مطالعه كمى پس از تولد

چرا براى كودكى كه هنوز معانى كلمات را نمى داند بايد كتاب خواند؟ چرا براى كودك نوپايى كه نمى فهمد بايد شعر و ترانه خواند؟ هر دو اين كارها به كودكان كمك مى كنند تا ارتباط بين كلمات و معانى آن ها را دريابند. همچنين كمك مى كند كه محيطى خوشايند و امن براى بچه ها ايجاد شود و به ايجاد علاقه اى ديرپا به مطالعه و يادگيرى براى تمام عمر منجر مى شود.برخى والدين فكر مى كنند كه يادگيرى مطالعه از زمانى شروع مى شود كه كودك بتواند الفبا را به خاطر بسپارد و كلمات را حفظ كند. اما واقعيت اين است كه اساس مطالعه خيلى زودتر از اين زمان شكل مى گيرد. هرروز وقتى شما به اشياء اطراف اشاره مى كنيد و درباره آن ها توضيح مى دهيد به طور مثال وقتى به كودك لباس مى پوشانيد يا با كودك نوپايتان به خريد مى رويد و يا به همراه كودك ۵ ساله خود آشپزى مى كنيد در واقع به نوعى مطالعه و خواندن را پى مى ريزيد. نخستين نتيجه هرگونه همراهى و مطالعه با كودكان، بى ترديد همدلى و احساس امنيت بيشتر براى فرزندان است.

نوزادان و بچه هاى خيلى كوچك

الف- براى صحبت كردن با نوزادان و كودكان خردسال به دنبال فرصت و زمان مناسب نباشيد. در مواقع مختلف مثلاً زمان عوض كردن پوشك، حمام كردن، غذا دادن و يا بازى كردن، با او حرف بزنيد و برايش شعر و ترانه بخوانيد.
ب- كتاب و كارت هاى آموزشى عكسدار با رنگ هاى روشن به او نشان دهيد. به خاطر داشته باشيد كه در اين سن كودك احتمالاً از نگاه كردن، انداختن و يا جويدن كتاب بيشتر از مطالعه لذت مى برد! (براى اين سنين بهتر است از كتاب هاى پلاستيكى و يا كتاب حمام كه ويژه بچه هاى كوچك تهيه شده و در بازار نيز موجود است، استفاده كنيد.)
ج- براى افزايش دامنه لغات كودك هنگام تماشاى كتاب) از او سوال كنيد.
د- كلمات روى تابلوها را در اماكن مختلف مانند پارك، باغ وحش و يا حتى حين پياده روى يا ماشين سوارى به او نشان دهيد.
ه- از زمانى كه متوجه مى شويد كودكتان روى حروف (اسباب بازى) دقت مى كند، نام حروف را به او بگوييد. كلمات را بلند بخوانيد و معناى آن ها را برايش توضيح دهيد.

كودكان نوپا

الف- اساساً در اين سن، كتاب خواندن قبل از خواب، راه خوبى براى دل كندن از بازى هاى حركتى و جست و خيز و پذيرش راحت زمان استراحت و خواب است. كودكان نوپا ممكن است از شما بخواهند بارها و بارها داستان مورد علاقه شان را بخوانيد. آن ها ممكن است واژه ها و تصاوير را به هم ربط بدهند و چنان چه شما هنگام كتاب خواندن مكث كنيد خودشان جاى خالى كلمات را پر كنند.
ب- بگذاريد كودكان همراه با شما فهرست خريد را بنويسند. ممكن است آن ها بخواهند مرتب كردن و شمارش پول ها را در دست شما ببينند و انجام ساير كارهاى مربوط به خريد روزانه را تقبل كنند.
ج- گردش هاى كوتاه به محل هاى جديد داشته باشيد و درباره آن چه در اطرافتان مى گذرد با كودك صحبت كنيد و اگر امكان دارد درباره رويدادهاى مشابه، قبل و بعد از گردش مطالعه كنيد.
د- براى بچه ها يادداشت و نامه بنويسيد و روى در يخچال بچسبانيد! نام ها و كلمات را برايشان هجى كنيد تا آرام آرام با آن ها آشنا شوند.

كودكان پيش دبستانى

الف- كودكان را تشويق كنيد تا گام به گام به دستورالعمل هاى نوشته شده نظير كاربرد وسايل و مانند آن عمل كنند يا به خواندن برچسب كالاها در فروشگاه ها تشويقشان كنيد. مجموعه اى از چيزهاى مختلف را فراهم كنيد تا از اين طريق كودكان خواندن و نوشتن را با بازى تجربه كنند. بليت اتوبوس، كارت تبريك و ... را در اختيار آن ها بگذاريد.
ب- به نمايشگاه هاى كتاب برويد و داستان هايى را پيدا كنيد كه فيلم يا كارتون آن نيز ساخته شده است.
ج- بازى با كلمات و جمله ها را تجربه كنيد.
د- از واژه ها لذت ببريد و اين لذت را نشان بدهيد.
ه- نتيجه فورى نخواهيد، بچه ها را تشويق كنيد پاسخ خود را از كتاب ها بگيرند نه از شما. بازى هايى را اختراع كنيد كه به خواندن مربوط مى شود.
و- گاه از كتاب هايى استفاده كنيد كه موضوع آن ها جشن هاى ملى و مناسبت هاى مذهبى و يا رويدادهاى مهم تاريخى هستند.
ز- مراجعه به كتابخانه محل تان را در روال كارهاى جمعى خانواده قرار دهيد.