توجه به تکلیف فعلی

برداشت هایی از بیانات امام خمینی (ره)

حالا من یک صحبتی به همه، راجع به همه آقایان و خانمها، عرض می‌کنم. من اصل نابسامانیهایی که در ایران هست فعلاً، و آشفتگیهایی که در همه قشرهای ملت هست، هم مطلعم و هم متأثرم. لکن باید الآن ما حساب این را بکنیم که وظیفه فعلی برای ما. برای ملت ما، چه بانوان محترم و چه آقایان معظّم، برای همه، چه هست. الآن ما در چه حال واقع هستیم؟ و باید چه بکنیم؟(1)
ماگذشته را پشت سر گذاشتیم و بحمدالله موفقیت آمیز بود. به گذشته خیلی نباید نظر کرد، عمده آینده است. تکلیف فعلی ما چیست؟ و تکلیف بعد از این و آینده ما؟ فرق نیست بر این که ما همه مکلف هستیم به تکلیفهای الهی برای حال و برای آینده. در حال حاضر می‌دانید که آشفتیگهایی که در کار است، و توطئه هایی برای اخلال. تکلیف ما در این حال که اخلالگرها می‌خواهند نگذارند این نهضت به ثمر برسد چیست؟ و تکلیف آینده ما چیست؟(2)
الآن وظیفه فعلی ما این است که همه مسائلی که بعدها باید درست بشود، همه گرفتاریهایی که بعدها باید درست بشود، همه را کنار بگذاریم. و همه متوجه به این باشیم که این قانون اساسی که بناست تصویب بشود، چی هست، اشکالاتش چی هست. اشکالات را بگویید، و کی باید این را بررسی بکند و چه اشخاصی باید بررسی بکنند، همان اشخاص را تعیین بکنید.(3)
رشد فکری هر جامعه اقتضا می‌کند که انسان در هر مرحله‌ای که واقع هست همان مرحله را توجه به آن داشته باشد، و افراد هم و گروهها هم در هر حالی که هست و هر گروهی که هستند همان وضعی که در آن گروه هست به آن توجه داشته باشند فکر کردن به آن چیزی که در گذشته است و گذشته است و آن چیزی که بعدها خواهد آمد از جهتی خوب است؛ و از جهتی انسان را از مقصدی که دارد باز می‌دارد. ما اگر الآن همه توجهمان را منصرف کنیم به این که ما چه کردیم و چه کردیم که پیروز شدیم و همه توجهمان را به آتیه دور منعطف کنیم، از آن چیزی که الآن وقتش است. اذهانمان منصرف می‌شود. چنانچه گروههای مختلفی که هستند، و هر گروهی برای یک کاری هستند، اگر چنانچه توجه کنند به کارهای گروههای دیگر، از کاری که خودشان دارند منحرف می‌شوند. ما الآن چیزی که بالفعل محل حاجتمان است این را باید به آن توجه کنیم. نه به آتیه خیلی فکر کنیم، و نه به گذشته. گذشته الحمدلله، تا حالا خوب گذشته است و امیدوارم که آتیه هم ان شاءالله خوب بشود؛ لکن شرط این که آتیه خوب بشود این است که حال خوب بشود؛ یعنی هر قدمی که بر می‌داریم همان قدم را ببینیم چه طور باید برداریم و کجا باید بگذاریم.(4)
بالأخره، این وضع فعلی که شما دارید، باید رو به بهتری بروید؛ هی بروید سراغ این که یکدیگر را اسلامی کنید. این که من عرض کردم که باید امور، اسلامی باشد، حالا هم عرض می‌کنم: این کارهایی که شما می‌گویید که می‌روند جنگلها را خراب می‌کنند، اینها کارهای غیر اسلامی است. من می‎‌گویم باید اسلامی باشد. اگر چنانچه یک کسی تخلف کرد از مقررات دولت، این غیر اسلامی است، آن هم باید اسلامی بشود؛ باید دولت با قدرت، آن کسی [را] که تخلف می‌کند از آن چیزهایی که دولت برای حفظ نظام دولت قرار داده است، آن را باید با قدرت جلویش را بگیرد؛ برای این که آن غیر اسلامی است، من می‌گویم اسلامی باید بشود.(5)
من تذکراتی دارم که باید به شما آقایان عرض کنم. ما باید آینده را در نظر بگیریم و این گونه فکر نکنیم که وضع فعلیمان بگذرد، آینده هر چه باشد، باشد ما مکلفیم تا علاوه بر این که وضع فعلی را حفظ کنیم، نگهبان آینده و نظام و اسلام باشیم.
ما باید پایه گذار خوب آینده باشیم. از موضوعاتی که باید در فکر آینده اش باشیم، وضع روحانیت است، وضع درسی روحانیت است. در مورود وضع درسی آنچه پرسیدم، گفته اند خوب است. البته خوب داریم تا خوب، یک موقعی خوب است که صاحب جواهر و شیخ مرتضی تربیت می‌شود، و یک موقعی خوب است که ماها به وجود می‌آییم، بین این دو خیلی فاصله است. برای این که افرادی مثل صاحب جواهر تربیت شود باید دسته بسیاری مُمَحَّن بر تحصیل شوند، خود را مهیا کنند تا فقه را به صورت قدیم تحصیل نمایند.(6)
روزی که آن وعده مسلّم خدا تحقق پیدا کند و مستضعفان مالک ارض بشوند. این مطلب وعده خداست و تخلّف ندارد، منتها آیا ما درک کنیم یا نکنیم، آن به دست خداست. ممکن است در یک برهه کمی وسایل فراهم بشود و چشم ما روشن بشود به جمال ایشان. این چیزی که ما در این وقت، در این عصر وظیفه داریم، این مهم است. همه انتظار داریم وجود مبارک ایشان را، لکن با انتظار تنها نمی شود، بلکه با وضعی که بسیاری دارند، انتظار نیست. ما باید ملاحظه وظیفه فعلی شرعی- الهی خودمان را بکنیم و باکی از هیچ امری از امور نداشته باشیم. کسی که برای رضای خدا ان شاءالله مشغول انجام وظیفه است، توقع این را نداشته باشد که مورد قبول همه است، هیچ امری مورد قبول همه نیست.(7)
در شرایط فعلی، ما باید وحدتمان را حفظ کنیم تا تمام کارها درست شود. البته در یک کشوری که تازه می‌خواهد احکام اسلام را پیاده کند و دارای چهل میلیون جمعیت و با آن وسعت است، نمی‌شود یکدفعه کارها درست بشود و هیچ خلافی واقع نگردد، در زمان خود پیامبر و حضرت امیر هم خلاف واقع می‌شد. باید جهات مثبت را نگاه کرد، نه جهات منفی را. و ما نباید توقع داشته باشیم که صبح کنیم در حالی که همه چیز سر جای خودش باشد. در زمان حضرت صاحب- سلام الله علیها- هم که ایشان با تمام قدرت می‌خواهد عدل را اجرا نمایند، با این ترتیب نمی‌شود که هیچ کس حتی خلاف پنهانی هم نکند. و بالأخره همانها هم که مخالف هستند حضرت صاحب را شهید می‌کنند. و در روایات، قریب به این معنا دارد که بعضی فقهای عصر با ایشان مخالفت می‌کنند. پس این طور نیست که خلاف فلان قاضی یا فلان فرماندار و اصولاً بعضی جهات منفی، خطری باشد. در زمان حضرت امیر هم قاضی اش و فرماندارش خلاف می‌کرده است، این اجتناب ناپذیر است.(8)

راهبردهای تصریحی:

1- در هر زمانی می‌بایست مشغول به تکلیف مقتضی با آن زمان بود.
2- در عین توجه به زمان حال، نمی بایست از آینده غافل بود.

نکته استنباطی:

1- لحاظ بُعد مکانی و زمانی در ادای تکالیف و شناخت موقعیت ویژه در هر عصر می‌بایست راهبرد هر فرد مؤمن و متعهدی باشد.

پی‌نوشت‌:

1. صحیفه امام (ره)، ج7، ص 514.
2. صحیفه امام (ره)، ج8، ص37.
3. صحیفه امام (ره)، ج9، ص 106.
4. صحیفه امام (ره)، ج9، صص 496 و 497.
5. صحیفه امام (ره)، ج16، ص 449.
6. صحیفه امام (ره)، ج19، ص 42.
7. صحیفه امام (ره)، ج19، ص 246.
8. صحیفه امام (ره)، ج19، صص 302 و 303.

منبع مقاله :
گردآوری: موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت،(1390)، سیره سیاسی حضرت امام خمینی(ره)، تهران: قدر ولایت، چاپ اول