مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
این روزها در بسیاری از مقالات مربوط به سلامت حتماً با واژه‌های «رادیکالهای آزاد» برخورد داشته‌اید. اجازه دهید نگاهی به آنچه رادیکالهای آزاد هستند، از کجا آمده و تأثیر آنها بر بدن و چگونگی جلوگیری از اثرات منفی ناشی از آنها بیاندازیم.
سطح آگاهی نسبت به آنتی اکسیدانها روز به روز در حال افزایش بوده و می‌توان علاقه‌ی وافر نسبت به میوه‌های سرشار از آنتی اکسیدان را مشاهده کرد. بسیاری از افراد حتی تمایل داشته رژیم‌های غذایی را دنبال کنند که حاوی میوه‌های سرشار از آنتی اکسیدن باشند، یکی از آنها، رژیم غذایی مشهور سم زدایی آکای یا آسای (acai detox diet) می‌باشد. از اینرو به چه علت از آنتی اکسیدانها صحبت می‌کنم، در حالی که باید رادیکالهای آزاد را مورد بحث قرار دهم؟ این بدان دلیل است که آنتی اکسیدانها جهت جلوگیری از هرگونه آسیب وارد شده توسط این رادیکالها بسیار اهمیت دارند.
رادیکالهای آزاد چه هستند؟
رادیکالهای آزاد صرفاً رادیکال‌هایی بوده که مولکولهای آلی به حساب می‌آیند. در بدن انسان رایج‌ترین شکل رادیکالهای آزاد، رادیکالهای آزاد اکسیژن است. بنابراین، اتفاقی که می‌افتد بدین گونه است که زمانی که یک مولکول اکسیژن از نظر الکتریکی شارژ می‌شود و یا همچنین رادیکالیزه می‌شود، ناپایدار شده و تلاش می‌کند الکترون‌های مولکولهای دیگر را بِرُباید. این اکسیژن سعی می‌کند الکترون‌ها را از هر ساختار سلولی در بدن به سرقت برد. این امر موجب آسیب DNA و مولکولهای دیگر در صورت گرفته شدن الکترون‌هایشان می‌شود. چنانچه این کار ادامه یابد، آنگاه این آسیب می‌تواند حتی موجب بروز بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان شود. از اینرو، مصرف بهترین منابع غذایی آنتی اکسیدانی و یا مکمل‌ها جهت پیشگیری و درمان سرطان توصیه می‌شود.از کجا آمده‌اند؟
آنها هنگامی تولید می‌شوند که بدن در معرض اشعه‌های مضر ماوراء بنفش (از خورشید)، و یا اشعه‌های گاما (از مواد رادیواکتیو)، یا اشعه X قرار گیرد. تا حدودی، ما نیز این رادیکالها را در بدن خود به دلیل آلودگی‌هایی، مانند دود سیگار، دود ناشی از اگزوز ماشین، و دود و گازهای صنعتی دریافت می‌کنیم. با این حال، حتی نفس کشیدن در اکسیژن خالص آنها را ایجاد می‌کند. بدن انسان هر روزه تحت آسیب و برخورد حدود 10،000 رادیکال آزاد قرار دارد. بنابراین، فرار از آنها تقریباً غیر ممکن است. اما، می‌توان اقداماتی جهت حفاظت از بدن در برابر آسیب ناشی از آنها به عمل آورد.جاروب کننده‌ها
جاروب کننده‌های رادیکالهای آزاد (Free radical scavengers) می‌توانند به صورت یک آنزیم، یک ویتامین یا یک ماده معدنی باشند که توانایی از بین بردن این رادیکالهای مضر را دارند. رادیکالهای آزاد ناپایدار، در بدن موجود می‌باشند و سعی می‌کنند الکترون‌هایی را از هر سلول بگیرند. بنابراین، چگونه جاروب کننده‌های رادیکال های آزاد و به عبارت دیگر آنتی اکسیدانها عمل می‌کنند؟ آنتی اکسیدانها در منابع مختلف غذایی وجود دارند و از فرآیند اکسیداسیون که جهت انتقال الکترون‌ها از یک سلول به سلول دیگر ضروری است، جلوگیری می‌کنند.بنابراین، آنتی اکسیدانها به عنوان یک تخته سنگ غول پیکر در مسیر آسیب ناشی از این رادیکالها عمل می‌کنند. به منظور تأمین این جاروب کننده‌های رادیکالهای آزاد بدن، مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف نمایید. بدن آنتی اکسیدان را بیشتر از مواد غذایی طبیعی تازه جذب می‌کند تا از مکمل‌ها. انواع مختلفی آنتی اکسیدان مانند بتا کاروتن، لوتئین، لیکوپن، سلنیوم، ویتامین A، C و E وجود دارد. گفته می‌شود که هرچه رنگ میوه یا سبزی روشن‌تر باشد مقدار آنتی اکسیدان موجود در آن بیشتر است.
اثرات رادیکالهای آزاد در زیست شناسی و پزشکی نشان داده است که آنها در آسیب اکسیداتیو دخیل می‌باشند. مثبت بودن اثر آنتی اکسیدانها بر روی این رادیکالها توسط بسیاری از مطالعات به اثبات رسیده است. با این حال، آزمایش و مطالعات بیشتری جهت پی بردن به اثرات آنتی اکسیدان در سلامت کلی بدن انسان مورد نیاز است به این دلیل که، برخی از مطالعات اخیر نشان می‌دهند که آنتی اکسیدانها هیچ تاثیری بر سلامت و مرگ و میر ندارند. علاوه بر این، آنتی اکسیدانها می‌توانند به کاهش پاسخ بیولوژیکی طبیعی به رادیکالهای آزاد منجر شوند، که می‌تواند به محیطی با حساسیت بیشتری نسبت به اکسیداسیون منجر شود. همچنین، برخی از مطالعات نشان می‌دهند افراد که تحت رژیم غذایی با مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان قرار دارند، هیچی تأثیری در درمان سرطان یا پیشگیری از آن نشان ندادند.
