تان فیلف، گاوری ئیل ایوانویچ

[gāvriil ivānevič tānfilef]
Gavriil Ivanovich Tanfilev
(ت. تالین، روسیه، 15 اسفند 1235/ 6 مارس 1857؛ و.اوْدسا، روسیه، 13 شهریور 1307/ 4 سپتامبر 1928)، جغرافیا، جغرافیای گیاهی، خاك شناسی.
تان فیلف مطالعه‌ی گیای دشتهای دارای خاك سیاه (Chernozem steppes) را هنگامی آغاز كرد كه دانشجوی دانشكده‌ی فیزیك و ریاضیات دانشگاه سن پترزبورگ بود. پس از آنكه در 1262 از تحصیل فراغت یافت، در بخش كشاورزی وزارت اراضی دولتی (1263-1271)، در گروهی اعزامی برای مطالعه‌ی روشهای جنگلداری و حفظ و مهار آب در جلگه‌های روسیه (1272-1273)، در باغ گیاه شناسی سن پترزبورگ (1274-1283) و در كمیسیون خاك انجمن اقتصادی آزاد (1267-1284) كار كرد. این فعالیتها را با پژوهشهای میدانی در مورد خاك و رستنیهای بخش اروپایی روسیه و سیبری شرقی همراه بود. تان فیلف در تدوین نقشه‌ی خاكهای بخش اروپایی روسیه شركت داشت و در 1289 در نمایشگاه جهانی پاریس مدال طلا به او اعطا گردید.
تان فیلف، در رساله‌ی فوق لیسانس خود، با عنوان Predely lesov na yuge Rossii («حدود جنگلها در بخش جنوبی روسیه»، 1894)، نتیجه گرفت كه نبودِ جنگل در دشت ناشی از قلیایی بودن زیاده از حد خاك و سنگبستر است، و این هر دو معلول اقلیم خشكند. فقدان جنگل در توندرا [ نوعی از دشتهای بی‌درخت نواحی قطبی، با خاك تیره رنگ] نیز با ماندابی بودن خاكها، دمای كم، و انجماد دایم، كه ریشه‌های درختان را از بین می‌برد، توجیه می‌شد. تان فیلف معتقد بود كه در نواحی مرزی بین جنگل و توندرا و جنگل و جلگه مبارزه‌ای دائمی در جریان است كه منجر به متلاشی شدن مرزهای منطقه‌ای می‌شود. نتیجه گیریهای وی در مورد مبارزه‌ی جنگل و جلگه و میان توندرا و جنگل بحث داغی را در میان جغرافیدانان، جغرافیای گیاهی شناسان، و خاكشناسان برانگیخت كه تا به امروز نیز بی‌آنكه حل شده باشد ادامه یافته است.
تان فیلف، با گسترش عقاید دكوچایف در مورد ساختارِ منطقه‌ای چشم انداز روسیه، به مطالعه‌ی منطقه‌ای شدن طبیعی- جغرافیایی بخش اروپایی روسیه پرداخت (1276) و پنج سال بعد، اثر مهم و علمی خود به نام Glavneyshie cherty rastitelnosti Rossii («مشخصه‌های عمده‌ی رستنیهای روسیه») را با تحلیلی درخشان از مناطق وسیعِ پوشیده از گیاه در دشتها و نوارهای عمودی در كوهستانهای كریمه و قفقاز و تركستان، منتشر ساخت. مهمترین ویژگی این اثر، رهیافت تاریخی آن به تشكیل مناطق گیاهی در دوره‌ی پس از دوران سوم زمین شناسی است.
تان فیلف، به مدت بیش از بیست سال، به مطالعه‌ی جغرافیای مربوط به رویش گیاهان پرداخت. پژوهش وی در این زمینه، منجر به نگارش كتابی شد با عنوان Ocherk geografii i istorii glavneyshikh kulturnykh vastenii («طرح كلی جغرافیا و تاریخ گیاهان كشت شده‌ی مهم»، 1923).
وسعت بینش جغرافیایی وی و دانش او درباره‌ی تاریخ طبیعی، كه بر پایه‌ی پژوهشهای شخصی استوار بود، به انتشار اثری عظیم در مورد جغرافیای طبیعی روسیه انجامید. چهار جلد در زمان حیات وی (1295-1303) و جلد پنجم پس از وفاتش (1310) انتشار یافت. این اثر، با كتابشناسی جامعی كه در برداشت، تا اوایل دهه‌ی 1310 مفصل‌ترین و كاملترین مجموعه‌ی اطلاعات در زمینه‌ی تاریخ طبیعی روسیه بشمار می‌رفت.
تان فیلف، علاوه بر پژوهش در دانشگاه سن پترزبورگ (1274-1282) و دانشگاه نِوِراسیسك، در اوْدسا (1283-1307) نیز تدریس می‌كرد.

كتابشناسی

یكم. كارهای اصلی.

كتاب تان فیلف به نام Geograficheskie raboty («آثار جغرافیایی»، مسكو، 1953) شامل فهرستی از نوشته‌های او است.
دوم.خواندنیهای فرعی. - Gavriil Ivanovich Tanfilev از س.ت.بلوْزروْف (مسكو، 1951)، كه مشتمل بر فهرستی از آثار او و خواندنیهای فرعی است؛ و «Gavriil Ivanovich Tanfilev»، از همو، در Otechestvennye fizikogeografy I puteshestven niki («دانشمندان جغرافیای طبیعی و سیّاحان بومی»، مسكو، 1959)؛ «Gavriil Ivanovich Tanfilev»، از ل.س.برك، در Pri، 17، شماره‌ی 10( 1928)؛ و «Professor Gavriil Ivanovich Tanfilev»، از ا. ا. بوْرزوْف، در Zem، 30، شماره‌ی 4، (1928).
منبع مقاله :
گیلیپسی، چارلز كولستون، (1387)، زندگینامه‌ی علمی دانشوران، ترجمه احمد آرام...[ و دیگران]، تهران: شركت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول