احساس سوزش در معده

احساس سوزش در معده ممکن است همیشه یک موضوع بسیار جدی نباشد، اما می‌تواند ناراحتی بسیاری را بوجود ‌آورد. مطلب پیش‌ِ رو را بخوانید تا بیشتر در مورد علل اصلی و گزینه‌های درمانی این مشکل آزار دهنده بیاموزید.
معده فضای محصور و یا کیسه مانندی است که در گوشه سمت چپ قسمت فوقانی شکم زیر قفسه سینه قرار گرفته است. و مواد غذایی را به قطعات کوچکتر تجزیه کرده و در نتیجه به هضم غذا کمک می‌کند. برای این منظور، از شیره‌های گوارشی مختلفی کمک می‌گیرد که از آنزیم‌ها و اسیدهای ترشح شده توسط غدد مختلف موجود در دیواره معده تشکیل می‌شوند. چنانچه هرگونه آسیبی به پوشش داخلی معده‌ی شما وارد شود، آنگاه هنگامی که قسمت آسیب دیده در معرض شیره‌های گوارشی قرار ‌گیرد، احساس سوزش خواهید کرد. این احساس سوزش عمدتاً به قسمت بالایی شکم محدود می‌شود.

علل

سوزش معده اغلب به دلیل التهاب دیواره معده ایجاد می‌شود. از جنبه‌ی پزشکی، به گاستریت یا ورم معده اشاره دارد. این وضعیت با تهوع، تورم و گرفتگی و انقباضات دردناک همراه است. به دلیل داشتن احساس سوزش، اغلب افراد احساس سیری داشته که منجر به از دست دادن اشتها می‌شود. عوارض متداولی که منجر به این مشکل معده می‌شوند به شرح زیر است.

• عفونت باکتریایی: یک نوع باکتری به نام اچ. پیلوری (هلیکوباکتر پیلوری) می‌تواند به پوشش داخلی معده آسیب وارد سازد. مشخص شده است که افراد عمدتا در دوران کودکی خود تحت تأثیر این باکتری قرار می‌گیرند، و ممکن است در تمام طول عمرشان در معده باقی بماند. و از طریق تماس فیزیکی مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. این باکتری پس از ورود به معده، بدون هیچ گونه آسیبی بر روی پوشش یا لایه‌ی محافظ باقی می‌ماند. هنگامی که شرایط مطلوب خود را دریافت می‌کند، این باکتری بافت پوششی داخلی معده را از بین برده و موجب التهاب می‌شود.
• آلرژی غذایی: چنانچه بلافاصله پس از صرف غذا احساس سوزش معده می‌کنید، آنگاه ممکن است مشکل از غذایی باشد که میل کرده‌اید. کسانی که به بعضی مواد غذایی آلرژی یا حساسیت دارند، ممکن است پس از مصرف برخی مواد غذایی که به آن حساسیت دارند، دچار این نوع ناراحتی معده شوند. دیگران ممکن است این حالت را پس از خوردن غذای آلوده تجربه نمایند. به عبارت دیگر، می‌توان آن را از نشانه‌های اولیه مسمومیت غذایی به شمار آورد. در اینجا، درد سوزش معده همراه با علائم دیگری مانند اسهال، استفراغ، تب، و غیره خواهد بود.
• آنفلونزای معده: گاستروانتریت و یا آنفلونزای معده به علت یک عفونت ویروسی در روده بوجود می‌آید. احساس سوزش یکی از علائم این عفونت است.
• زخم معده: زخم معده ممکن است زخم باز باشد که در پوشش داخلی معده یافت می‌شود. و ممکن است درد و احساس سوزش پس از تماس با اسید معده را بوجود آورد. احساس سوزش ممکن است در شب شدت یابد به این دلیل که در این دوره‌ی زمانی معده خالی می‌شود.
• سوء هاضمه‌ی بدون زخم: این وضعیت به دلیل سوء هاضمه ایجاد می‌شود. فرد ممکن است احساس التهاب و درد داشته باشد، اما آزمایشات هیچ گونه زخمی را نشان ندهند. این وضعیت یا به دلیل داشتن استرس و یا مواد غذایی هضم نشده مانند غذاهای تند یا پر ادویه و چرب بوجود می‌آید.
• دارو: استفاده طولانی مدت از داروهای خاصی مانند داروهای ضد التهابی جهت تسکین درد، اغلب موجب پاره شدن غشای محافظ معده شده و منجر به التهاب معده می‌گردد.
• مصرف بیش از حد الکل و کشیدن سیگار: دیگر موادی که می‌تواند این مشکل را تشدید سازد، مصرف الکل و کشیدن سیگار و یا سوء مصرف مواد است.
• عوارض نهفته: می‌تواند نشانه‌ای از وجود عوارض نهفته یا زمینه‌ای همچون بیماری کرون، کم خونی خطرناک، بیماری‌های کیسه صفرا، و غیره باشد.
• استرس‌های شدید روانی: داشتن استرس روحی و روانی می‌تواند به عنوان محرکی برای این مشکل عمل کند. شرایط فیزیکی استرس‌زا مانند تروما و یا هر عمل جراحی بزرگ موجب ایجاد سوزش و درد در معده نیز می‌گردد.
• جلسات پرتو درمانی و شیمی درمانی: گاهی اوقات، بیماران مبتلا به سرطان احساس سوزش در معده خود را پس از انجام درمان‌هایی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی تجربه می‌کنند.

درمان

این وضعیت عمدتاً با مطالعه سابقه‌ی پزشکی بیمار تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات، آزمایشات خون و اشعه ایکس به منظور تعیین علت زمینه‌ای انجام می‌شود. درمان شامل استفاده از دارو، تغییر در شیوه زندگی، و یا درمان بیماری‌های زمینه‌ای می‌باشد. درمان سریع و به موقع خطر تشکیل زخم را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
آنتی اسیدها: در مرحله اول، هدف اصلی از درمان کنترل تشکیل اسید داخل معده است. در مرحله اولیه، آنتی اسیدها ـ یا در قالب قرص و یا به شکل مایع ـ به بیماران تجویز می‌شود. چنانچه مؤثر واقع نشد، آنگاه مسدود کننده‌های اسید که ترشح اسید در معده را کاهش می‌دهند، به بیمار داده می‌شود. داروهای دیگری وجود دارند که به منظور محافظت از بافت پوششی داخل معده تجویز می‌شوند.
آنتی بیوتیک: در صورتی که احساس سوزش به دلیل عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشد، آنگاه بایستی با کمک آنتی بیوتیک درمان شود. و اغلب با داروهای دیگری مانند مهارکننده پمپ پروتون همراه خواهد بود. این درمان ممکن است برای مدت زمان طولانی و تا زمانی که باکتری‌ها از بدن دفع شوند، ادامه یابد.
گزینه‌های تسکین درد: به افرادی که داروهای مسکن را به طور مرتب مصرف می‌کنند، توصیه می‌شود مصرف آنها را به حداقل برسانند. در صورت نیاز، می‌توانند جهت تجویز گزینه‌های جایگزین مسکن‌ها با دکتر خود صحبت نمایند.

اقدامات خود مراقبتی

چندین اقدام خود مراقبتی وجود دارد که ممکن است به رهایی از هرگونه مشکل معده و یا حتی ممکن است به جلوگیری از چنین عوارضی کمک نمایند. در ذیل چند نمونه از آنها آورده شده است.

• تغییر در شیوه زندگی محدود ساختن مصرف الکل. که البته بهتر است به کل مصرف الکل را ترک نمایید به این دلیل که التهاب معده را بیش از پیش تشدید می‌سازد. کشیدن سیگار موجب آسیب به دیواره معده می‌گردد. بنابراین، ضروری است که تحت چنین شرایطی آن را ترک کنید.
• موز، هندوانه، آب نارگیل، و غیره، احساس سوزش را تسکین می‌دهند. بنابراین، سعی کنید هر یک از آنها را که دوست دارید هر روزه مصرف نمایید.
• نوشیدن یک فنجان چای آویشن ممکن است به تسکین درد کمک کند. 1 قاشق غذاخوری آویشن خشک را در یک فنجان آب جوش ریخته وآن را به مدت 10 دقیقه گذاشته، سپس صاف کرده و بنوشید. چای زنجبیل و چای بابونه نیز ممکن است به این امر کمک کند.
• در صورت وجود زخم و مشکلات اسیدیته عسل بسیار مفید خواهد بود. 1 قاشق چای خوری عسل و یک چهارم قاشق چای خوری دارچین را مخلوط کرده هر روز میل نمایید. این نوشیدنی بسیار مفید خواهد بود.
• می‌توانید یک لیوان باترمیلک (شیری که کره‌ی آن گرفته شده) را دو بار در روز بنوشید به این دلیل که احساس سوزش و درد حاصله از آن را تسکین می‌دهد. این نوشیدنی حتی به فرایند هضم کمک می‌کند.
• چنانچه احساس سوزش به دلیل ایجاد گاز باشد، آنگاه تنها معده‌ی خود را در بین ناف و قفسه‌ی سینه ماساژ دهید. این کار به رها شدن گاز کمک خواهد کرد.
• به مقدار کم غذا خورده و تعداد وعده‌های غذایی روزانه‌ی خود را افزایش دهید. وعده‌ی غذایی خود را از قلم نیاندازید. چنانچه از این مشکل رنج می‌برید، طور ایده‌آل بایستی تنها مواد غذایی که به راحتی هضم می‌شوند را مصرف نمایید. بایستی از مصرف غذاهای تند، پرادویه و چرب، نوشابه‌های گازدار و کافئین خودداری کنید، به این دلیل که ممکن است موجب ناراحتی و سوزش معده گردند.
• از آنجا که داشتن استرس ممکن است موجب تحریک و سوزش معده گردد، تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن و یوگا ممکن است به از بین بردن استرس کمک کنند.
• ورزش منظم و یا هر فعالیت بدنی به مدت حداقل 30 تا 40 دقیقه شما را سلامت کرده و در مقابل این قبیل مشکلات محافظت می‌نماید.

این علائم نبایستی نادیده گرفته شوند، و لازم است به موقع درمان گردند. اگر احساس سوزش ناراحت کننده در داخل معده داشته باشید، ممکن است نتوانید به درستی غذا بخورید. این امر همچنین ممکن است منجر به کاهش وزن غیر منتظره شود.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.