آداب تلاوت قرآن(11)
عمل به دستورات قرآن
آنچه از آغاز کتاب تاکنون، و طي فصل هاي جداگانه، پيرامون فضائل بيکران کتاب الهي و آداب تلاوت قرآن، از استعاذه و خضوع و خلوص و تأمل و تفکر و ... بيان گرديد، همه و همه بدين منظور و نيت بود که دلهاي ما با آيات قرآن آشنا بشوند، سپس آشنائي تبديل به انس گردد، و انس در ما حالت تأثيرپذيري بوجود آورد، و تأثيرپذيري موجب عمل به دستورات آسماني قرآن گردد.
تا بدين طريق، از يکسو علاقمندي و وفاداري خود را نسبت به قرآن به اثبات برسانيم، و از سوي ديگر، با عمل خالصانه به رهنمودهاي آن، به فلاح و رستگاري که هدف اين کتاب الهي است، برسيم.
و الا، ندانستن فرامين قرآن، شايد بدتر از آن نباشد که بدانيم ولي به آنها عمل نکنيم.
هشدارهاي تکان دهنده
حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
« کسي که قرآن را فراگيرد ولي به آن عمل نکند، و محبت دنيا را بر قرآن مقدم بدارد، خود را مستوجب خشم خدا قرار داده، و با يهود و نصارا و کساني که قرآن را پشت سرانداخته اند، محشور خواهد بود.
و اين شخص روز قيامت کور محشور مي شود. پس عرض مي کند: خداوندا ! چرا مرا کور محشور فرمودي در حالي که من بينا بودم.
خداوند مي فرمايد : همين است. آيات من به تو رسيد ولي همه را فراموش کردي. بنابراين تو نيز امروز از فراموش شدگان هستي.
سپس امر مي شود تا به سوي آتش روانه شود. »(1)
و از آن حضرت نقل است که فرمودند:
« چه بسا تلاوت کننده قرآن است که قرآن او را لعن مي کند. »(2)
و در حديثي ديگر، آن پيامبر رحمت و آن آيت حق، خطاب به همه ي نسل ها و همه ي انسانها، در همه ي اعصار و قرون، چنين فرمودند:
« اي مردم ! معارف قرآن را فراگيريد و از تلاوت آن غفلت نورزيد، و بدانيد که قرآن با شماست.
پس شما از قرآن تبعيت کنيد و پشت سرش راه برويد، و جلو او قرار نگيريد، زيرا قرآن پيروان خود را به بهشت راهنمائي مي کند، و آنان که قرآن را پشت سر گذاشته اند بجهنم مي برد »(3)
ششمين نير فروزان برج امامت و عصمت امام صادق (ع) درباره ي کساني که در مقام عمل، تسليم قوانين قرآنند، چنين فرمودند:
«... گروهي قرآن مي خوانند تا زير پوشش آن قران گيرند. به محکم و به متشابه آن اعتقاد دارند، فرايض قرآن را بجاي مي آورند، حلال آن را حلال و حرام آن را حرام، و در مقابل عمل تسليم قوانين قرآنند.
اين گروه همان کساني هستند که دست رحمت الهي آنان را از هر سقوطي نجات مي دهد. آنان اهل بهشت هستند، و درباره هر که بخواهند حق شفاعت دارند. »(4)
علت آن همه تأکيد و سفارش، براي نزديک شدن و عمل نمودن به تعاليم قرآن، اينست که برنامه ي کامل سعادت بشر، در اين کتاب آسماني، درج گرديده است.
مؤيد اين گفتار، حديثي از امام صادق عليه السلام است که آن را زينت بخش اين صفحه مي نمائيم:
« خداوند در قرآن همه چيز را بيان، و نيازهاي بشر را روشن کرده است. و جائي باقي نگذاشته تا کسي بگويد: اي کاش اين مطلب هم در قرآن آورده مي شد. »(5)
رسيدن به حيات طيب
قرآن مي فرمايد: زندگي و حيات طيب، بهره ي کساني است که هم از نظر جان، مؤمن و معتقد باشند، و هم از نظر عمل، صالح و شايسته.
در اين زمينه، طبق رهنمود قرآن، بايد به چند مورد اشاره نمود:
- اول اين که قرآن به پيروانش نويد حيات مي دهد و مي فرمايد: هر کس به قرآن معتقد بود و به دستور وحي عمل کرد، زنده مي شود، و هر کس به قرآن معتقد نبود و به وحي عمل نکرد، از اين حيات و زندگي برخوردار نيست، و قهرا مرده خواهد بود. در سوره ي انفال فرمود:
يا ايها الذين آمنوا استجيبوا لله و للرسول اذا دعاکم لمايحييکم. (6)
اي کساني که ايمان آورده ايد! وقتي خدا و پيامبرش شما را به امري دعوت کردند، استجابت کنيد. زيرا اين دعوت شما را زنده مي کند.
- دوم آن که چه حياتي ره آورد دين است؟ کدام زندگي است که با عمل به دستور وحي، نصيب انسان مي شود؟
در سوره ي نحل، آن زندگي را به عنوان زندگي طيب و حيات پاکيزه معرفي فرمود:
من عمل صالحا من ذکر او انثي و هو مؤمن فلنحيينه حيوه طيبه و لنجزينهم اجرهم باحسن ما کانوا يعملون. (7)
« هر کس کار صالح بکند، خواه زن خواه مرد، و مؤمن باشد، به او حيات پاکيزه عطا مي کنيم، و اجري بسيار بهتر از عمل نيکي که کرده، باو عطا مي کنيم »
براي رسيدن به اين حيات پاکيزه، دو قيد لازم است. يکي حسن فعلي ديگري حسن فاعلي. يکي کار خوب و ديگري داشتن جان خوب.
پس اگر کسي معتقد و مؤمن به مبدأ و معاد باشد ولي کار مثبت نکند، و عمل صالح انجام ندهد، و به همان ايمان بدون عمل اکتفا کند، به حيات طيب نمي رسد.
يا اگر کسي کار خوب انجام بدهد ولي به مبدأ و قيامت ايمان و اعتقادي نداشته باشد، به حيات طيب نمي رسد. »(8)
« اميدواريم خداي متعال آن توفيق را مرحمت کند و دلهاي ما ظرف معارف قرآن کريم باشد. هم آيات قرآن را در مقام تلاوت بخوانيم و هم با معاني بلند آنها مأنوس بشويم. و بعد معاني آنها را در جانمان بعنوان علم راسخ جايگزين کنيم. و همراه با آن، عمل صالح را طبق آنچه قرآن راهنمائي کرده انجام بدهيم، تا قرآن در دنيا و آخرت با ما باشد.
اگر چنين کرديم قرآن ما را رها نمي کند و بعد از مرگ هم با قرآن هستيم. اينکه گفته مي شود بعد از مرگ با قرآنيم، به اين معني نيست که بعد از مرگ به قرآن عمل مي کنيم، بلکه مقصود اينست که با قرآن محشور مي شويم »(9)
پی نوشت :
1- عقاب الاعمال - به نقل از قرآن در احاديث اسلامي .
2- مستدرک، ج 1 - به نقل از قرآن در احاديث اسلامي .
3- من لايحضره الفقيه، ج 2 - به نقل از قرآن در احاديث اسلامي .
4- خصال، ج 1 - به نقل از قرآن در احاديث اسلامي .
5- تفسير قمي، ص 87 - به نقل از قرآن در احاديث اسلامي .
6- سوره ي انفال - آيه 24 .
7- سوره ي نحل - آيه 97 .
8- تفسير موضوعي قرآن مجيد - تأليف آيت الله جوادي آملي جلد يکم .
9- تفسير موضوعي قرآن مجيد - جلد سوم .
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
