آخرین نماز امام حسین علیه السلام در روز عاشورا

آخرین نماز امام حسین (ع)

پاسخ به این سوال که آخرین نماز امام حسین علیه السلام در روز عاشورا چگونه بوده است؟ را در این مقاله جویا شوید؟
پنجشنبه، 10 مرداد 1387
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
آخرین نماز امام حسین (ع)
مقدمه:
طریقه خواندن نماز ظهر عاشورا توسط امام حسین (ع) نشان دهنده اهمیت والای این فریضه است. طریقه خواندن نماز ظهر عاشورا به صورت نماز خوف بوده است و بطور کلی آخرین نماز امام حسین علیه السلام در روز عاشورا با نماز های دیگر فرق دارد.

در این مطلب از راسخون عنوان های نماز عاشورا در عصر حاضر ، نماز عاشورای حسینی در جمعه دهم محرم سال 61 هجرى ، نیت نماز عاشورا ، نماز خوف در قرآن ، شرایط نماز خوف، آخرین نماز سید الشهداء و دفاع یاران هنگام نماز عاشورا مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

نماز ظهر عاشورا در عصر معاصر
نماز ظهر عاشورا در اصطلاح معروف و عام در عصر کنونی چیست؟
همان نماز ظهری است که می خوانیم لذا این نماز همان نماز واجب یومیه است که با نمازی که امام حسین خوانداند کاملا فرق دارد.

نیت نماز ظهر عاشورا
نیت نماز ظهر عاشورا چگونه است؟
نماز را باید به قصد قربت یعنی برای اطاعت فرمان خدا انجام داد و لازم نیست نیّت را به زبان آورد و یا در اوّل نماز از قلب بگذراند، همین اندازه که اگر سؤال کنند چه مى‏کنى، بتواند جواب دهد که برای خدا نماز مى ‏خوانم کافی است.

نماز ظهر عاشورا سید الشهداء علیه السلام
نماز ظهر عاشورا امام حسین چند رکعت است؟
امام حسین (ع) ظهر عاشورا در میدان جنگ نماز خواندند، نمازی که در اصطلاح فقه اسلامی «نماز خوف» نامیده می‌شود، نماز خوف مثل نماز مسافر دو رکعت است نه چهار رکعت.

یعنی انسان اگر در وطن هم باشد باز باید دو رکعت بخواند برای این که مجال نیست و آنجا باید مخفف خواند. چون اگر همه به نماز بایستند وضع دفاعی‌شان بهم می‌خورد.

سربازان موظف هستند در حال نماز، نیمی در مقابل دشمن بایستند و نیمی به امام جماعت اقتدا کنند.

امام جماعت یک رکعت را که خواند صبر می‌کند تا آن‌ها رکعت دیگرشان را بخوانند. بعد آن‌ها می‌روند پست را از رفقای خودشان می‌گیرند در حالی که امام همین طور منتظر نشسته یا ایستاده است. سربازان دیگر می‌آیند و نماز خودشان را با رکعت دوم امام می‌خوانند.

نحوه خواندن نماز خوف که نماز ظهر عاشورا هم از این دسته نمازها بوده است

نماز خوف در قرآن
نماز خوف در واقع همان نماز یومیه است که مانند نماز مسافر به صورت شکسته خوانده می شود. قرآن کریم می‏فرماید:

«وَاِذَا کُنتَ فِیهِمْ فَاَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَکَ وَلْیَاْخُذُواْ اَسْلِحَتَهُمْ فَاِذَا سَجَدُواْ فَلْیَکُونُواْ مِن وَرَآئِکُمْ وَلْتَاْتِ طَآئِفَةٌ اُخْرَی لَمْ یُصَلُّواْ فَلْیُصَلُّواْ مَعَکَ وَلْیَاْخُذُواْ حِذْرَهُمْ وَاَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ اَسْلِحَتِکُمْ وَاَمْتِعَتِکُمْ فَیَمِیلُونَ عَلَیْکُم مَّیْلَةً وَاحِدَةً... (آیه ۱۰۲ سوره نساء)

و چون (ای پیامبر(صلی الله علیه واله)) میان مؤمنان (رزمندگان) هستی و برای آنها نماز به پا می کنی، گروهی از آنها با تو بایستند و سلاح های خویش را برگیرند.

و چون سجده کردند، عقب دار شما شوند گروهی دیگر که نماز نخوانده‏ اند، بیایند و با تو نماز گزارند. آنها باید وسایل دفاعی و سلاح هایشان را (در حال نماز) با خود حمل کنند.

یک دسته در برابر دشمن قرار می‌گیرند و به دفاع می‌پردازند و دسته‌ای دیگر (در نماز دو رکعتی) رکعت اول را با امام جماعت می‌خوانند.

امام در رکعت دوم قیام را طولانی می‌کند و رزمندگان رکعت دوم را به سرعت می‌خوانند و پس از فراغ از نماز جای گروه مدافع را می‌گیرند.

گروه مدافع رکعت اول نماز را با رکعت دوم نماز امام می‌خوانند و رکعت دوم را خود به جای می‌آورند.

شرایط نماز خوف چهار چیز است:
 دشمن در جهت مخالف قبله مستقر باشد. برای مسلمانان بیم ‏آن باشد که اگر تمام لشگریان با هم برای خواندن نماز بایستند، دشمن به آنان حمله کند.

  تعداد نفرات مسلمانان بحدّی باشد که اگر دو فرقه شوند، یکی از آن دو فرقه یارای مقاومت با دشمن را داشته باشند. احتیاج به بیشتر از دو دسته کردن نمازگزاران نباشد.

پس برای خواندن نماز خوف ابتدا امام جماعت، لشکریان را دو دسته می کند :یک گروه را در مقابل دشمن قرار می‏دهد دسته دوّم را برای اقتدا کردن به نماز فرا می‏خواند
یک رکعت را با این نمازگزاران می خواند.

پس از برخاستن، رکعت دوم را تا آن حدّ طول می‏دهد که گروه دیگری که قبلًا در مقابل لشگریان دشمن قرار داشتند، جهت اقتدا به او می‏ آیند پس از رسیدن، آن دسته تکبیر گفته و با امام به رکوع می‏روند و پس از سجود، امام برای تشهد می‏نشیند

سپس نمازگزاران جهت انجام دادن رکعت دوم بر خاسته رکعت دوم را تمام‏ می‏ کنند پس از تشهد به امام که تشهد را برای رسیدن دسته دوم طول داده می ‏پیوندند و با امام جماعت نماز را تمام می‏کنند.

در نماز سه رکعتی امام مخیر است که با گروه اول یک رکعت و با گروه دوم دو رکعت نماز را جماعت بخواند و یا به عکس با گروه اول دو رکعت و با گروه دوم یک رکعت.

شهید ثانی (ره) در شرح لمعه چنین اضافه می ‏کند که : «در این نماز اگر امکان قرائت و ایماء در رکوع و سجود، در هر رکعت نباشد، به جای همه اعمال بعداز نیت و تکبیر فقط ذکر تسبیحات اربعه «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر» را بگوید و سپس تشهد گفته، نماز را سلام دهد.»

آخرین نماز امام حسین علیه السلام در روز عاشورا
ظهر عاشورا نزدیک می شد، سی نفر از اصحاب حسین علیه السّلام در جریان یک درگیری و تیراندازی که بوسیله دشمن انجام گرفت به خاک و خون غلطیدند.

بقیه در انتظار جانبازی لحظه شماری می کردند و بی قراری می نمودند. ناگهان مردی از اصحاب اباعبدالله به نام ابو ثمامه صید اوی ؛ متوجه شد که ظهر شده است به خدمت امام علیه السّلام شتافت و عرض ‍ کرد:

یا ابا عبدالله ! وقت نماز فرا رسیده است و ما دلمان می خواهد برای آخرین در زندگی ، نماز جماعتی با شما بخوانیم . حضرت سر سوی آسمان برداشت و فرمود:

ذَکَرْتَ الصَّلوةَ جَعَلَکَ اللّهُ مِنَ الْمُصَلّین ؛ نماز را یاد کردی ، خداوند تو را از نماز گزاران قرار دهد. فرمود: از این قوم بخواهید تا دست از جنگ بردارند تا ما نماز گذاریم .

حصین بن تمیم چون این بشنید فریاد برداشت که نماز شما مقبول درگاه خدا نیست . حبیب بن مظاهر علیه السّلام ا صدای بلند فرمود: نماز پسر رسول خداصلّی اللّه علیه و آله قبول نمی شود و از تو قبول خواهد شد.

امام در همان میدان جنگ به نماز ایستاد و اصحاب هم به آن حضرت اقتدا کردند. (نمازی که در اصطلاح فقه اسلامی نماز خوف نامیده می شود یعنی دارای دو رکعت به مانند نماز مسافر).

نیمی از یاران در مقابل دشمن ایستادند و نیمی به جماعت اقتدا کردند. نمازگزاران می بایست یک رکعت از نماز را با امام بخوانند و رکعت دیگر را خود بجا آوردند تا زودتر پُست را از دوستان تحویل گرفته و آنها نیز فضیلت جماعت و نماز خواندن با حسین علیه السّلام را در یابند.

امام و یارانش از دشمن چندان دور نبودند و در حمله ناجوانمردانه ای که دشمن انجام داد اصحابی که خود را مقابل خصم سپر ساخته بودند مورد اصابت تیرهای دشمن قرار گرفتند.

وقتی که امام نمازش تمام شد یکی از رادمردان را در خاک و خون غلطان یافت . سعید بن عبدالله حنفی بود. امام خودش را به بالین او رساند، سعید تا متوجه شد که آقا به بالینش آمده ، عرض کرد:

یا ابا عبدالله ! اوفیتُ؛ آیا من حق وفا را بجا آورده ام ؟ آری این بود آخرین نماز اباعبدالله و یاران پاکبازش در ظهر عاشورا در سرزمین کربلا!!.

دفاع یاران امام هنگام نماز
سید بن طاووس چگونگی نماز حضرت را به صورت نسبتا مفصل چنین آورده است:
وقت نماز ظهر فرار رسید. امام حسین (علیه‌السّلام) به زهیر بن قین و سعید بن عبدالله حنفی امر فرمود که با نیمی از یاران، جلوی امام و نمازگزاران بایستند (و مراقب دشمن باشند).

سپس امام با نیم دیگر، نماز خوف خواند. تیری از جانب دشمن به سوی امام حسین (علیه‌السّلام) پرتاب شد. سعید بن عبدالله جلو آمد (و خود را هدف آن قرار داد). او پیوسته با بدنش امام حسین (علیه‌السّلام) را از تیر‌های دشمن حفظ می‌کرد.

(تا پایان نماز آنقدر تیر بر بدن او خورد) تا اینکه بر زمین افتاد و گفت: «خداوندا، ایشان را لعنت کن همچنان که قوم عاد و ثمود را لعنت کردی.

بارالها سلام مرا به پیامبرت برسان و درد و رنج زخمی که دیده‌ام به او ابلاغ کن. همانا من در یاری خاندان پیامبرت پاداش تو را خواستارم».

سپس جان به جان آفرین تسلیم کرد. رضوان خدا بر او باد. هنگام شهادت او غیر از زخم‌های شمشیر و نیزه سیزده تیر پیکان به بدنش اصابت کرده بود. [۱۰]

(طبق گزارش دیگری شهادت سعید بن عبدالله بعد از نماز بوده است. بر اساس این گزارش بعد از نماز ظهر، جنگ شدت یافت و دشمن به حسین (علیه‌السّلام) نزدیک شد و درگیری به امام حسین (علیه‌السّلام) رسید.

سعید بن عبدالله (و به قولی شخصی حنفی غیر از سعید) در جلوی امام (علیه‌السّلام) قرار گرفت و در حالی که پیشاپیش امام حسین (علیه‌السّلام) ایستاده بود، از هر طرف هدف تیرهای کوفیان قرار گرفت و همواره او را با تیر می‌زدند تا اینکه بر زمین افتاد. [۱۱]

اما طبری نامی از سعید بن عبدالله نمی‌برد و فقط میگوید: شخصی حنفی خود را سپر امام قرار داد. [۱۲]

نتیجه:
از مطالب فوق( آخرین نماز امام حسین علیه السلام) نکات زیر قابل توجه می باشد.

1. نماز ظهری که بعد از عزاداری سید الشهداء در روز عاشورا عزاداران حسینی می خوانند همان نماز ظهر است که به احترام عاشورا و آخرین نماز امام حسین علیه السلامبه نماز ظهر عاشورا معروف شده است.

2.نماز ظهر و خاصی که در ظهر عاشورای سال 62 سید الشهداء علیه السلام خواندند آن را نماز خوف می نماند.که دارای شرایط و احکام خاص حودش می باشد.

پی نوشت:
۱.طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۱.    
۲. بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۵.    
۳. شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۱۰۵.    
۴. سید بن طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۵.    
۵. ابن نما، مثیر الاحزان، ص۶۵.    
۶.خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۲۰.    
۷. نساء/سوره۴، آیه۱۰۲.    
۸.حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۴۷۹، ابواب صلاة الخوف و المطاردة، باب ۲، ح۱.    
۹. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۴۷۹، ابواب صلاة الخوف و المطاردة، باب ۲، ح۲ تا ۸.    
۱۰. سید بن طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۵.    
۱۱. بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۶.    
۱۲.  طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۱.    

منبع:
نماز خوبان
نویسنده: علی احمد پور ترکمانی
https://harfetaze.com/128357
https://shabnak.ir
https://mojbaz.com
https://www.tasvirezendegi.com
https://setare.com/fa/news/6647
https://shaboneh.com
https://fa.wikifeqh.ir
*این مقاله در تاریخ 1401/7/27 بروز رسانی شده است.


نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.