23 شهریور 1387 / 12 رمضان 1429 /13 سپتامبر 2008

1) 23شهريورماه سال 1378هجري شمسي: مرتضي راوندي محقق برجسته اين مرزو بوم روي درنقاب خاك كشيد. اين استاد ارزنده دررشته حقوق تحصيل كرد اما دلبستگي آن بزرگوار به تاريخ ايران با سنت ها و آداب زندگي مردمان اين ديار، وي را به عرصه پژوهش درباره تاريخ ايران و نقش سياسي- اجتماعي مردم كشاند. بدين ترتيب باعزمي راسخ به پژوهش درباره زندگي مردم عادي كشور از لابلاي تواريخ كهن پرداخت و 50 سال با شوري وصف ناپذير به اين امرمهم پرداخت. راوندي تاريخ نگاري ايران را برموازين علمي و فهرست بندي موضوعي استواركرد و كوشيد كه تاريخ را به مثابه شرح و فتوحات پادشاهان و گردنكشان كه شرح زندگي مردم و تمدن آنها معرفي كند. تاريخ اجتماعي ايران در11جلد، ارزنده ترين اثراين محقق بزرگ معاصررواندي است.
2) 23شهريورماه سال1357هجري شمسي: بنا به دعوت علماي كشوربه منظور بزرگداشت ياد شهداي17شهريورراهپيمايي عظيمي آغازشد و خيل جمعيت به طرف بهشت زهرا حركت كرد. مردم درآنجا برسرمزارشهيدان، گردآمدند. مأموران رژيم شاه قصد داشتند كه از ورود مردم به بهشت زهرا جلوگيري كنند اما مسلمانان مبارز با شعارايران كشورماست خميني رهبرماست به بهشت زهرا وارد شدند. پس ازاجتماع آنان برسرمزار شهدا اعلاميه حضرت امام خميني(ره) قرائت شد. امام ازنظاميان خواسته بودند كه دركنار روحانيان و مردم برضدّ رژيم شاه تظاهرات كنند. همچنين درهمين روز 80 دانشجوي ايراني دررم اعتصاب غذا كردند. آنان خواهان برچيده شدن حكومت نظامي درايران بودند.
3) 23شهريورماه سال1377هجري شمسي: ميراحمد فخرايي نژاد مشهوربه شيون فومني شاعرو ترانه سراي گيلاني درگذشت. او به فارسي و گيلكي درقالبهاي نيمايي شعرمي سرود. شيون فومني ازاعضاي شوراي شعرو ادب اداره كل ارشاد استان تهران بود و با سازمان صداو سيما همكاري نزديك داشت. «يك آسمان پرواز و پيش پاي برگ» ازآثارچاپ شده شيون فومني است.
4) 12رمضان اول هجري قمري: عقد اخوت بین مسلمانان : حضرت محمد(صلی الله علیه واله) به منظور پيشبرد اسلام و گسترش روح برادري ميان مسلمانان بويژه ميان مهاجريني كه ازمكه آمدند و انصاري كه اهل مدينه بودند عقد برادري جاري ساختند و خود، حضرت اميرالمؤمنين علي(علیه السلام) را به برادري برگزيدند.
5) 12 رمضان 597 هجری قمری : وفات ابو الفرج بن الجوزى از پرهيزكاران عصر خود بود و زمانى كه خواستند در حضور ناصر لدين الله، سنى يا شيعه بودن او را بفهمند، معروف است كه گفت: «افضلهم بعد من كانت‏بنته فى بيته‏» . او، متكلم و محدث و فقيه و واعظ قرن ششم هجرى بود. هنوز نه سال‏اش تمام نشده بود كه به منبر مى‏رفت و به وعظ و خطابه مى‏پرداخت. هر جمعه، در منزل خود مراسم وعظ داشت و مجلس او با استقبال رو به رو مى‏شد. اين مبلغ بزرگ، كار سترگى را بنيان نهاد و تفسير قرآن را بر فراز منبر به مردم گفت. بر بالاى منبر، يزيد را لعن مى‏كرد. المنتطم و تلبيس ابليس از كتاب‏هاى او است. از وى پرسيدند: «خلفاى بعد از رسول، چند نفرند؟» . گفت: «اربع اربع اربع.» . وى، در بغداد وفات يافت.
6) 12رمضان597هجري قمري: ابوالفرج ابن جندي فقيه، محدث، مورخ و واعظ معروف حنبلي در بغداد درگذشت. او آثاربسياري ازخود به يادگارگذاشت كه نزديك به 200اثر مي باشد و مشهورترين آنها«منتظم» و «تَلبيس» نام دارد.
7) 13سپتامبرسال1250ميلادي: نبرد منصوريه درادامه جنگهاي صليبي ميان مسيحيان و مسلمانان آغازشد. سَن لويي شاه فرانسه كه قصد تسخيرمصر را داشت اين پيكارتاريخي را درمكاني به همين نام آغازكرد. درنبرد منصوريه مسيحيان ازسپاهيان مسلمان مصري به فرماندهي صلاحُ الدّين ايّوبي شكست خوردند. درپايان اين جنگ سن لويي به اسارت مسلمانان درآمد و دركاخ لوكن كه امروزه بصورت موزه درآمده است زنداني شد.
8) 13سپتامبرسال1658ميلادي: اوليوركرامول سياستمدار و نخستين رئيس جمهورانگلستان در 59سالگي درگذشت. او هنگاميكه نماينده مجلس بود به علت مخالفتهاي پي درپي با شارل اول شاه انگليس به چوبه دارسپرده شد. كرامول ازسال1649ميلادي بطور غيررسمي و ازسال1653ميلادي بطوررسمي زمامدارانگلستان شد. دوران حكومت او 9سال بطول انجاميد و پس ازاو پسرش رئيس جمهور شد ولي به سبب بي كفايتي ازقدرت بركنار شد. مجدداً رژيم سلطنتي درانگلستان برقرارشد.
9) 13 سپتامبرسال1812ميلادي: مسكو مهمترين شهرروسيه بعد ازجنگ تاريخي «مسكوآ» به تصرف نيروهاي فرانسه درآمد. مارشال كوتوزوف فرمانده كل نيروهاي روسيه ازمسكو دفاع مي كرد و بعد ازشكست روسها و كشته شدن40000نفر، فرانسويها مسكو را تصرف كردند. روسها بدنبال ورود نيروهاي فرانسوي به شهر كليه انبارهاي آذوقه مسكو را آتش زدند تا دشمن نتواند ازآنها استفاده كند و همين امر موجب بروز حريق تاريخي اين شهرشد.