مراقب باشيد گاهى فضاى خانه پر تب و تاب است
نويسنده:دكتر احمد به پژوه
منبع:روزنامه جوان
منبع:روزنامه جوان
همه ما در مقام پدر يا مادر اشتباه مى كنيم. گاهى كه خسته ايم يا تحت فشار روحى قرار گرفته ايم با فرزندان مان بى حوصله رفتار مى كنيم. هنگامى كه ذهن مان به كارهاى خودمان مشغول است فراموش مى كنيم از آن ها درباره اتفاقات مدرسه بپرسيم. هر از گاهى سهل گيرانه رفتار مى كنيم چون بيش از آن خسته ايم كه بر مقرراتى كه وضع كرده ايم پافشارى كنيم يا برعكس بيش از اندازه سخت گيرى مى كنيم چون حال و حوصله نداريم. هيچ كس تمام مدت پدر يا مادر نمونه نيست.هنگامى كه در مقام پدر يا مادر اشتباهى مى كنيد به خاطر آن خود را سرزنش نكنيد. فرزند شما براى هميشه زخم خورده نمى ماند، آن هم براى اين كه شما كنترل تان را از دست داديد، فراموش كرديد او را براى پروژه مدرسه اش تحسين كنيد.كودكان بيشتر تحت تاثير شرايط هميشگى محيط خانه قرار مى گيرند تا اتفاقات منفرد و خاص حتى اگر چنين اتفاقاتى خيلى ناخوشايند باشند. مهم جو عمومى اى است كه فرزند شما در طول زمان در معرض آن قرار مى گيرد.
بچه ها به ندرت تحت تاثير تصميمات يا برخوردهاى منفرد قرار مى گيرند مگر اين كه آن اتفاق واقعاً تكان دهنده باشد و حتى در رويارويى با ضربه روحى هم كودكان انعطاف پذيرى شگفت انگيزى دارند. به همين دليل است كه در مقام پدر يا مادر بايد اشتباهات تان را درك كنيد و از آن ها عبرت بگيريد. وقتى متوجه چرايى يك اشتباه شديد مى توانيد درك كنيد اشتباه از كجا ناشى شده و گام هايى براى به حداقل رساندن امكان رخداد دوباره آن برداريد. بنابراين اين طور پدرى و مادرى كردن همراه با خطا بخشى از محيط خانه شما نمى شود. شرايطى كه منجر به پرورش مناسب كودك مى شود، از هر پدر و مادر به پدر و مادر ديگر فرق مى كند بنابراين براى درك ضعف هاى خودتان كمى «خود تحليلى» لازم است. بعضى والدين درمى يابند وقتى عجله دارند در بدترين وضعيت هستند- اين موقعيت آن ها را تندخو و بى توجه مى كند. اگر متوجه شديد در چنين موقعيت هايى اشتباهاتى از شما سر مى زند- و در اين هنگام است كه احتمالاً چيزى مى گوييد يا كارى مى كنيد كه بعداً پشيمان مى شويد- ياد بگيريد وقتى فضاى خانه پر تب و تاب است از تصميم گيرى هاى مهم بپرهيزيد. اگر فرزندتان براى كار مهمى از شما اجازه مى خواهد و مثلاً داريد با عجله آماده مى شويد كه سر كار برويد ياد بگيريد كه بهترين جواب در اين زمان اين است كه «بايد كمى راجع به آن فكر كنم. بگذار بعداً درباره آن حرف بزنيم.» اگر فرزندتان اصرار كرد كه همان موقع جواب بدهيد تسليم نشويد مگر اين كه واقعاً لازم باشد. (مثلاً اجازه مى خواهد همان روز به گردش علمى برود).
اما اگر اين موقعيت اغلب تكرار مى شود به فرزندتان توضيح بدهيد كه «ساعات شتابزدگى» صبح زمان مناسبى براى اين گونه گفت وگوها نيست. او را عادت بدهيد كه اين قبيل چيزها را شب قبل با شما در ميان بگذارد. همين مورد براى والدينى صدق مى كند كه وقتى ذهن شان به مسايل ديگر مشغول است نمى توانند درست تصميم بگيرند.
ممكن است موعد كار مهمى سر برسد يا اوقات سختى با همسرتان داشته باشيد يا به فكر فاميل يا دوست بيمارى باشيد. بعضى از افراد قادرند بهتر از ديگران مسايل را «تفكيك كنند»، آن ها مى توانند اين مشغوليات را كنار بگذارند و وقتى لازم باشد تمام توجه شان را به فرزندشان معطوف كنند.اما براى ساير پدر و مادرها- كه شايد شما هم يكى از آن ها باشيد- مشكل است از تداخل نيازهاى يك جنبه زندگى با مسووليت پدرى يا مادرى جلوگيرى كنند.
گاهى اوقات فقط دانستن اين كه ذهن مان به چيزى مشغول است كافى است كه بتوانيم آن موضوع را مدتى كنار بگذاريم. بعضى پدر و مادرها تحت فشار زمان يا وقتى مشغله ذهنى دارند مشكلى ندارند، اما وقتى خسته اند عملكرد ضعيفى دارند. اگر شما هم اين طور هستيد وقتى بعد از يك روز كارى سخت به خانه برمى گرديد، پس از يك سفر درون شهرى سرسام آور يا خواب ناآرام شبانه، بايد اين موضوع را در نظر داشته باشيد. هيچ اشكال ندارد به فرزندتان بگوييد مى خواهيد پس از اين كه كمى استراحت كرديد و جانى گرفتيد همه چيز را درباره مدرسه اش گوش كنيد.اين روش بهتر است تا اين كه وانمود كنيد گوش مى دهيد در حالى كه واقعاً هيچ توجهى به او نداريد. همچنين بايد به ياد داشته باشيد پرورش كودك وقتى عصبانى يا غمگين هستيد كار بسيار سختى است. اگر از دست فرزندتان عصبانى هستيد يا به دليل ديگرى غمگين، عواطف تان به آسانى به رفتارتان با فرزند سرايت مى كند. طبيعى است كه گاه به گاه نسبت به بچه ها احساس عصبانيت يا ناراحتى كنيم، اما به عنوان يك قانون درست نيست هنگامى كه عصبانى يا خسته هستيد فرزندان تان را تربيت كنيد. شايد عصبانيت شما كاملاً موجه باشد.
اما اگر آرام باشيد و بگذاريد عصبانيت تان كمى فروكش كند قضاوت بهترى خواهيد داشت. خوب است به فرزندان تان مستقيم بگوييد: «آن قدر عصبانى هستم كه الان نمى توانم راجع به اين موضوع صحبت كنم. بگذار صبر كنيم تا وقتى كه بتوانيم با آرامش در اين باره صحبت كنيم.»
باور كنيد فرزندتان به اين خاطر از شما متشكر خواهد شد. اگر در مقام پدر يا مادر اشتباهى كرديد لزومى ندارد وانمود كنيد كارى كه كرديد درست بوده است. مهم است والدين پيش همسر و فرزندان شان به اشتباهات خود اقرار كنند و نيز اين كار را به شيوه اى انجام بدهند كه كودكان بفهمند. اگر به فرزندتان بگوييد «ببخشيد كه آن موقع بهت تشر زدم، سر كار روز سختى داشتم و آن را سر تو خالى كردم»، يا «درباره حرف هاى ديشب مان فكر كردم و فكر مى كنم احتمالاً تو درست مى گفتى» در چشم او كوچك نمى شويد. در واقع چه بسا عكس آن اتفاق بيفتد: هنگامى كه كودكان مى بينند والدين شان مى خواهند به اشتباه شان اعتراف كنند در آينده بيشتر به نظر و عقيده پدر و مادرشان احترام مى گذارند، زيرا مى فهمند كه پدر و مادر به نظر و عقيده آن ها احترام مى گذارند. خواندن اين مقالات كمك مى كند پدر و مادر بهترى باشيد، اما ضرورتاً شما را به پدر يا مادرى بى عيب و نقص تبديل نمى كند.
پدر و مادر بى عيب و نقص وجود ندارد. اگر افراط يا تفريط كرديد يا واكنش نامناسبى نشان داديد بكوشيد كه دفعه بعد عملكرد بهترى داشته باشيد و جلو برويد.
بچه ها به ندرت تحت تاثير تصميمات يا برخوردهاى منفرد قرار مى گيرند مگر اين كه آن اتفاق واقعاً تكان دهنده باشد و حتى در رويارويى با ضربه روحى هم كودكان انعطاف پذيرى شگفت انگيزى دارند. به همين دليل است كه در مقام پدر يا مادر بايد اشتباهات تان را درك كنيد و از آن ها عبرت بگيريد. وقتى متوجه چرايى يك اشتباه شديد مى توانيد درك كنيد اشتباه از كجا ناشى شده و گام هايى براى به حداقل رساندن امكان رخداد دوباره آن برداريد. بنابراين اين طور پدرى و مادرى كردن همراه با خطا بخشى از محيط خانه شما نمى شود. شرايطى كه منجر به پرورش مناسب كودك مى شود، از هر پدر و مادر به پدر و مادر ديگر فرق مى كند بنابراين براى درك ضعف هاى خودتان كمى «خود تحليلى» لازم است. بعضى والدين درمى يابند وقتى عجله دارند در بدترين وضعيت هستند- اين موقعيت آن ها را تندخو و بى توجه مى كند. اگر متوجه شديد در چنين موقعيت هايى اشتباهاتى از شما سر مى زند- و در اين هنگام است كه احتمالاً چيزى مى گوييد يا كارى مى كنيد كه بعداً پشيمان مى شويد- ياد بگيريد وقتى فضاى خانه پر تب و تاب است از تصميم گيرى هاى مهم بپرهيزيد. اگر فرزندتان براى كار مهمى از شما اجازه مى خواهد و مثلاً داريد با عجله آماده مى شويد كه سر كار برويد ياد بگيريد كه بهترين جواب در اين زمان اين است كه «بايد كمى راجع به آن فكر كنم. بگذار بعداً درباره آن حرف بزنيم.» اگر فرزندتان اصرار كرد كه همان موقع جواب بدهيد تسليم نشويد مگر اين كه واقعاً لازم باشد. (مثلاً اجازه مى خواهد همان روز به گردش علمى برود).
اما اگر اين موقعيت اغلب تكرار مى شود به فرزندتان توضيح بدهيد كه «ساعات شتابزدگى» صبح زمان مناسبى براى اين گونه گفت وگوها نيست. او را عادت بدهيد كه اين قبيل چيزها را شب قبل با شما در ميان بگذارد. همين مورد براى والدينى صدق مى كند كه وقتى ذهن شان به مسايل ديگر مشغول است نمى توانند درست تصميم بگيرند.
ممكن است موعد كار مهمى سر برسد يا اوقات سختى با همسرتان داشته باشيد يا به فكر فاميل يا دوست بيمارى باشيد. بعضى از افراد قادرند بهتر از ديگران مسايل را «تفكيك كنند»، آن ها مى توانند اين مشغوليات را كنار بگذارند و وقتى لازم باشد تمام توجه شان را به فرزندشان معطوف كنند.اما براى ساير پدر و مادرها- كه شايد شما هم يكى از آن ها باشيد- مشكل است از تداخل نيازهاى يك جنبه زندگى با مسووليت پدرى يا مادرى جلوگيرى كنند.
گاهى اوقات فقط دانستن اين كه ذهن مان به چيزى مشغول است كافى است كه بتوانيم آن موضوع را مدتى كنار بگذاريم. بعضى پدر و مادرها تحت فشار زمان يا وقتى مشغله ذهنى دارند مشكلى ندارند، اما وقتى خسته اند عملكرد ضعيفى دارند. اگر شما هم اين طور هستيد وقتى بعد از يك روز كارى سخت به خانه برمى گرديد، پس از يك سفر درون شهرى سرسام آور يا خواب ناآرام شبانه، بايد اين موضوع را در نظر داشته باشيد. هيچ اشكال ندارد به فرزندتان بگوييد مى خواهيد پس از اين كه كمى استراحت كرديد و جانى گرفتيد همه چيز را درباره مدرسه اش گوش كنيد.اين روش بهتر است تا اين كه وانمود كنيد گوش مى دهيد در حالى كه واقعاً هيچ توجهى به او نداريد. همچنين بايد به ياد داشته باشيد پرورش كودك وقتى عصبانى يا غمگين هستيد كار بسيار سختى است. اگر از دست فرزندتان عصبانى هستيد يا به دليل ديگرى غمگين، عواطف تان به آسانى به رفتارتان با فرزند سرايت مى كند. طبيعى است كه گاه به گاه نسبت به بچه ها احساس عصبانيت يا ناراحتى كنيم، اما به عنوان يك قانون درست نيست هنگامى كه عصبانى يا خسته هستيد فرزندان تان را تربيت كنيد. شايد عصبانيت شما كاملاً موجه باشد.
اما اگر آرام باشيد و بگذاريد عصبانيت تان كمى فروكش كند قضاوت بهترى خواهيد داشت. خوب است به فرزندان تان مستقيم بگوييد: «آن قدر عصبانى هستم كه الان نمى توانم راجع به اين موضوع صحبت كنم. بگذار صبر كنيم تا وقتى كه بتوانيم با آرامش در اين باره صحبت كنيم.»
باور كنيد فرزندتان به اين خاطر از شما متشكر خواهد شد. اگر در مقام پدر يا مادر اشتباهى كرديد لزومى ندارد وانمود كنيد كارى كه كرديد درست بوده است. مهم است والدين پيش همسر و فرزندان شان به اشتباهات خود اقرار كنند و نيز اين كار را به شيوه اى انجام بدهند كه كودكان بفهمند. اگر به فرزندتان بگوييد «ببخشيد كه آن موقع بهت تشر زدم، سر كار روز سختى داشتم و آن را سر تو خالى كردم»، يا «درباره حرف هاى ديشب مان فكر كردم و فكر مى كنم احتمالاً تو درست مى گفتى» در چشم او كوچك نمى شويد. در واقع چه بسا عكس آن اتفاق بيفتد: هنگامى كه كودكان مى بينند والدين شان مى خواهند به اشتباه شان اعتراف كنند در آينده بيشتر به نظر و عقيده پدر و مادرشان احترام مى گذارند، زيرا مى فهمند كه پدر و مادر به نظر و عقيده آن ها احترام مى گذارند. خواندن اين مقالات كمك مى كند پدر و مادر بهترى باشيد، اما ضرورتاً شما را به پدر يا مادرى بى عيب و نقص تبديل نمى كند.
پدر و مادر بى عيب و نقص وجود ندارد. اگر افراط يا تفريط كرديد يا واكنش نامناسبى نشان داديد بكوشيد كه دفعه بعد عملكرد بهترى داشته باشيد و جلو برويد.
