استعداد نظامی نیروی عراق درمنطقه
نیروهای عراقی بر خلاف ادعایشان، نه تنها خارج از مرز نبودند، بلکه کاملاً در داخل سرزمین ایران استقرار داشتند. به طوری که قسمت‌هایی ازکرانه شرق رودخانه «دویرج» نیز در کنترل آنان بود که با ایجاد تغییرات درکرانه این رودخانه و آبگیرها، موانعی را بر سر راه نیروهای ایرانی به‌وجود آورده بودند. نیروهای عراقی در ارتفاعات «حمرین» به نحوی گسترده بودند که تمام نقاط را تا 20 کیلومتری شرق و شمال ارتفاعات، زیر دید و تیر داشتند. عراقی‌ها در این ارتفاعات مواضع مستحکمی ایجاد کرده بودند، پل «چم سری» کاملاً در کنترل آنها بود و تمام تحرکات نیروهای ایرانی از سوی دشمن تهدید می‌شد. درباره استعداد نیروهای عراق در این منطقه باید گفت که سپاه چهارم ارتش عراق، مسئولیت منطقه عملیاتی «مهران» تا «تنگه چزابه» واقع در غرب شهر بستان را به عهده داشت. این سپاه لشکرهای 1 زرهی و 1 مکانیزه و حدود 17 تیپ مستقل غیر از تیپ‌های سازمانی لشکرهای یاد شده بود و در مجموع حدود 23 تیپ رزمی را شامل می‌شد.
استعداد نظامی نیروی ایران در منطقه
پس از کسب پیروزی‌های پی در پی در سال 1361، حضور نیروهای مردمی در جبهه‌ها روز به روز بیشتر شد. به گفته سید علی بنی لوحی، مسئول ستاد لشکر 14 امام حسین علیه‌السلام، «... در دفاع مقدس اوج حضور مردم در جنگ به... سال شصت و یک برمی‌گردد...».
هر روز بر شمار نیروهای بسیجی افزوده می‌شد و آنها در گردان‌های رزمی سازماندهی می‌شدند. پس از تعیین محل عملیات و تصمیم گیری‌ها، فرماندهی قرارگاه مشترک سپاه و ارتش، بر عهده «حاج حسین خرازی» و «سرهنگ منوچهر دژکام» نهاده شد. این قرارگاه استعداد نیروهای خود را چنین تعیین کردند.
شش لشکر از سپاه پاسداران و بسیج مردمی، جمعاً بیش از 60 گردان پیاده و دو تیپ و یک گردان از یگان‌های نیروی زمینی ارتش و دو گردان از ژاندارمری... شرح این یگان‌ها به قرار زیر است:
1- لشکر نجف اشرف: به فرماندهی «احمد کاظمی» با 11 گردان پیاده و یک گروهان از ژاندارمری «موسیان». یک گردان ادوات، یک گروهان ضد تانک 106 میلی‌متری، یک گروهان تخریب، یک گروهان تانک، یک گردان خمپاره انداز، یک گردان توپخانه 10م.م، یک آتشبار 122 م.م، یک گردان پدافند هوایی، یک گردان مهندسی، یک گردان شناسایی و گردان‌های مخابرات، بهداری، تدارکات و .... از نیروهای اصفهان.
2- لشکر 25 کربلا: به فرماندهی«مرتضی قربانی» با 8 گردان پیاده، یک گردان از ژاندارمری، یک گروهان ضد تانک 106م.م، یک گروهان زرهی، یک گروهان خمپاره انداز، و گروهان‌های آتشبار، مهندسی، شناسایی، مخابرات، بهداری و تدارکات و... از نیروهای اصفهان و مازندران.
3- لشکر17 علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام: به فرماندهی «مهدی زین الدین» با 8 گردان پیاده و گروهان‌های ضد تانک، تخریب، خمپاره انداز، آتشبار، پدافند هوایی، شناسایی، مخابرات، بهداری، تدارکات و تیپ یک لشکر 21 پیاده ارتش از نیروهای قم.
4- لشکر امام حسین علیه‌السلام: به فرماندهی «محمدرضا ابوشهاب» با 15 گردان پیاده و گردان‌های ضد تانک، تخریب، زرهی، خمپاره انداز، پدافند هوایی، مهندسی، بهداری، مخابرات، تداراکات و... از نیروهای استان اصفهان.
5- تیپ 84 خرم آباد: به فرماندهی «سرهنگ اسکندر بیرانوند» با چهار گردان پیاده و گروهان‌های تابعه.
6- تیپ قمربنی هاشم علیه‌السلام: به فرماندهی «کریم نصر» با دو گردان پیاده و یک گردان از تیپ 58 پیاده ذوالفقار، گروهان‌های ضد تانک، تخریب، خمپاره انداز... از نیروهای استان اصفهان.
7- تیپ 35 امام سجاد علیه‌السلام: به فرماندهی «بنی رودکی» با گردان پیاده و گروهان‌های ضد تانک، تخریب، زرهی، خمپاره انداز، مخابرات، بهداری و... از نیروهای شیراز.
8- لشکر 30 زرهی: به فرماندهی«فتح الله جعفری» که به عنوان احتیاط در منطقه عمل کرد.
در ضمن یک گردان توپخانه 130 میلی‌متری، و یک گردان 122م.م کاتیوشا از ارتش جمهوری اسلامی و یک آتشبار 122 میلی‌متری، کاتوشا دو آتشبار 130م.م و یک آتشبار 153م.م، از سپاه پاسداران، توپخانه قرارگاه قائم را تشکیل می‌دادند.
سازمان رزمی عملیات محرم
عملیات محرم ابتکار جوانان و رزمندگان قهرمانی بود که میانگین سنّی آنان را باید بین 20 الی 25 سال تخمین زد. جوانانی که تنها با اتکال به خدا و اطاعت و پیروی از ولی امرخود که او را نائب امام زمان عجل الله تعالی فرجه می‌خواندند انجام شد. به جهت ثبت و جاودانه ماندن نام آنان که به اقتدا از سالار شهیدان، امام حسین علیه‌السلام فقط به انجام تکلیف و ادای وظیفه می‌اندیشیدند و به عنوان ادای احترام به تمام ایثارگران این عملیات، نام آنان ذکر می‌گردد:
قرارگاه کربلا:
محسن رضایی- سرهنگ صیاد شیرازی- رحیم صفوی – حسن باقری
یگان عمل کننده:
سپاه صاحب الزمان به فرماندهی حاج حسین خرازی و سرهنگ توپخانه، منوچهر دژاکام با سازمان زیر:
- فرمانده ستاد: سید علی بنی لوحی
- فرمانده اطّلاعات و عملیّات: براتعلی جعفری
- فرمانده عملیات: حاج رضا حبیب اللهی
- فرمانده پشتیبانی: اصغر صبوری
یگان‌های تابعه سپاه صاحب الزمان:
1- لشکر امام حسین علیه‌السلام
2- لشکر 8 نجف اشرف
3- تیپ 84 خرّم آباد
منبع مقاله : shohada-esf.ir
/ج
