علل سفیدی مو

سفیدی مو یک فرایند کاملاً طبیعی است که به ناچار با مسن‌تر شدن ما رخ می‌دهد. اما علت دقیق این از دست دادن رنگ چیست؟ اجازه دهید در مقاله‌ی پیشِ رو علت را بیابیم.
تجمع رنگدانه در هر قسمت از بدن ما، از جمله مو، توسط یک رنگدانه بیولوژیکی به نام ملانین تعیین می‌شود. تراکم متنوع آن در سلول‌های مختلف، سایه‌های مختلفی از رنگ پوست و مو را تولید می‌کند. این تنوع در نتیجه این واقعیت است که ملانین در دو شکل یعنی اوملانین (eumelanin) و فئوملانین (pheomelanin) وجود دارد. اوملانین یا ملانین واقعی رنگ قهوه‌ای تا سیاه را ظاهر می‌سازد، در حالی که فئوملانین دامنه‌ای از رنگ زرد تا قرمز را تولید می‌کند. طبیعی‌ترین رنگ‌های مو، قهوه‌ای، سیاه، قرمز و بلوند (طلایی) می‌باشند. این رنگ‌ها به نسبت‌های اوملانین به فئوملانین بستگی دارند و به عبارت دیگر در موهای قهوه‌ای یا مشکی، غلظت یا تراکم اوملانین بیشتر از فئوملانین می‌باشد، در حالی که در موهای قرمز، قهوه‌ای مایل به قرمز، و یا بلوند عکس آن وجود دارد. رنگ مو همچنین به نژاد و قومیت فرد بستگی دارد. مردم نواحی آسیایی و آفریقایی معمولاً موهای قهوه‌ای تیره یا سیاه دارند، در حالی که موهای سفیدپوستان یا قفقازی‌ها می‌تواند بلوند، قهوه‌ای، قرمز، و قهوه‌ای مایل به قرمز و زرد باشد.
با این حال، سطوح این رنگدانه‌ها در طول زندگی فرد (در مورد رنگ مو) ثابت باقی نمی‌مانند. تغییر در سطوح و میزان آنها موجب تغییر در رنگ کلی مو می‌شود. هر تار مو از دو بخش فولیکول و ساقه تشکیل شده است. فولیکول بخشی است که اساساً تار مو را تولید کرده و مسئول رنگ، بافت، و رشد مو است. مابقی مو ساقه یا شفت نامیده می‌شود. از آنجا که فولیکول مسئول رنگ مو است، این دو رنگدانه در این ساختار وجود دارند. با مسن شدن فولیکول، ظرفیت آن برای تولید مناسب دو رنگدانه کاهش می‌یابد. این مسئله موجب کاهش رنگدانه در تار مو گشته، تا زمانی که در نهایت هیچ رنگدانه‌ای تولید نشده و موجب سفید شدن مو می‌شود. سنی که در آن مو شروع به سفید شدن می‌گذارد همچنین تا اندازه‌ای تحت تأثیر قومیت فرد قرار دارد. معمولاً، مشاهده شده است که مردم آسیا در اواخر دهه‌ی سی سالگی خود شاهد سفید شدن مو هستند، در حالی که سفید پوستان در اواسط دهه‌ی سی سالگی این پدیده را تجربه می‌کنند. از سوی دیگر، مردم آفریقا ممکن است تا اواسط دهه‌ی چهل سالگی سفید شدن موی خود را تجربه نکنند.
با این حال، سفیدی زودرس مو ممکن است نشان دهنده عوارض نهفته‌ی مربوط به سلامت و یا دیگر ماهیت‌های خارجی مضری مانند قرار گرفتن در معرض تابش یا مواد زائد سمی، استفاده از مواد شیمیایی مضر، یا وجود بیش از حد آلاینده در محیط زیست باشد. در ذیل فهرستی از عوامل داخلی، بیولوژیکی آورده شده است که موجب سفید شدن مو می‌گردند.
علل سفیدی مو
پیری
موهای سفید یا خاکستری معمولاً به عنوان نشانه‌ای از پیری در نظر گرفته می‌شوند. همانطور که سن‌مان افزایش می‌یابد، تولید ملانین در ریشه مو کاهش می‌یابد و شمار زیادی مو حقیقتاً بدون رنگدانه روییده می‌شوند. ملانین توسط سلول‌های بنیادی تحت عنوان ملانوسیت‌ها، که در پایه فولیکول مو قرار دارند، تولید می‌شود. هنگامی که این سلول‌ها در حین پیری شروع به از بین رفتن می‌کنند، تولید ملانین دچار اختلال می‌شود. با این حال، سنی که در آن فردی سفیدی یا خاکستری شدن مو را تجربه می‌کند به ژنتیک بستگی دارد به این دلیل که یک صفت موروثی می‌باشد.
عوامل ژنتیکی
خاکستری شدن زودرس مو بستگی به عوامل موروثی دارد. چنانچه یکی از والدین و یا هر دو آنها دچار سفید یا خاکستری شدن زودرس مو شده باشند، احتمال دارد که شما نیز در سنین جوانی با این مشکل مواجه شوید. بعضی افراد به دلیل زمینه‌ی ژنتیکی و برخی ناهنجاری‌ها با موهای سفید متولد می‌شوند. در اختلال ژنتیکی تحت عنوان آلبینیسم یا زالی، فرد به دلیل وجود رنگدانه‌ی بسیار کم در موهای خود، با موهای سفید یا بلوند به دنیا می‌آید.
کمبود ویتامین
به جز پیری و عوامل ژنتیکی، رنگ مو می‌تواند به علت کمبود برخی ویتامین‌های مهم تغییر کند. ویتامین B12 تولید ملانین در بدن ما را تنظیم می‌کند، از اینرو، کمبود آن باعث خاکستری شدن موها می‌شود. در چنین شرایطی، مصرف مکمل‌های ویتامین B12 و یا مصرف مواد غذایی غنی از این ویتامین می‌تواند از سفید شدن بیشتر مو جلوگیری کند.
اختلالات تیروئید
اختلالات تیروئید مانند، هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید و هیپرتیروئیدی یا پرکاری تیروئید همچنین می‌تواند خود را در سفید شدن زودرس مو، همراه با بسیاری از علائم دیگر نشان دهد. به دلیل مشکلات تیروئید مو می‌تواند بسیار خشک و شکننده شود و افراد ممکن است به دلیل بیش فعالی و یا کم فعالی غده‌ی تیروئید دچار ریزش قابل توجه مو شوند.
ویتیلیگو یا پیسی
ویتیلیگو نوعی بیماری است که با تخریب سلول‌های مولد ملانین مشخص می‌شود که می‌تواند به دلیل عوامل خود ایمنی، ژنتیکی و همچنین برخی از عوامل محیطی بوجود آید. تخریب سلولهای مولد ملانین بنام ملانوسیت‌ها موجب ایجاد تکه‌های سفید رنگی در پوست و مو می‌شود.
استرس و اضطراب
در حالی که استرس به طور مستقیم موجب سفیدی مو نمی‌شود، اما منجر به ایجاد اختلالات روانی و همچنین جسمی دیگر می‌شود. این اختلالات به نوبه‌ی خود می‌توانند منجر به سفید شدن مو گردند. از اینرو، افرادی که تحت دوره‌ی طولانی مدت از استرس و فشار روانی قرار داشته باشند، اغلب شاهد سفیدی زودرس موهای خود در طول زمان خواهند بود. این امر منجر به نتیجه‌گیری اشتباه از این امر می‌شود که استرس موجب سفید شدن مو می‌گردد، در حالی که این تنها یک عامل مؤثر بر این امر است.
کم خونی خطرناک
این یک بیماری خود ایمنی است که در آن آنتی بادی‌های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن به برخی از سلول‌های خاص معده حمله کرده و جذب ویتامین B12 را مختل می‌سازند. کمبود ویتامین B12 باعث کم خونی یا کمبود سلول‌های قرمز خون می‌شود، که این مسئله می‌تواند علائم بسیاری، از جمله سفید شدن زودرس موها را ایجاد کند.
غیر از علل فوق، سفید شدن مو را می‌توان با بسیاری از عوامل دیگر مانند استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی ناملایم در مو، آلودگی، و سیگار کشیدن همراه دانست. بنابراین، به منظور جلوگیری و پیشگیری از سفیدی زودرس مو، تعیین و مورد ملاحظه قرار دادن علل نهفته از اهمیت بسیاری برخوردار است. در عین حال، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، انجام تمرینات منظم جهت کنترل سطوح استرس، مراقبت مناسب از مو و خودداری از عاداتی همچون کشیدن سیگار به اثبات رسیده است که می‌تواند جهت تحت کنترل در آوردن این وضعیت مفید باشد.