مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
قند خون (Blood sugar)، که نام دیگر لاتین آن blood glucose می‌باشد، به میزان گلوکز موجود در خون فرد اشاره دارد. میزان بالا یا پایین قند خون می‌تواند منجر به اثرات نامطلوبی گردد. این مقاله، اطلاعاتی را در خصوص راه‌های حفظ سطوح طبیعی یا نرمال قند خون فراهم ساخته است.
مهم‌ترین منبع انرژی سلول‌های بدن، گلوکز می‌باشد که از روده‌ها و یا کبد از طریق جریان خون منتقل می‌شود. سطح قند خون نشان دهنده‌ی میزان قند یا گلوکز موجود در جریان خون است. عدم موفقیت در حفظ سطح نرمال قند خون، ممکن است به عوارضی مانند هایپرگلیسمی (قند خون بالا) یا هیپوگلیسمی (قند خون پایین) منجر شود. هنگامی که فردی دارای هایپرگلیسمی و یا سطوح بالا رفته‌ی قند خون است، در او ابتلاء به دیابت تشخیص داده می‌شود. اگر این بیماری درمان نشود، سطوح افزایش یافته‌ی قند خون می‌تواند منجر به مشکلات خطرناکی برای سلامت همچون سکته، بیماری قلبی، و یا مشکلات کبدی بیانجامد. از سوی دیگر، افراد مبتلا به هیپوگلیسمی یا میزان کاهش یافته‌ی قند خون، علائمی مانند خستگی، سرگیجه، گیجی، ناآرامی، تپش قلب، اضطراب، و غیره را تجربه می‌نمایند.
هورمونهای تنظیم کننده قند خون
بدن ما به هنگام مصرف مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات، گلوکز تولید می‌نماید. سطح قند خون در یک فرد سالم توسط دو هورمون انسولین (هورمونی که جذب گلوکز به داخل سلول را تسهیل می‌بخشد) و گلوکاگون کنترل می‌شود به گونه‌ای که عملکرد این دو هورمون برعکس یکدیگر است. این هورمونها که به هورمونهای غدد درون ریز لوزالمعده معروف می‌باشند، توسط لوزالمعده در پاسخ به میزان قند خون ترشح می‌شوند. ترشح انسولین با افزایش قند خون، افزایش می‌یابد. گلوکاگون یک هورمون کاتابولیک بوده که توسط پانکراس به هنگام کاهش سطح قند خون، ترشح می‌شود. این هورمون کبد را مجبور می‌سازد گلوکز ذخیره شده را به جریان خون رها سازد.سطوح طبیعی قند خون
میانگین سطح قند خون در انسان بین 100-90 میلی گرم بر دسی لیتر می‌باشد. به طور معمول، سطح قند خون پس از صرف غذا به بالاترین حد خود می‌رسد، و کمترین میزان آن به هنگام صبح می‌باشد. به گزارش انجمن دیابت آمریکا، دامنه‌ی قند خون قبل از صرف وعده غذایی 130-920 میلی گرم بر دسی لیتر است، و پس از وعده غذایی میزان قند بایستی کمتر از 180 میلی گرم بر دسی لیتر باشد. این مقادیر میزان طبیعی و نرمال قند خون را نشان می‌دهند. سطح گلوکز پلاسما که کمتر از 70 میلی گرم بر دسی لیتر است نشان دهنده‌ی هیپوگلیسمی می‌باشد. اگر سطح قند خون بعد از غذا بیش از 180 میلی گرم بر دسی لیتر باشد، فرد دارای قند خون بالا و یا هایپرگلیسمی است. حفظ سطح طبیعی قند خون، خطر ابتلا به دیابت و بیماریهای قلبی عروقی را کاهش می‌دهد.با این حال، برخی از شرایط دیگر مانند بارداری، شیردهی، وارد آمدن صدمات شدید، و غیره، می‌توانند سطح قند خون را تحت تاثیر قرار دهند. افزایش موقت قند خون را می‌توان پس از تمرینات شدید بدنی مشاهده کرد. تست قند خون به منظور تعیین میزان وجود گلوکز یا قند در خون به هنگام جمع آوری نمونه لازم است. آزمایش خون جهت نظارت بر سطح قند در افراد دیابتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، و همچنین به تشخیص هیپوگلیسمی و هایپرگلیسمی کمک می‌کند.
راه‌هایی جهت تنظیم میزان قند خون
چنانچه مبتلا به دیابت هستید، علاوه بر انجام درمان تجویز شده برای دیابت، بایستی از یک رژیم غذایی سالم پیروی نمایید. کلید تنظیم میزان قند خون در شناسایی مواد غذایی است که برای شما مفید بوده همراه با آنهایی که برای شما ضرر دارند.رژیم غذایی سالم
مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات مانند نان، غلات و حبوبات، جو دوسر، گندم، و غیره، به گلوکز شکسته می‌شوند که این امر به تولید انرژی کمک می‌کند. با این حال، مصرف بیش از حد کربوهیدرات‌ها می‌تواند افزایش شدیدی در میزان قند موجود درخون ایجاد کند. پیروی از یک رژیم غذایی متشکل از مواد غذایی غنی از پروتئین و مواد غذایی با فیبر بالا می‌تواند به تحت کنترل نگه داشتن سطح قند خون کمک کند. پروتئین مصرفی خود را منحصر به مصرف ماهی، مرغ کبابی، و یا محصولات سویا سازید. مواد غذایی سرشار از فیبر، هنگامی که با یک رژیم غذایی کربوهیدرات بالا مصرف شوند، می‌توانند میزان و سرعتی که در آن بدن کربوهیدرات جذب می‌کند را کاهش دهند. بیماران دیابتی نیز باید مصرف چربی خود را به چربی‌های اشباع نشده مونو (monounsaturated ) و چربی‌های اشباع نشده پلی (polyunsaturated ) همچون روغن آفتابگردان و روغن زیتون محدود سازند.ورزش
پیروی از یک شیوه‌ی زندگی سالم جهت حفظ سطح ایمن قند خون از اهمیت بسیاری برخوردار است. حتماً فعالت جسمانی خود را حفظ نمایید. تمرینات سبکی مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری، چنانچه پس از هر وعده غذای انجام شوند، به برگرداندن و منحرف ساختن قند از جریان خون به عضلات کمک می‌کند. پس از صرف ناهار به مدت 15 دقیقه قدم بزنید. انجام تمرینات هوازی مانند دویدن، دوچرخه سواری، و یا شنا، نیز میزان پاسخ بدن به انسولین را بهبود بخشیده، که این امر علاوه بر این به حفظ سطح طبیعی قند خون کمک می‌کند.دارو
مطمئن شوید که داروی خود را به میزان تجویز شده، مصرف می‌نمایید. چنانچه احساس می‌کنید که سطح قندتان پس از مصرف دارو بیش از حد کم کاهش یافته است، با پزشک خود آن را در میان گذارید. همچنین، پزشک خود را از دیگر عوارض پزشکی که پیش از این داشته‌اید و داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید، مطلع سازید. این کار جهت جلوگیری از تداخل دارویی و زیانهای ناشی از آن است.در حالی که دارو درمانی ضروری است، پیروی از یک شیوه زندگی سالم به منظور حفظ سطح طبیعی قند خون امری ضروری می‌باشد. بنابراین، از یک رژیم غذایی مناسب و ورزش روزانه پیروی نمایید. همچنین، سطوح قند خون خود را در سطوح منظم مورد نظارت قرار دهید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
/ج
