نویسندگان: نینانورگارد، بئاتریکس بوسه، روسیو مونتورو
برگردانندگان: احمد رضایی جمکرانی، مسعود فرهمند فر
برگردانندگان: احمد رضایی جمکرانی، مسعود فرهمند فر
تئو ون لیووِن یکی از پایهگذاران رویکرد نشانهشناسیِ اجتماعی در ارتباطات بصری و چندوجهیّت است. امروزه چارچوب نشانهشناسی اجتماعیِ وی در سبکشناسیِ چندوجهی به کار گرفته میشود، که هدفش نیز توصیف و تحلیل نظاممند متنهایی است که علاوه بر عبارتبندی، از وجوهی همچون سنخنگاری، طرحبندی، رنگ و تصاویر بصری برای معناسازی استفاده میکنند. ون لیووِن در هلند به دنیا آمد و پیش از اینکه حرفهی دانشگاهیاش را آغاز کند، در هلند و استرالیا به عنوان تولید کنندهی سینما و تلویزیون فعالیت میکرد. او در دانشگاههای مککواری و سیدنیِ استرالیا، زبانشناسی و سبکشناسی را فراگرفت و سپس در آنجا به تدریس نظریهی ارتباطات پرداخت، و پس از آن نیز به جایگاههای معتبرتری در دنیا آکادمیک رسید، از جمله استادی نظریهی ارتباطات در دانشکده لندن، مدیریت مرکز زبان و ارتباطات در دانشگاه کاردیف و ریاست دانشکدهی علوم انسانی و علوم اجتماعی در دانشگاه فناوریِ سیدنی. او همچنین یکی از سردبیران بنیانگذار مجلّهی ارتباطات بصری است.
ون لیووِن، متأثیر از ایدهی هلیدی دربارهی زبان، و با همکاری گونتر کِرس، سعی کرد نشان دهد که آیا میتوان نظرات و مفاهیم زبانشناسیِ هلیدی را بر ارتباطات بصری به کار بست. این تلاش او به چاپ کتاب خوانش تصاویر: دستور طراحی بصری (1996) منتج شد که نظریهی جامعی دربارهی ارتباطات بصری ارائه میدهد و نشان میدهد که معناهای اندیشگانی، بینافردی و متنی در ارتباطات بصری نیز حضور دارند و میتوان آنها را به مانند معانی زبانِ کلامی، به طور نظاممند، توصیف کرد. ون لیووِن متعاقباً به سراغ بررسی جنبههای نشانهشناختی معنا رفت (از جمله صدا، سنخنگاری، رنگ) و بیش از پیش تمرکز خود را به روشهای تعامل جنبههای مختلف در فرآیند معناسازی (که همواره چندوجهی به حساب میآیند) معطوف نمود (ون لیووِن، 2005). در کتاب گفتمان چندوجهی؛ حالتها و رسانهی ارتباطات معاصر (2001)، کِرس و ون لیووِن رویکرد متفاوتی راجع به مفهوم چندوجهیّت در پیش میگیرند و بر چهار لایهی مختلف تمرکز میکنند: گفتمان، طرح، تولید و توزیع، که همگی به نوبهی خود در برساختنِ معنا (و شاید معناسازی) دخیلاند.
اثار ون لیووِن به علّت توجِّه و رویکرد نظاممندشان به معناسازیِ چندوجهی، مورد استقبال سبکشناسان در حوزهی سبکشناسیِ چندوجهی بوده است، به ویژه در سبکشناسی فیلم و نمایش، کارهای سبکشناختیِ صورت گرفته درباره ی تأثیر متقابل جنبههای نشانهشناختیِ متفاوت همچون عبارتبندی، طرحبندی، سنخنگاری و گاهی نیز رنگ و تصاویر بصری در متنهای ادبی.
منبع مقاله :
نورگوا، نینا، (1394)، فرهنگ سبکشناسی، برگردان: احمد رضایی جمکرانی، مسعود فرهمندفر، تهران: انتشارات مروارید، چاپ اول.