس خوردن را کاهش می‌دهند.
در مجموع، ماده‌ی غذایی با کالری منفی وجود ندارد، اما این بدان معنا نیست که جهت از دست دادن وزن خوردن میوه و سبزیجات مفید نمی‌باشند. شکی نیست که این مواد غذایی دارای کالری پایینی بوده؛ از این رو، همیشه می‌توانید آنها را در رژیم غذایی کم کالری خود وارد نموده تا چند کیلو وزن اضافی خود را کاهش دهید.