پرورش سیاسی فراگرد القای فرهنگ سیاسی است (آلموند و وربا – 1963). مفهوم پرورش سیاسی که در علوم سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است اشاره می‌کند به فراگردی که از راه آن، افراد جامعه، نگرش و احساسات مربوط به نظام سیاسی و نقش خود را در آن کسب می‌کنند. سه عنصر مهم این فراگرد عبارتند از: شناخت؛ که اشاره به آن دارد که شخص درباره نظام سیاسی و اجتماعی و ماهیت و طرز عمل آنچه می‌داند و چه اعتقادی دارد. احساس؛ یعنی اینکه شخص چه احساسی نسبت به نظام سیاسی و اجتماعی پیرامون خودداشته که شامل تکلیف و وظیفه‌شناسی و وفاداری و حس تعهدات شهروندی است.
حس شایستگی سیاسی؛ یعنی نقش شخص در نظام سیاسی و اجتماعی چیست و یا چه می‌تواند باشد.
تحقیقات نشان داده که برخورداری از سطح تحصیلات رسمی و بالا بیشترین تأثیر را بر نگرش‌های سیاسی جامعه دارد. یکی از اقشاری که در این راستا نقش بسزایی دارد دانشگاه و دانشجویان است. دانشگاه هم مرکز آموزش است و هم مرکز تربیت که بزرگ معمار انقلاب حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) همیشه اصلاح و پیشرفت آن را یادآور می‌شدند.
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) قبل و بعد از انقلاب بر اصلاح دانشگاه که بیشتر از پنجاه سال از تأسیس آن گذشته بود و هنوز در هیچ موردی خودکفا نبود مکرر هشدار می‌دادند.
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) هدف دانشگاه را به استقلال رساندن کشور می‌دانستند و می‌فرمودند: «معنی اسلامی شدن دانشگاه این است که استقلال پیدا کند و خودش را از غرب جدا کند... خودش را از وابستگی به شرق جدا کند و یک مملکت مستقل، یک دانشگاه مستقل، یک فرهنگ مستقل داشته باشیم».
حضرت امام (رحمت الله علیه) در مورخ 3/3/59 خطاب به دانشجویان و طلاب علوم فرمودند:
«ما می‌خواهیم یک دانشگاهی داشته باشیم که برای احتیاجاتی که این ملت دارد کرسی داشته باشد و برای ملت باشد...». امام در اوایل انقلاب در یک کلام سازنده وقتی دیدند در میان اساتید و دانشجویان افراد چپ‌گرا کماکان مدعی هستند و گروهک‌های ملحد و محارب و منافق در دانشگاه‌ها توطئه می‌کنند، فرمودند: دانشگاهی که در خدمت آمریکا باشد نبودش بهتر است، و در ملاقات دانشجویان و طلاب در مورخ 27/9/59 چنین نصیحت کردند که: «مهم این است که دانشگاه یک کسی که از آن بیرون بیاید بفهمد که من با بودجه این مملکت تحصیل کردم، متخصص شدم، به مقام عالیه علمی رسیدم و باید برای این مملکت خدمت بکنم و برای استقلال این کشور باید خدمتگزار باشم».
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) معتقد بودند دانشگاه علاوه بر تأمین نیاز مادی، باید از دیانت و اخلاق نیز دفاع کند، لذا در مورخ 27/9/59 فرمودند: «علم تنها، اگر ضرر نداشته باشد فایده ندارد... تمام این مصیبت‌ها که برای بشر پیش آمده است، ریشه‌اش از دانشگاه بوده... دانشگاه‌های سرتاسر جهان اگر چنانچه مواضع انسانی را، اخلاق انسانی را، آنچه در فطرت انسان است، در کنار تعلیم و تعلم قرار بدهند یک عالم عالم نور می‌شود، علم و عمل، علم و تعهد به منزله دو بال هستند که با هم می‌تواند به مراتب ترقی و تعالی برسند... این فاجعه بوده است برای این ملت که ابزار علمش دست کسانی باشد که متعهد نیستند».
معمار بزرگ انقلاب حضرت امام (رحمت الله علیه) یکی از اهداف مهم تعلیم و تربیت دانشگاه را بیدار نگه داشتن فطرت آدمی می‌دانستند و در این مورد فرمودند: «اگر چنانچه تربیت یک تربیت انسانی باشد، و موافق با فطرت انسان که همان فطرت ودیعه گذاشته شده از طرف خداوند است، و «فطرت ا... التی فطرالناس علیها» آنطور باشد، در دانشگاه هم همانطور تربیت باشد، اینها بعد که تحویل به جامعه داده می‌شود، و مقدرات جامعه قهرا به دست اینها سپرده می‌شود روند یک کشور را کشور نورانی، کشور انسانی، کشور به فطرت ا... تربیت می‌کنند».
امروزه نیز دانشگاه‌ها جایگاه خاص خود را در جامعه داشته و دانشجویان به عنوان افراد تحصیلکرده و فهیم می‌توانند در روند فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی جامعه نقش مثبت ایفا نمایند. از طرفی استکبار جهانی و مدعیان آنها همیشه در فکر این مسئله بوده‌اند که فعالیت آموزشی و تربیتی دانشگاه‌ها را از مسیر الهی و مقدس خود خارج نمایند که می‌طلبد دانشگاهیان مثل همیشه با توجه به رهنمودهای حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) و مقام معظم رهبری در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی تلاش نمایند و با حفظ و پاسداری از هویت اسلامی خود با تلاش و با تحقیق و پژوهش موجبات رشد و تعالی جامعه را فراهم آورند.
تصاویر زیبا و مرتبط با این مقاله
حس شایستگی سیاسی؛ یعنی نقش شخص در نظام سیاسی و اجتماعی چیست و یا چه می‌تواند باشد.
تحقیقات نشان داده که برخورداری از سطح تحصیلات رسمی و بالا بیشترین تأثیر را بر نگرش‌های سیاسی جامعه دارد. یکی از اقشاری که در این راستا نقش بسزایی دارد دانشگاه و دانشجویان است. دانشگاه هم مرکز آموزش است و هم مرکز تربیت که بزرگ معمار انقلاب حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) همیشه اصلاح و پیشرفت آن را یادآور می‌شدند.
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) قبل و بعد از انقلاب بر اصلاح دانشگاه که بیشتر از پنجاه سال از تأسیس آن گذشته بود و هنوز در هیچ موردی خودکفا نبود مکرر هشدار می‌دادند.
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) هدف دانشگاه را به استقلال رساندن کشور می‌دانستند و می‌فرمودند: «معنی اسلامی شدن دانشگاه این است که استقلال پیدا کند و خودش را از غرب جدا کند... خودش را از وابستگی به شرق جدا کند و یک مملکت مستقل، یک دانشگاه مستقل، یک فرهنگ مستقل داشته باشیم».
حضرت امام (رحمت الله علیه) در مورخ 3/3/59 خطاب به دانشجویان و طلاب علوم فرمودند:
«ما می‌خواهیم یک دانشگاهی داشته باشیم که برای احتیاجاتی که این ملت دارد کرسی داشته باشد و برای ملت باشد...». امام در اوایل انقلاب در یک کلام سازنده وقتی دیدند در میان اساتید و دانشجویان افراد چپ‌گرا کماکان مدعی هستند و گروهک‌های ملحد و محارب و منافق در دانشگاه‌ها توطئه می‌کنند، فرمودند: دانشگاهی که در خدمت آمریکا باشد نبودش بهتر است، و در ملاقات دانشجویان و طلاب در مورخ 27/9/59 چنین نصیحت کردند که: «مهم این است که دانشگاه یک کسی که از آن بیرون بیاید بفهمد که من با بودجه این مملکت تحصیل کردم، متخصص شدم، به مقام عالیه علمی رسیدم و باید برای این مملکت خدمت بکنم و برای استقلال این کشور باید خدمتگزار باشم».
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) معتقد بودند دانشگاه علاوه بر تأمین نیاز مادی، باید از دیانت و اخلاق نیز دفاع کند، لذا در مورخ 27/9/59 فرمودند: «علم تنها، اگر ضرر نداشته باشد فایده ندارد... تمام این مصیبت‌ها که برای بشر پیش آمده است، ریشه‌اش از دانشگاه بوده... دانشگاه‌های سرتاسر جهان اگر چنانچه مواضع انسانی را، اخلاق انسانی را، آنچه در فطرت انسان است، در کنار تعلیم و تعلم قرار بدهند یک عالم عالم نور می‌شود، علم و عمل، علم و تعهد به منزله دو بال هستند که با هم می‌تواند به مراتب ترقی و تعالی برسند... این فاجعه بوده است برای این ملت که ابزار علمش دست کسانی باشد که متعهد نیستند».
معمار بزرگ انقلاب حضرت امام (رحمت الله علیه) یکی از اهداف مهم تعلیم و تربیت دانشگاه را بیدار نگه داشتن فطرت آدمی می‌دانستند و در این مورد فرمودند: «اگر چنانچه تربیت یک تربیت انسانی باشد، و موافق با فطرت انسان که همان فطرت ودیعه گذاشته شده از طرف خداوند است، و «فطرت ا... التی فطرالناس علیها» آنطور باشد، در دانشگاه هم همانطور تربیت باشد، اینها بعد که تحویل به جامعه داده می‌شود، و مقدرات جامعه قهرا به دست اینها سپرده می‌شود روند یک کشور را کشور نورانی، کشور انسانی، کشور به فطرت ا... تربیت می‌کنند».
امروزه نیز دانشگاه‌ها جایگاه خاص خود را در جامعه داشته و دانشجویان به عنوان افراد تحصیلکرده و فهیم می‌توانند در روند فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی جامعه نقش مثبت ایفا نمایند. از طرفی استکبار جهانی و مدعیان آنها همیشه در فکر این مسئله بوده‌اند که فعالیت آموزشی و تربیتی دانشگاه‌ها را از مسیر الهی و مقدس خود خارج نمایند که می‌طلبد دانشگاهیان مثل همیشه با توجه به رهنمودهای حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) و مقام معظم رهبری در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی تلاش نمایند و با حفظ و پاسداری از هویت اسلامی خود با تلاش و با تحقیق و پژوهش موجبات رشد و تعالی جامعه را فراهم آورند.
پی نوشت :
جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، دکتر علی علاقه‌بند
تربیت عقلانی و اجتماعی، دکتر محمدحسن آموزگار
تصاویر زیبا و مرتبط با این مقاله
