انقلاب اسلامی در سراسر ایران به روایت اسناد ساواک
چکیده:
انقلاب شكوهمند اسلامی ایران كه ازسال 1341 ش به رهبری حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه شروع شده و در سال 1357 موفق به سرنگونی رژیم ضد مردمی پهلوی گردید، هنوز زوایای پنهانی را در درون خود دارد كه باید با بررسی منابع گوناگونی دسترسی بدانها پیدا كرده و آنها را به دست ملت قهرمان ایران و تاریخ پر از مخاطره و افتخار‌امیز نهضت‌های آزادی‌بخش در ایران سپرد.
از جمله منابعی كه می‌تواند ما را به فرازهایی از وقایع و تاریخ مبارزه علیه رژیم سفاك پهلوی آشنا سازد، اسناد و گزارش‌های محرمانه و سری سازمان اطلاعات و امنیت كشور در رژیم شاهنشاهی است. ساواك كه نام مخفف این سازمان مخوف و جهنمی است با پیگیری جدی و مستمر خود از مبارزات مردم ایران علیه شاهنشاه عاری از مهر و انعكاس اقدامات جاسوسانه و ضد مردمی خود در بولتن‌ها و گزارش‌های محرمانه، در واقع تاریخی مستند از خود بجای گذاشته است، اسنادی كه هیچگاه در ذهن كودن آنان و اربابان مغرور و بی مغزشان خطور نمی‌كرد. روزی به دست فرزندان انقلاب اسلامی ایران بیافتد و پرده از جنایات این خود فروختگان علیه ملت مظلوم و ایثارگر بردارد.
با نگاهی به اسناد به جا مانده و گزارش‌های ساواك چند نكته بهتر روشن می‌گردد:
1ـ‌حركت و خروش مردمی در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی به چند شهر و شهرستان محدود نبوده بلكه در سراسر كشور گسترش داشته است.
2ـ مأموران ساواك و پلیس شاه روحیه خود را به كلی باخته و توان رویارویی با مردم را نداشته‌اند.
3ـ هدف‌ها و خواسته‌های مردم به پاخاسته اسلامی بوده و در حقیقت انقلاب جنبه آرمانخواهی داشته است.
اكنون گوشه‌هایی از گزارش‌های روزانه و پیوسته ساواك، پیرامون حركت و تظاهرات مردم در بسیاری از شهرها، شهرستان‌ها و برخی روستاها بازگو می‌گردد:
به: 312 شماره: 2653/22 هـ
از: اراك تاریخ: 14/10/57
روز جاری ضمن ادامه تعطیل عمومی تظاهرات پراكنده‌ای در بعضی از نقاط خمین به صورت نامنظم توأم به دادن شعارهای مضره مرگ بر 66* جریان داشته كه با درگیری مأمورین انتظامی پایان گرفته است.
نصیری
گوینده: رضائی
ساعت 30/12
*مقصود از «66» شاه معدوم می‌باشد/.
به: 312 شماره: 5299/2
از: ساری تاریخ: 14/10/57
1ـ از ساعت 9:30 روز جاری الی 11:30 روز جاری از طرف عده‌ای از آذربایجانی‌های مقیم ترك‌آباد گنبد مجلس ترحیمی به مناسبت كشته شدگان حادثه گالیكش در مسجد صاحب الزمان گنبد تشكیل همچنین قرار است از ساعت 1400 روز جاری الی00/17 مجلس دیگری در همان مجلس برپا گردد.
2ـ صبح روز جاری جماعتی در حدود 1000 نفر در جلوی بیمارستان كورش كبیر گنبد اجتماع و با آتش زدن حلقه‌های لاستیك عبور و مرور را مسدود نمودند. اجتماع نامبردگان مربوط به دو جسد می‌باشد كه به علت نشناخته شدن در سردخانه بیمارستان است و قرار است در ساعت 00/14 روز جاری اجساد را تحویل گیرند. ضمنا تابلوی بیمارستان دستكاری شده است و نام كوروش كبیر حذف و به جای آن بیمارستان شهدا نامگذاری گردیده.
رخشا
گوینده: فرهمند
گیرنده: نزاكتی
ساعت 13:55
به: 312 شماره: 11851/1 هـ
از: كرمان تاریخ 41/10/57
بعدازظهر روز جاری حدود 6000 نفر از طبقات مختلف مردم كرمان در مسجد جامع اجتماع و در ساعت 14:00 پس از خروج از مسجد با حمل پلاكارت }پلاکارد{ و عكس‌هایی از }امام{خمینی و دادن شعارهایی علیه رژیم و اعلام مخالفت با حكومت شاپور بختیار اقدام به راهپیمایی و سپس به مسجد صاحب‌الزمان عزیمت و در ساعت 30/17 متفرق گردیدند. گوینده: سلیمانی
ساعت:45/17
به: 312 شماره: 13107/21 هـ
از: قم تاریخ: 14/10/57
پیرو 13103/21 هـ ـ 14/10/57
1ـ بعدازظهر روز جاری تظاهرات پراكنده‌ای در خیابان‌های چهارمردان ـ آذر صفائیه، خاك فرج، نیروگاه و خیابان تهران و كوچه‌های اطراف آنها با دادن شعارهای مضره اسائه ادب آمیز و آتش زدن چند حلقه لاستیك روی داده كه از طرف مأمورین نسبت به متفرق ساختن و جلوگیری از گسترش تظاهرات اقدام شده به علاوه چون از طرف عناصر آشوبگر به خانه كلی از مأمورین اطلاعات شهربانی حمله شده بود بلافاصله از طرف مأمورین با عناصر آشوبگر مقابله و چند نفر از آنان دستگیر گردیده‌اند ضمنا در جریان تظاهرات و برخورد بعدازظهر روز جاری دو نفر مجروح گردیده‌اند.
2ـ بعدازظهر روز جاری تظاهرات پراكنده‌ای در تفرش و آشتیان رخ داد كه از طرف مأمورین نسبت به متفرق كردن متظاهرین اقدام شده است.
استحضارا معروض باصری نیا
ساعت: 45/19
گیرنده: ضیایی
به: 312 شماره: 16552/ هـ
از: كرمانشاه تاریخ: 14/10/57
پیرو 16549/ هـ ـ 14/10/57
1ـ از ساعت00/15 روز جاری حدود 5000 نفر از جوانان و طبقات مختلف در كرمانشاه ضمن دادن شعارهای ضد ملی در بعضی از خیابان‌ها به راهپیمایی آرام پرداخته و بعد به گورستان شهر عزیمت و سپس ضمن راهپیمایی تا حدود مسجد معتضدی حركت و در ساعت 30/17 متفرق شدند ضمنا در روز جاری 80% مغازه‌های شهر تعطیل بوده است.
2ـ از ساعت 00/9 روز جاری عده‌ای در حدود 5000 نفر از طبقات مختلف شهرستان سقز به مناسبت هفته كشته شدگان در حالیكه روحانیون در پیشاپیش آنها بودند به راهپیمایی آرام پرداخته و سپس به گورستان شهر عزیمت و در ساعت 30/13 متفرق گردیدئد.
همدانیان
ساعت 30/17
به:312 شماره: 17623/هـ
از: رضائیه تاریخ: 14/10/57
ساعت 00/15 مورخ 13/10/57 حدود 500 نفر از عناصر ناراحت ماكو و شاه‌آباد به وسایل نقلیه به شهر پل دشت رفته و در آنجا دست به تظاهرات زده‌اند كه برابر اطلاع در این تظاهرات تظاهركنندگان ضمن نوشتن شعارهای مضره بر روی دیوارهای بخش مذكور شیشه‌های بانك صادرات، شهرداری و تابلوهای راهنمایی و رانندگی را شكسته ودر ساعت 30/18 پس از خاتمه تظاهرات به شهرهای خود بازگشته‌اند.
ساعت 40/14
به: 312 و 302 شماره: 22340/هـ ا
از: شیراز 7/هـ ا تاریخ: 14/10/57
روز جاری تعدادی از تظاهركنندگان به خانه یكی از درجه‌داران ژاندارمری در شهرستان لار حمله و با مقاومت مسلحانه درجه‌دار مزبور مواجه و بر اثر تیراندازی وی سه نفر كشته و 8 نفر مجروج گردیده‌اند بقیه جمعیت حمله را تشدید و اسلحه ژـ3 درجه‌دار مزبور اخذ و او را به قتل رسانده كه جنازه وی در خیابان قرار دارد با توجه به ازدحام جمعیت عوامل انتظامی قادر به هیچ گونه دخالیت نبوده و فقط به حفاظت تأسیسات خود پرداخته‌اند در حال حاضر وضع شهرستان مزبور بسیار متشنج و ادامه این وضع با در نظر گرفتن اینكه تعدادی از مردم مسلح می‌باشند سبب بروز حوادث بسیار ناگواری در شهرستان مذكور خواهد شد.
علیهذا به منظور تقویت واحدهای انتظامی شهرستان‌های مزبور مقرر فرمایید از طریق نیروی زمینی و پادگان منطقه فارس ابلاغ گردد كه یك واحد تقویتی كامل با هلكوپتر به شهرستان مزبور اعزام گردند.
جوان
به اظهار سرهنگ هنرور در جریان خبر می‌باشند. ساعت 20/18
گیرنده سرهنگ گلارستانی دفتر ویژه ساعت 15/18 روز 14/10/57
گوینده : مقتصدی
گیرنده : نزاكتی
به : 312 شماره: 97757/20 هـ
از: 20 هـ تاریخ: 14/10/57
در ساعت 30/21 شب 14/10/57 بنا به توصیه آیات ، ناآرامی در نقاط شهر به خصوص جنوب شهر شیوع یافته و با توجه به خاموشی برق مأمورین فرمانداری نظامی قادر به كنترل نظم در جنوب شهر نمی‌باشند.
شیخان
به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت كشور
شماره: 747/08/713
از: فرمانداری نظامی تهران و حومه (ركن 2) تاریخ:15/10/57
موضوع: اطلاعیه
برابر اطلاع واصله از پاسگاه مرگزی گروهان ورامین واعظی بنام شیخ محمدرضا داودی سن حدود 27 سال از ناآرامی‌ها كشور سوء استفاده كرده و در اغلب مساجد به ویژه امرآباد حوزه پاسگاه مركزی ورامین بالای منبر رفته ضمن سخنرانی ضد ملی و میهنی مردم را تحریك و بلوا و آشوب و هرج و مرج می‌نماید و به كد 66 نیز اسائه ادب نموده و اعلام می‌دارد اگر حب كد 66 در دل هر مسلمان باشد نماز و روزه بر آن مسلمان حرام است و همچنین مردم و زارعین كم سواد را وادار كرده كه به مأمورین و به منازل درجه‌داران ژاندارمری حمله و اموال آنها را به آتش بكشند. ضمنا این مطلب را به گفته آیت‌الله خمینی وظیفه شرعی مسلمانان دانسته.
نامبرده با تحریكاتی كه انجام داده پرسنل نیروهای مسلح شاهنشاهی و سایر مأمورین را در خطر جانی و مالی قرار داده علیهذا با توجه به سن و سالی كه این واعظ دارد عملیات وی كاملا مشكوك و مظنون بوده و امكان دارد در پوشش روحانیت و استفاده از لباس روحانیت دست به این اعمال ناشایست زده و چنانچه سریعا به این مسئله رسیدگی نشود رویدادهای مهمی در اثر تحریكات وی رخ خواهد داد. مراتب جهت اطلاع و بررسی و هرگونه اقدام لازم به آگاهی می‌رسد.
معاون و رییس ستاد فرماندار نظامی تهران و حومه ـ سپهبد رحیمی
گوینده آقای فدایی
گیرنده : گلپرا
ساعت 00/22
مراتب به دفتر ویژه منعكس گردید.
به: 312 شماره: 5304/2 ه ا
از: ساری تاریخ: 15/10/57
در ساعت 16 روز جاری حدود 6 هزار نفر از قشریون مذهبی ساری در تكیه حیدریه واقع در خیابان رستاخیز اجتماع پس از اتمام سخنرانی شیخ قاسمی به طرف خیابان‌های سپاهیان انقلاب ـ فرح پهلوی ـ شاه ـ نادر حركت و ضمن دادن شعارهای ضد ملی و پرتاب سنگ به طرف مأمورین و شكستن شیشه‌های چند بانك در ساعت 15/18 با دخالت مأمورین انتظامی و پرتاب گاز اشك‌آور و شلیك تیر هوایی پراكنده شدند.
رییس سازمان ـ رخشا
به:312 و 302 شماره: 9052/ هـ ا
از: بوشهر تاریخ: 15/10/57
شب گذشته ساختمان لژیون خدمتگزاران بشر و آژانس كرایه اتومبیل رورووك توسط عده‌ای به آتش كشیده شده ضمنا بانك صادرات شعبه مركزی بوشهر با مواد آتش‌زا آتش گرفته كه وسیله مأمورین آتش مهار گردیده ضمنا هنگامی كه اینجانب قصد مراجعه به استانداری را داشتم عده‌ای جوان با استفاده از راهبندان با چوبدستی و سنگ به اینجانب شدیدا حمله‌ور و ناچارا دو تیر هوایی شلیك نمودم و سرانجام متفرق گردیدند لیكن برابر گزارش واصله جوان 15 ساله‌ای بنام غلامعلی بهرامی مورد اصابت گلوله واقع و به بیمارستان منتقل و خطری متوجه او نمی‌باشد و حال وی رو به بهبودی است. ضمنا از ساعت 9 جاری در خیابان‌های بوشهر راهبندان و تمثال‌های 66 را كه روی آن ضربدر كشیده شده بود و جملات مضره‌ای نوشته شده جلو شیشه‌های اتومبیل‌ها نصب و بعضا با تهدید از اتومبیل‌ها بنزین و یا پول جهت خریداری بنزین اخذ و مبادرت به آتش‌سوزی می‌نمایند یك دستگاه اتومبیل كه متعلق به همسایه یكی از كارمندان بوده و جلو منزل كارمند مزبور پارك شده بود به اتش كشیده شده و به كلی سوخته است. مقامات انتظامی استان از مسئولیت شانه خالی می‌كنند و هیچگونه عكس‌العملی نشان نمی‌دهند و به علت حضور مأمورین در خیابان‌های متظاهرین با جسارت بیشتری اقدامات خشونت‌آمیز خود را دنبال می‌نمایند.
بدیعی
گوینده: رومی
گیرنده: گلپرا
ساعت 00/12
به : 312 شماره: 16556/ هـ
از: كرمانشاه تاریخ: 15/10/57
پیرو 16558/ هـ ـ 15/10/57
در بعدازظهر روز جاری نیز تظاهركنندگان ضمن انجام راهپیمایی و دادن شعارهای ضد ملی مبادرت به راه‌بندان‌های متعدد و ایجاد آتش‌سوزی در چند خیابان و تخریب اماكن و مؤسسات عمومی نموند و به میدان یادبودی و میدان 28 مرداد حمله و قصد پایین آوردن این پیكره را داشته‌اند كه مأمورین انتظامی با استفاده از وسایل كنترل اغتشاشات و تیراندازی هوایی آشوبگران را متفرق نموده‌اند به طور كل در این روز نیز سه شعبه بانك یك چلوكبابی یك كیوسك متعلق به شهرداری و مقداری از وسایل اطاق اصناف و قسمتی از هتل داریوش را برای بار دوم و یك مغازه صفحه‌فروشی به آتش كشیده شده و یكی از دست‌های مجسمه 28 مرداد نیز شكسته شده است. این تشنجات در ساعت 00/18 خاتمه یافته و در حال حاضر وضع شهر عاری از هر گونه تظاهر و اجتماعی می‌باشد.
همدانیان
گوینده : سرخی
گیرنده: ساعت: 45/8
روز: 15/10/57
به : 312 شماره: 95765 /20 هـ
از: 20 هـ تاریخ: 15/10/57
منشاء: مسجد
منبع: گزارش عملیاتی
12/10/57 و13/10/57 و15/10/57
عده‌ای جوان شب‌ها در مسجد الله‌اكبر واقع در انتهای خیابان دامپزشكی نرسیده به خانه‌های سازمانی فرهنگیان اجتماع و در مورد شكستن و آتش زدن منازل افراد ارتش و سازمان امنیت با یكدیگر مشورت و تبادل نظر می‌نمایند. و گفته می‌شود كه شب 14/10/57 نیز دو نفر از افراد نظامی كشته شده‌اند.
نظریه سه شنبه: گزارش تصور می‌رود صحت داشته باشد و مراتب به فرمانداری نظامی گزارش شده است.
گوینده: حمیدفر
گیرنده: فرجاد
ساعت 05/11
به:312 شماره: 13244/11 هـ
از: زاهدان تاریخ: 15/10/57
قبل از ظهر روز جاری پس از دعای ندبه و سخنرانی آیت‌الله كفعمی در هیأت رضویه (خراسانی‌ها) طبق برنامه قبلی حاضرین به طور دسته جمعی و به صورت آرام از هیأت مزبور خارج و درحالی كه تعدادی از روحانیون در پیشاپیش آنان حركت میكردند در خیابان‌های زاهدان مبادرت به راهپیمایی آرام نموده و فقط در قسمت كوچكی از مسیر شعارهایی به نفع ]امام[خمینی داده شد راه‌پیمایان حدود ساعت 12 به مسجد جامع زاهدان رفته و پس از برگزاری نمازجماعت و نماز جمعه متفرق گردیدند.
تعداد راه‌پیمایان حدود 2000 نفر بود و اكثریت را محصلین و دانشجویان تشكیل می‌دادند و حدود 200 نفر از بانوان نیز در بین آنان دیده می‌شد با عنایت به اینكه در چند روز اخیر در زاهدان شایع شده بود راه‌پیمایان در روز جاری قصد حمله به پیكره رضا شاه كبیر را دارند و بلوچ‌ها كه مخالف تظاهرات ضد ملی هستند درصدد می‌باشند راسا با آشوبگران به مقابله برخیزند لذا به منظور جلوگیری از پیش آمدهای سوء احتمالی اقدامات لازم را با مراجع انتظامی با همكاری این سازمان معمول و بر مبنای تصمیمات شورای تأمین مورخ 14/10/57 از صبح روز جاری نیروهای انتظامی تحت نظر رییس شهربانی در نقاط حساس شهر به ویژه اطراف پیكره مذكور مستقر گردیدند ضمنا بر مبنای توصیه‌هایی كه به معتمدین شهر شده بود آنان و نیز آیت‌الله كفعمی جمعیت را به آرامش و حفظ نظام دعوت می‌نمودند.
مراتب جهت استحضار اعلام می‌گردد.
رییس سازمان ـ رضوانی
گوینده: عظمی
گیرنده: زمانی
ساعت: 30/14 روز 15/10/57
به عرض مقام معاونت دوم اداره كل رسید.
به : 312 شماره: 11434/ هـ ا
از: آبادان تاریخ: 15/10/57
از ساعت 30/9 دقیقه روز جاری تظاهراتی در حدود دو هزار نفر در بندر ماهشهر به طرفداری خمینی در ناحیه غیر صنعتی صورت گرفته است.
گوینده: آقای دژبانی
گیرنده: گلپرا
ساعت: 55/18
به عرض مقام معاونت دوم اداره كل رسید.
به: 312 ـ 412 شماره:
از : قم تاریخ: 15/10/57
پیرو 13107ـ21 هـ ـ 14/10/57
1ـ شب گذشته پس از شروع ساعت منع عبور و مرور مانند شب‌های قبل تظاهراتی در خیابان‌های قم مانند چهارمردان ، آذر، باجك، دورشهر، صفائیه و خیابان تهران با نواختن بوق و دادن شعارهای مضره بوسیله بلندگو و در ضمن با آتش‌افروزی و پرتاب نارنجك دست‌ساز به طرف خودروهای مأمورین گشتی صورت گرفته و همچنین در سطح شهر اقدام به نوشتن شعارهای مضره شده و نیز روی دیوار منازل چند نفر از كارمندان این سازمان چنین شعارهای توأم با جملاتی علیه ساواك نوشته شده است.
به:312ـ312 شماره:
از: قم تاریخ:15/10/57
حدود ساعت 00/3 بامداد روز جاری به پاسگاه ژاندارمری بخش كهك از توابع شهرستان قم حمله مسلحانه شده و در تحقیقات اولیه معلوم گردیده كه چند نفر از مأمورین و مهاجمین كشته و مجروح و از سلاح مأمورین پاسگاه نیز ربوده شده.
گوینده: باصری‌نیا
گیرنده: فرجاد
ساعت: 00/10
به عرض تیمسار ریاست اداره كل سوم رسید.
به: 302ـ312 شماره: 13112/21 هـ
از: قم تاریخ: 15/10/57
پیرو 13110/21 ه ـ 15/10/57
در جریان حمله مسلحانه به پاسگاه ژاندارمری كهك 2 نفر از درجه‌داران پاسگاه شهید و رییس پاسگاه و یكی دیگر از مأمورین مجروح و 13 قبضه اسلحه ژ 3 و 3 قبضه اسلحه یوزی و مقداری مهمات و توسط مهاجمین روبوده شده است. ضمنا گفته شده چند نفر از مهاجمین مجروح توسط سایر مهاجمین از محل دور شده.استحضارا معروض.
باصری‌نیا
گوینده: جهان‌قربان
گیرنده: فرجاد
ساعت: 55/11
به : 312 شماره: 13114/21 هـ
از: قم تاریخ: 15/10/57
پیرو 13111 / 21 هـ ـ 15/10/57
جمعیتی كه در مسجد جامع تجمع نموده بودند به طرف آستان مقدسه قم حركت و پس از برگزاری نماز در صحن مطهر عده‌ای در میان جمعیت ضمن دادن شعارهای مضره و اسائه ادب آمیز درصدد از بین بردن آثار كتیبه‌های موجود در حرم بر آمده‌آند كه مربوط به فرامین شاهنشاه آریامهر نسبت به بازسازی حرم مطهر حضرت معصومه (ع) می‌باشد ضمنا تعداد جمعیت مجموعا در حدود 20000 نفر تخمین زده می‌شود. استحضارا معروض
باصری‌نیا
گوینده: جهان قربان
گیرنده: زمانی
ساعت 4 روز 15/10/57
به : 112 شماره: 13117/21 هـ
از قم: تاریخ: 15/10/57
پیرو 13115/21 هـ ـ 15/10/57
1ـ بعدازظهر روز جاری نیز تظاهراتی در خیابان‌های آذر ـ چهارمردان ـ خاك فرج ـ صفائیه ـ دور شهر و محله قم نو و شاهزاده ابراهیم قم و كوچه‌های اطراف آنها رخ داده كه متظاهرین با دادن شعارهای مضره مباردت به راهپیمایی نموده‌اند كه تعداد آنها بالغ بر 5000 نفر تخمین زده می‌شوند ضمنا مانند شب‌های گذشته در صحن حرم مطهر حضرت معصومه علیه‌السلام نیز در بین جمعیتی بالغ بر 1000 نفر شعارهای مضره دادن شده است. و مأمورین نسبت به متفرق نمودن متظاهرین در خیابان‌ها اقدام نموده‌اند. ضمنا عكس‌هایی از ]امام[خمینی در حرم نصب شده است.
2ـ از ساعت 30/16 روز جاری به تدریج جمعیتی در حدود 2000 نفر در میدان كمال‌الملك كاشان اجتماع و سپس به طرف زیارتكده پنجه شاه حركت و پس از زیارت بدون درگیری با مأمورین متفرق شده‌اند استحضارا معروض .
باصری‌نیا
گوینده: جهان قربان
گیرنده : فرجاد
ساعت : 10/20
به : 312 شماره: 5705/ هـ ـ 1
از : هرمزگان تاریخ: 16/10/57
موضوع: وقایع استان هرمزگان
1ـ از ساعت 9:00 روز جاری به علت فوت یكی از زخمی‌شدگان بنام سایانی 15 ساله جمعیتی حدود 5000 نفر از زن و مرد و جوان و اطفال مقابل بیمارستان ثریا بندرعباس اجتماع پس از تحویل جسد در حالی كه تعدادی از روحانیون مقابل جمعیت بودند به حركت در آمده ضمن دادن شعارهای بسیار تند علیه رژیم و ساواك و حمل تصاویر بزرگ خمینی از خیابان‌های اصلی بندرعباس عبور و به سمت گورستان شهر رفتند كه هنوز ادامه دارد.
2ـ ظرف دو روزگذشته تظاهرات موافق و مخالف در شهر میناب به وقوع پیوست كه منجر به زد و خورد میان طرفین گردیده و در تاریكی شب مبادرت به آتش زدن منازل یكدیگر می‌نمایند ضمنا روز گذشته در جریان تظاهرات میان یك زا مخالفین مسلح به سلاح كمری مبادرت به تیراندازی به سوی موافقین و مأمورین می‌نمایند كه توسط پلیس دستگیر گردیده است.
3ـ بعدازظهر روز گذشته تظاهرات شدیدی علیه دولت با حركت حدود 200 نفر از مخالفین در بندر لنگه انجام، كه با پرتاب گاز اشك‌آور و تیراندازی هوایی توسط مأمورین انتظامی متفرق گردیده‌اند و قرار است كه امروز نیز توسط معملین راهپیمایی انجام شود.
بهرام
گوینده: ناطقی
به : 312 شماره: 28393/20 هـ ـ 1
از: 20/12 تاریخ: 16/10/57
موضوع: وضع بازار
پیرو 28386/20 ه 12 تاریخ 14/10/57
تا ساعت 30/9 روز 16/10/57 وضع بازار تهران، شمیران و كرج و شهر ری به شرح زیر به استحضار می‌رسد:
1ـ بازار تهران و مغازه‌های اطراف آن بسته است، بنزین و نفت و گاز نیست تاكسی به علت نبودن سوخت خیلی كم است.
2ـ كلیه دكاكین كرج بسته بوده نفت و بنزین و گاز نیست.
3ـ بازار تجریش و مغازه‌های اطراف آن بسته است بنزین و نفت نیست .
4ـ بازار شهر ری و مغازه های اطراف آن بسته می‌باشد، نفت و بنزین نیست.
5ـ مغازه‌های سطح شهر 20% باز است.
6ـ وضع میدان بارفروشی گمرك عادی است و در میدان بارفروشی انبار غله و سبزی بار كم می‌باشد.
گوینده: صبوری رییس: شیخان
گیرنده: قاسم زاده از طرف: فرنژاد
ساعت: 00/10
به: 312 شماره: 3823/25 هـ
از: زنجان تاریخ: 16/10/57
پیرو 3819 /25 هـ ـ 13/10/57
1ـ 14/10/57 سه نفر خبرنگار خارجی به اسامی دیوید جونز تبعه انگلستان و حبیب راویان تبعه افغانستان از جانب كریم سنجابی به قزوین وارد و به منزل سید عباس ابوترابی عضو هیأت علمیه قزوین رفته و با پسر وی سید محمد ابوترابی مصاحبه‌ای انجام كه متن این مصاحبه علیه رژیم و به نفع خمینی و اعتراض به دستگیری‌ها است و قتل و جرح افراد بوده و ضمنا نامبرده خودر ا سخنگوی روحانیون قزوین معرفی نموده و خبرنگاران پس از خروج از منزل مذكور توسط فرماندرا نظامی دستگیر و نوار مربوط به مصاحبه مورد بحث ضبط گردیده و ضمنا راننده‌ای كه به همراه خبرنگاران مذكور بود نامش فریدون نصراللهی است.
2ـ به منظور بررسی و چگونگی تظاهرات افسران و درجه‌داران آتش سوزی‌های اخیر در قزوین سرلشكر جهانبانی رییس بازرسی نیروهای زمینی به افتاق دو نفر سرهنگ به قزوین وارد پس از بازرسی و مشاهده وضع شهر در تاریخ 14/10/57 قزوین را ترك نموده‌اند.
3ـ طبق اظهار فرماندار نظامی قزوین بعد از ظهر 14/10/57 آقای دكتر شاپور بختیار تلفنی با ایشان مذاكره و قرار شده كه آقای مانیان از طرف ایشان به منظور مذاكره درباره وقایع اخیر به قزوین خواهد آمد.
رییس سازمان زنجان- ریاضی
گوینده: كلانتری
گیرنده : قاسم زاده
ساعت: 20/8
تلفن آقای حقیقت از سمنان
مدیریت كل اداره سوم 312
از سمنان 14/7439 ـ 19/10/57
تظاهرات دامغان
1ـ روز 18/10/57 شیخ محمد ترابی شیخ حسن و شیخ مسیح شاهچراغی سید محمود و محمود موسویان و حسن شاهچراغی دبیر به شاهرود رفته و از روحانیون خواسته‌اند كه با كمك‌های شاهرود تظاهراتی در دامغان بر پا نمایند. كه به دنبال آن عده‌ای از اهالی شاهرود و كارگران ترزه ضمن داشتن چوب و چماق به سمت دامغان حركت كه در ابتدای شهر چوب و چماق آنان توسط مأمورین جمع آوری و تعدادی از آنان را دستگیر نموده‌اند كه متظاهرین در شهر دامغان ضمن شكستن شیشه‌های كیوسك راهنمایی ، تلفن چند مغازه و منزل دو نفر از شاهرود ، چند حلقه لاستیك و چند مغازه را به آتش كشیده كه پلیس ناچار افراد دستگیر شده را آزاد و متظاهرین را متفرق می‌نماید.
2ـ از ساعت 00/9 روز 18/10/57 حدود دو هزار از اهالی سمنان از مسجد سلطانی به راه افتاده و ضمن دادن شعارهای ضد ملی به طرف میدان سی سر حركت و سپس وارد میدان منوچهری شده در این محل شخصی بنام غلامعلی رحیمیان كارمند بازنشسته دادگستری كه از متعصبین افراطی می‌باشد شروع به سخنرانی نموده و عده‌ای دور وی را گرفته بودند كه شناخته نشود. وی به مردم اعلام نمود كه گول این دولت غاصب بختیار را نخورند و تا زمانی كه رژیم عوض نشده است از فعالیت دست بر ندارند و پول آب و برق و تلفن را ندهند. پس از سخنرانی وی مردم متفرق گردیدند.
3ـ‌كلیه ادارات و مغازه‌ها و مدارس ورامین تعطیل و تظاهرات پراكنده‌ای در منطقه وجود دارد و وضع غیرعادی است.
رییس نصر
در ساعت 15 تحویل افسر نگهبان اداره كل سوم (آقای راحت) گردید.
به: 312 شماره: 2692/22/ هـ
از: 22 هـ تاریخ: 19/10/57
1ـ از ساعت 20/11 روز گذشته در خمین حدود 4000 نفر زن و مرد ضمن حمل عكس‌هایی از ]امام[خمینی و دادن شعارهایی در حمایت از وی و شعارهای مضره شروع به راهپیمایی نموده كه در ساعت 30/12 وسیله مأمورین متفرق و اتفاق سوئی رخ نداد.
2ـ از ساعت 9 صبح روز گذشته اهالی محلات و دهات اطراف آن در مسجد جامع اجتماع و در ساعت 30/11 با دادن شعارهای مضره در خیابان‌ها شروع به راهپیمایی نمودند سپس در میدان كورش توقف و پس از استماع سخنرانی یكی از روحانیون در ساعت 00/13 بدون هیچگونه درگیری متفرق شدند.
رییس احمدی
گوینده: مقدم
گیرنده: راحت ساعت: 20/10
از : كمیته مشترك 383 جلد 1129/11999/383
به: 312 تاریخ: 19/10/57
روز گذشته تظاهرات شدیدی در خرم‌آباد صورت گرفته كه منجر به زخمی شدن 18 نفر و كشته شدن تعدادی شده است. مردم در حال حاضر شدیدا عصیان‌زده شده و امكان دارد دست به اقدامات حادی بزنند و در روز جاری علمای خرم‌آباد اجتماع كرده و نامه‌ای در شش بند نوشته و تسلیم مقامات شهر نموده‌اند.
آنان تقاضا كرده‌اند كه گارد از شهر خارج شود و مسئولیت كامل شهر و مردم به عهده روحانیون باشد و تظاهرات را آزاد بگذارند و قول می‌دهند هیچگونه عمل خشونت‌آمیز انجام نشود و در غیر این صورت هیچگونه مسئولیتی را قبول نكرده و جلوی مردم را نخواهد گرفت.
كاویانی
گوینده: فروزنده
گیرنده : راحت ساعت: 10/17
به : 312
از : 20 هـ 12
تا ساعت 10/12 دقیقه روز 19/10/57 وضع بازار تهران ـ شهر ری ـ شمیران و كرج به شرح زیر به استحضار می‌رسد.
1ـ بازار تهران و مغازه‌های اطراف تعطیل ـ نفت كمیاب و در مقابل پمپ‌های بنزین اكثرا ازدحام زیادی، مشاهده می‌شود.
به:312 شماره: 5721/ هـ 1
از: هرمزگان تاریخ: 20/10/57
شب گذشته از ساعت 00/18 خاموشی سراسر شهر بندرعباس را فرا گرفت و در زمان خاموشی كه تا نزدیكی ساعت 00/23 و بعضی نقاط تا صبح ادامه یافت چند منزل در شهر طعمه حریق گردید كه یك از آنها منزل یك نفر شهربانی و یك عدد بمب دست ساز به محل دژبان نیروی هوایی بندرعباس پرتاب كه خوشبختانه خسارت جانی و مالی نداشته است.
ضمنا ظرف چند روز گذشته مرتبا منازل خارجیان یا خود آنها مورد تهاجم واقع می‌گردند هزاران نفر از خارجیان بندرعباس را اعم از اسپانیایی، ایتالیایی ، انگلیسی ، امریكایی ، ژاپنی و غیره كه در طرح‌های بزرگ نظیر كشتی سازی ـ شهر بندرعباس ـ نیروگاه بزرگ برق و غیره به كار مشغولند به جز تعدادی قلیل تدریجا بندرعباس را ترك نموده‌اند. نظامیان و مأموران انتظامی در شهر مورد تهدید و تعرض قرار می‌گیرند. زمین‌ها و ساختمان‌های عده‌ای از مردم تصرف می‌گردد. و همچنین شعارهای مضره در خاموشی‌های شبانه در سراسر شهر كه به طور سرسام آور نوشته شده بوسیله مسئولین پاك نمی‌شود.
مهرام
از: خرم‌آباد شماره: 5994/ هـ 15
به : 312 تاریخ: 20/10/57
ساعت 00/9 روز جاری حدود ده هزار نفر از اهالی خرم‌آباد در حالی كه اكثرا روحانیون خرم‌آباد در پیشاپیش آنان بودند در خیابان‌های شهر به پیاده‌روی كاملا آرام پرداخته كه یكی از وعاظ كه اهل خرم‌آباد و ساكن قم می‌باشد به نام سید محمد صالح طاهری برای مردم سخنرانی و آخرین اعلامیه خمینی را مبنی بر اینكه نبایستی به افسران و افراد پلیس و ساواك و منازل آنان حمله كرد و آتش سوزی ایجاد نمود همچنین منع تخریب و آتش‌سوزی اماكن عمومی و غیره و ایجاد نفاق و خواستار شناسایی عاملین آتش‌سوزی و تخریب و معرفی آنان برای محاكمه به علما قرائت گردید و كلیه حاضرین به آرامش دعوت شده‌اند این پیاده‌روی بدون هیچ حادثه‌ای خاتمه یافت.
گوینده: جودكی
به: 312 شماره: 11439/1 هـ 1
از:آبادان تاریخ: 20/10/57
در ساعت 00/11 مورخه 18/10 جاری راهپیمایی با شركت 500 نفر از كاركنان شركت ملی نفت و طبقات مختلف در خارك به طرفداری از خمینی برگزار گردید این تظاهرات بدون دخالت نیروهای انتظامی خاتمه یافت.
به:312 شماره: 13181/21 / هـ
از: قم تاریخ: 20/10/57
به دنبال اظهارنارضایتی شدید مأمورین انتظامی و پاره‌ای از مردم قم از صدمات جانی و مالی كه اخیرا به تعدادی از مأمورین وارد و از طرف طرفداران آیت‌الله خمینی به اطلاع نامبرده رسیده از طرف وی اعلامیه‌ای به تاریخ 10 صفر با متن زیر در قم انتشار یافته است.
استحضارا معروض
سلام و تحیت به عموم ملت ایران
مطالبی از ایران می‌رسد كه از توطئه‌ای خطرناك حكایت می‌كند ، گفته می‌شود اعلامیه‌هایی بدون امضا در طهران و شهرستان‌ها منتشر می‌شود و اشخاص زیادی را به اسم ساواكی و یا عمال شاه تهدید به قتل می‌كنند و خانه‌هایی را با همین بهانه‌‌ها سوزانده و به فرزندان آنها اهانت نموده و آزار داده‌اند به طوری كه از ایران اطلاع داده‌اند، اعمالی بر خلاف اسلام و انصاف بدون رعایت حقوق شرعی انجام می‌گیرد كه شاهد بر آن است كه دست‌های ناپاكی در كار است كه با هرج و مرج و ایجاد رعب و وحشت نهضت مقدس اسلامی را متهم نموده و خدائی نکرده به شکست بکشد. ملت محترم ایران باید بدانند که دیانت مقدس اسلام جان و مال انسان‌ها را محترم شمرده و تجاوز به آنان را از محرمات عظیمه می‌داند و كسانی‌كه دست به این نحو جنایات زده و موجب ارعاب مردم می‌شدند به نظر می‌رسد از جناح‌های منحرفی باشند كه می‌خواهند در پناه هرج و مرج یا شاه را حفظ كنند و یا كشور را با كودتای نظامی به تباهی بكشند. مردم مسلمان ایران در مبارزات به حق خود از این روش‌های غیر انسانی استفاده نمی‌کنند و موظف شرعی هستندكه به اعلامیه‌های بی‌امضا به هیچ وجه ترتیب اثر ندهند و از اشخاصی كه می‌خواهند به خانه‌های مردم تجاوز كنند و آتش‌سوزی نمایند جلوگیری نمایند كه به نظر می‌رسد توطئه‌ای در دست اجرا است كه باید جلوگیری شود.
ملت شریف در تهران و شهرستان‌ها و قصبات به راهپیمایی و تظاهرات و اعتصابات خود ادامه دهند تا این توطئه‌ها با رفتن شاه خنثی شود بر حضرات علما اعلام ایران است كه مردم را با اعلامیه‌ها بیدار كنند و آنان را به وظایف شرعی خود آگاه نمایند كه مجازات اشخاص جنایت كار و جرم بعد از اثبات جنایت با محاكم صالحه است نه با اشخاص متعارف.
والسلام علیكم روح‌الله موسوی خمینی
به: 312 ـ 324ـ 323 شماره: 21/10/57
از: شهر كرد تاریخ: 21/10/57
مغازه‌ها بسته و مراكز آموزشی تعطیل و صبح روز جاری حدود 6000 نفر ضمن راهپیمایی و دادن شعار مضره به اداره ثبت اسناد و لژیون خدمتگزاران بشر و بهداری رفته و عكس كد 66 را پاره و قاب‌های آن را شكسته به راهپیمایی ادامه دادند هر گونه حادثه بعدی متعاقبا به استحضار می‌رسد.
به: 312ـ 302 شماره: 13193/21 هـ
از: 21 هـ تاریخ: 21/10/57
پیرو شماره 14192/21 هـ ـ 21/10/57
1ـ بعدازظهر روز جاری جمعیتی كه حدود 500 نفر تخمین زده می‌شد از خیابان چهار مردان قم حركت و در صحن مطهر حضرت معصومه (ع) اقدام به دادن شعارهای مضره و اسائه ادب آمیز نموده و سپس متفرق شدند همچنین عده‌ای در صف‌های طویل پمپ بنزین نیز مبادرت به دادن شعارهایی اسائه ادب آمیز نموده‌اند ضمنا در تظاهراتی كه روزهای جاری در جلوی شهربانی قم روی داده نام چند نفر از مأمورین شهربانی از لحاظ انتقام جویی بر سر زبان‌ها بوده است كه مراتب جهت اقدام شایسته به فرمانداری نظامی و شهربانی قم اعلام گردید.
2ـ شب گذشته علی مراد علی درجه‌دار بازنشسته ارتش در یك از كوچه‌های قم بوسیله عوامل آشوبگر مورد ضرب واقع كه پس از انتقال به بیمارستان معالجات معموله مؤثر واقع نشده و فوت نموده است.
3ـ در یكی از مساجد تفرش فیلمی به مدت سه شب پیاپی مربوط به وقایع مشهد به نمایش گذاشته شده كه یكی از آموزگاران محل مسئولیت پخش فیلم را به عهده داشته است.
4ـ حدود ساعت 00/18 تظاهراتی با شركت قریب 400 نفر از نوجوانان در محل مسجد حبیب بن موسی با دادن شعارهای مضره روی داده كه متظاهرین پس از مدت 15 دقیقه متفرق شده‌اند. ضمنا در روز جاری به چند مورد تظاهرات پراكنده از جمله تظاهرات حدود 500 نفر با شركت فرهنگیان و سایر طبقات در شهرسان ساوه برخورد شده است. استحضارا معروض
1ـ‌دفتر ویژه سرهنگ قندی . 2ـ نخست وزیری زمزینانی . 3ـ مركز فرماندهی جهانپور
گوینده : ضابط
گیرنده: یوسفی
ساعت: 50/12 ـ 21/10/57
از: زاهدان شماره: 13256/هـ 11
به: 312 تاریخ: 21/10/57
قبل از ظهر روز جاری اجتماعی در مسجد جامع زاهدان تشكیل سپس حاضرین كه حدود دو هزار نفر بودند در حالیكه آیت‌الله كفعمی و چند تن از روحانیون زاهدان در پیشاپیش آنان حركت میكردند مبادرت به راهپیمایی و دادن شعار به نفع ]امام [خمینی و ضد ملی نموده و پس از طی چند خیابان مجددا به مسجد مذكور مراجعت و پس از برگزاری نماز جماعت متفرق گردیدن ضمنا راهپیمایی در مسیر راه در یكی از خیابان‌های زاهدان به زمین نشسته و پس از استماع سخنرانی یكی از دانشجویان مجددا به راهپیمایی ادامه دادند مراتب جهت استحضار اعلام.
رضوانی
به: 312 شماره: 9071/ هـ
تاریخ: 22/10/57
به مناسبت چهلمین روز در گذشت شیخ ابوتراب عاشوری از صبح روز جاری عده انبوهی از اهالی بوشهر و برازجان و قراء اطراف آن در چقادك 30 كیلومتری بوشهر كه موطن شیخ مزبور می‌باشد تجمع و مراسمی بدین منظور برگزار گردید متظاهرین حدود ساعت 00/16 به بوشهر وارد شده و ضمن راهپیمایی در خیابان‌ها و با استفاده از بوق اتومبیل و دادن شعارهای مضره سر و صدای زیادی به راه انداخته‌اند. از نظر احتمال حمله اهالی به ساواك مراقبت ادامه دارد و ضمنا این ساواك نیز در آمادگی كامل به سر می‌برد.
فریدونی
گوینده: مجرد
گیرنده: شاهنگی
ساعت: 45/18
به عرض آقای امیدی رسید.
از: 312 شماره: 2849/25 هـ
به: 25 هـ تاریخ: 22/10/57
برابر اعلام سازمان قزوین صبح روز 21/10/57 در مسجد شاه قزوین اجتماعی تشكیل گردید كه جمعیت آنها حدود 3 هزار نفر بودند در این اجتماع ضمن اینكه مردم همان شعارهای قدیمی خود را علیه كد 66 و له ]امام[خمینی تكرار نموده‌اند. شخصی بنام خراسانی واعظ منتخب قم برای اهالی قزوین مطالبی را جهت استماع شنوندگان درباره خودداری مردم از آتش زن اموال ارتشی‌ها و ساواكی‌ها عنوان نموده‌اند. ضمنا آقای مجید مولوی نیز برای بازدید خسارات وارده ناشی از حوادث چند روزه قزوین به آن شهرستان وارد و ضمن ملاقات با فرماندار و فرمانداری نظامی قزوین بررسی‌های انجام داده است. به قرار اطلاع واصله آشوبگران در صدد هستند كه ظرف روزهای آینده ساختمانی را آتش بزنند كه موضوع به اطلاع فرمانداری نظامی رسیده و قرار است در این باره شورای هماهنگی تصمیم گرفته فعلا در شهر زنجان وضع آرام می‌باشد. و فقط چند تهدید تلفنی به منازل كاركنان ساواك انجام شده است هر گونه اطلاع بعدی متعاقبا به استحضار خواهد رسید.
گوینده: آقای كلانتری
ساعت: 20/15 به عرض مقام مدیریت كل رسید.
به: 312 2 سیار
از: قم 30/10/57
به دنبال راهپیمایی و تظاهرات روز گذشته از بامداد روز جاری عده‌ای از جوانان با داشتن بازوبند و نصب كارت به سینه خود تحت عنوان مأمور انتظامات اسلامی در بعضی از چهارراه‌ها و میادین امور انتظامی و ترافیك شهر قم را به عهده گرفته‌اند مراتب استحضار معروض می‌گردد.
رییس ساواك قم باصری نیا
طبقه‌بندی حفاظتی
تلگراف وارده
1ـ به 312 و 314 و 302 2ـ از سنندج
3ـ شماره 22250 / هـ 4ـ تاریخ 7/11/57
پیرو / بازگشت شماره 22249/ هـ ـ 5/11/57
به دنبال برگزاری تظاهرات موافق موضوع پیروزی عده‌ای از مخالفان مبادرت به اقدامات خرابكارانه و آتش‌سوزی در سطح شهر سنندج نمودند كه در برخورد با مأمورین یك نفر پاسبان زخمی و صبح روز بعد 6/11/57 در بیمارستان فوت و این امر موجب ناراحتی شدید و عصیان پاسبانان گردید كه با سخنرانی فرمانده لشكر 28 و قول رسیدگی وی مأمورین آرامش خود را بازیافته لكن در اثر شكسته شدن یك جام شیشه در شهربانی و ترس و مخفی شدن رییس شهربانی در دفتر كار خود مجددا تحریك و به خیابان‌ها ریخته و مبادرت به تیراندازی و آتش زدن تعدادی از مغازه‌های افراد مخالف و اماكن دیگر سنندج از جمله حسینیه سنندج و مسجد قران احمد مفتی‌زاده نموده كه البته در این آتش‌سوزی ها عده‌ای از عناصر خرابكار و به اصطلاح كمونیست نیز با سوء استفاده از فرصت نقش فعالانه‌ای به عهده داشته و به طور كلی در تمام مدت روز شهر چهره‌ای ناآرام داشت تا سرانجام با دخالت لشكر آرامش برقرار و بر اساس تصمیم شورای تأمین قرار شد تا عادی شدن كامل اوضاع مأمورین شهربانی جمع‌آوری و كنترل حفاظت از كلانتری‌ها توسط لشكر صورت گیرد در این جریانات 4 نفر كشته و 15 نفر زخمی كه دو نفر آنان مأمور شهربانی هستند زخمی گردیده‌اند.
نصرتی
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
