نيابت از امام زمان (علیه السلام)

عنايت مهدوي

یکی از وظایف منتظران ظهور امام زمان(علیه السلام)، نيابت است و آن اين است که کليه ي اعمال مستحبي خود را به نيابت از امام زمان عليه السّلام انجام دهيد.1 اين بسيار اثر دارد و من خيلي اشخاص را نمونه دارم که انجام دادند و نتيجه گرفتند و بعد بسيار تشکّر کردند. مي خواهي به زيارت امام رضا عليه السّلام بروي؛ به نيابت از حضرت حجت عليه السّلام برو. فرض کنيد امام زمان عليه السّلام به شما پول داده اند که به نيابت از ايشان به زيارت جدّشان امام رضا بروي (هم چنان که ممکن است فردي شما را نايب کند و پول بدهد که به نيابت از او به زيارت امام رضا بروي). فرض هم ندارد؛ « بِيُمنِهِ رُزِقَ الوَري» هر چه داري به برکت آن حضرت و تصدّق سر ايشان به شما رسيده است؛ بفهميد يا نفهميد. هر کس مي خواهد دارا و قدرتمند شود به امام زمان عليه السّلام توجّه کند که او «يدالله» و « باب الله» است.2 وقتي به نيابت آن حضرت به زيارت رفتي، اولين اثرش اين است که تو را راه مي دهند. شما اگر خواسته باشيد نزد بزرگ، رييس يا پادشاهي برويد، اگر تنها برويد راهتان نمي دهند. امّا اگر نامه اي از فرد بزرگي که همتاي اوست داشتيد ، شما را با احترام مي برند و به طور خصوصي هم پذيرايي مي کنند. اگر ما نامه اي و نيابتي از ناحيه ي امام زمان براي بارگاه اميرالمؤمنين ، امام حسين، امام رضا و ساير ائمّه عليهم السّلام داشتيم، ملائکه استقبال مي کنند که اين فرد، نايب امام زمان عليه السّلام است و اين عنوان نيابت يک شوکت و جلالي به شما مي دهد که تا قرب بارگاه الاهي نيز شما را بالا مي برند. به هر کدام از مَشاهد مشرّفه و عتبات و امام زاده گان ، حتّي زيارت اهل قبور از علما و اخيار و ابرار و مؤمنين که مي خواهي بروي به نيابت از امام زمان عليه السّلام برو. فرض کن حضرت به تو پول داده اند و تو را مأمور کرده اند که اين زيارت ها را انجام دهي. آن حضرت تو را به زيارت اهل قبور فرستاده اند تا يازده سوره- ي توحيد3 و هفت سوره ي قدر4 را به نيابت از آن حضرت براي اهل قبور بخواني . اين هديه ي تو در شرف هاي سلطنتي امام زمان عليه السّلام گذاشته مي شود و به ارواح آن ها مي رسد. مي خواهي صله ي رحم کني و مثلاً به برادر زاده ي فقيرت کمک کني؛ به نيابت از امام زمان عليه السّلام انجام بده. خلاصه، هر عمل مستحبّي که داريد به نيابت از آن حضرت انجام دهيد.
اين حلوايي است که تا نخوريد نمي دانيد. اگر مزه اش را بچشيد ديگر رها نمي کنيد. شيعيان سابق به نيابت امام زمان عليه السّلام ، نايب مي گرفتند. خودشان اگر نمي توانستند بروند، پول مي دادند و نايبي مي گرفتند تا به نيابت آن حضرت، به حج يا زيارت برود. شما اگر حج واجب رفته ايد، يک سفر ديگر ، به نيابت از حضرتش به حج برويد. اگر هيچ چيز حاليِ شما نشد و همان طور که بوديد باقي مانديد، مرا نفرين کنيد. اگر خودت نمي تواني بروي، پول را به کسي بده که او به نيابت امام زمان عليه السّلام به مکّه برود. شيعيان سابق چنين مي کردند. ابو محمد دَعلَجي يک نفر حجّه فروش است يکي از شيعيان گفت مي خواهم يک نيابتي براي امام زمان بدهم. ابو محمد- چون خودش و پسر بزرگش نيابتي را قبول کرده بودند- پسر کوچکش را نشان کرد و از روي طمع پذيرفت و نيابت را به او داد؛ در حالي که آن پسر شراب خوار بود. در مِني يا عرفات، امام زمان عليه السّلام بر او حاضر شدند و به او فرمودند: « مردم به تو پول مي دهند براي نيابت آن بزرگواري که مي داني. امّا تو پول نيابت را مي دهي به آن بچه ي شراب خوارت؟! به زودي در مقابل اين بي اعتنايي و بي احترامي که کردي، چشمت کور خواهد شد.» و چهل روز پس از سفر، چشم هايش کور شد که چرا پول نيابت را به جواني شراب خوار داده است.5
به هر حال ، منظور اين است که شيعيان سابق يا خودشان مي رفتند يا نايب مي گرفتند؛ به نيابت امام زمان عليه السّلام . اگر اين کارها را انجام دهيد، به خدا قسم، چيزهايي خواهيد فهميد که اگر صد سال ديگر هم زنده باشيد، آن را نمي فهميد. مُحال است شما کسي را دوست بداريد و با جديت در طريق دوستي او عمل کنيد؛ جز اين که آن طرف هم به شما متوجه خواهد شد. مَحبّت از باب اضافه و از امور طرفيني است؛ يک سرش به اين طرف و سرِ ديگر به آن طرف بسته است. اگر به يک محبوبي، مَحبّت پيدا کرديد، آن محبوب هم محبّ شما خواهد شد و اندک اندک اين دوستي، دو طرف را به هم مي رساند. هر چه قدر هم که دوستي بالا برود، پيوند و اتصال محکم تر و بُعد و فاصله کمتر مي شود. شما بايد امام زمانتان را دوست بداريد. در هر مجلسي که نشستي، ذکر او کن؛ اسمش را ببر ؛ فضايلش را بگو؛ درباره اش دعا کن. اين ها اندک اندک تو را نسبت به حضرت مهربان تر مي کند. بعد به عمل بپرداز. مقداري پول خرج کن.6 يک قدري بايد در راه امام زمان از پول گذشت. دو نوع پول خرج کردن داريم: يکي همين که گفتم که آن را ترک نکنيد زيرا تجربه شده و آزمايش شده ي صدها نفر است. به خود صاحب الزمان عليه السّلام ، هر کس مشغول اين کار شده ممنون و متشکّر است و چه تقدير ها که از من کرده اند و چه خيرهاي دنيوي ديده اند؛ حالا سعادت هاي آخرتي بماند. جوان ها! دست به دامن او بزنيد. براي او تلاش کنيد و همه روزه براي سلامتي او صدقه بدهيد. سيد بن طاووس- که مرد عجيبي بوده است- به فرزندش سيد محمد مي گويد: بابا جان، اگر مي خواهي براي بچه هايت صدقه بدهي، اول براي امام زمان عليه السّلام صدقه بده؛ بعد براي بچه ها. اگر به سفر مي روي، اول صدقه براي امام زمان و بعد براي خودت بده.
امام زمان هم بشر است و محلّ وارد شدن بلا. خودشان هم براي خودشان صدقه مي دهند. صدقه، رفع و دفع بلا مي کند. دعاي فرج را در قنوت بخوانيد، دعا براي سلامتي و حفظ حضرت است: اَللّهُمَّ کُن لِوَليِّکَ ... او هم بايد در پناه و حفظ خدا باشد. نگو حاجت به صدقه ي من ندارد. البتّه که او احتياج به صدقه ي تو ندارد امّا تو با اين کار ، خودت را در دربار خدا و امام زمان عليه السّلام مقرّب مي کني. براي صدقه هم لازم نيست پول سنگيني بدهي. تو آقازاده، از پول تو جيبي خودت مقدار کمي بده که صدمه به هيچ کجا نزند. طوري شروع کنيد که بتوانيد ادامه دهيد. نگوآخر سال جمع مي کنم؛ يک دفعه مي دهم. نه، روز به روز صدقه بده. اگر مي- تواني شب هم صدقه بده7 ؛ چون دلِ انسان دنبال پول خويش است، همين که مداوم و پيوسته بود، متوجه او مي شوي و اخلاص تو نسبت به حضرت زيادتر مي شود. اين وقتي مکرر شد و شب و روز امام زمان در فکرت آمد ، بعد از دو سه ماه مي بيني که جور ديگري شده است؛ امام زماني شده اي. مَحبّت تو نسبت به آن حضرت محکم تر مي شود. پيوندت استوارتر مي شود. شب و روزي بر تو نمي گذرد جز اين که به فکر حضرت هستي. يک سال عمل کنيد بعد خودتان چيزهايي خواهيد فهميد. خودت دنبال کار را مي گيري و ديگران را هم به راه مي کشي و مي آوري. چيزهايي مي فهمي. در خواب يا بيداري ، در مال و در فکر، در فهمت چيزهايي پيدا خواهد شد.هر صبح و شام براي او صدقه بدهيد. کم بدهيد امّا مداوم،8 در همه روز و همه شب.

پى‏نوشتها:

1. امام جواد عليه السّلام در جواب موسي بن قاسم – که در ايّام حج به نيابت از يکايک معصومين عليهم السّلام طواف انجام داده بود- فرمود: « اِستکثر مِن هذا فَإنَّهُ أفضل ما أنت عاملُه إن شاء الله.» (کافي ، ج4، ص314، ح1). امام کاظم عليه السّلام نيز در پاسخ علي بن مغيرة که در ماه رمضان به روح يکايک معصومين عليهم السّلام يک ختم قرآن هديه مي نمود، فرمودند: « لَکَ بِذلِکَ أن تَکُونَ معَهُم يَومَ القيامة.» « پاداش تو به خاطر اين کار آن است که با ايشان در روز قيامت باشي.»
2. در زيارت آل يس- که از جانب خود آن حضرت آمده است- به ايشان عرض مي کنيم: «اَلسَّلامُ عَلَيکَ يا بابَ الله وَ دَيّانَ دينِه» « سلام بر تو اي درِ خدا و نگهبان دين او.».اميرالمؤمنين عليه السّلام نيز در وصف برخي از شؤون الاهي خويش فرمودند: « ... أنَا يَدُ اللهِ المبسوطةُ علي عباده بالرّحمة و المَغفرة...؛ من دست گشاده ي خدا هستم که به سوي بندگانش به رحمت و مغفرت باز شده.»التوحيد ،ص165،ح2.
3. امام صادق عليه السّلام : « هر گاه به کنار قبرها رفتي ،قُل هُوَ اللهُ أحَد را يازده بار بخوان و آن را براي ايشان هديه کن. پس روايت شده که خدا به تعداد مردگان (آن قبرستان) بخواننده ثواب مي دهد.» بحارالانوار ، ج102، ص300، ح26 به نقل از مصابح الزّائر.
4. امام رضا عليه السّلام : « هر که به سوي قبر برادر مؤمن خود بيايد و سپس دست خود را بر قبر او بگذارد و هقت مرتبه إنّا أنزَلنا بخواند، از روز ترس بزرگ (قيامت) در امان خواهد بود.» کامل الزيارات ، صص333-334،ح3.
5. وسايل الشيعه، ج8، ص147، ح2.
6. اين پول چيز عجيبي است. معطّل نشو، که جان ما دنبال پولمان است! هر جا که پولت رفت، دلت هم مي رود! باور نداري؟! امتحان کن: يک قاليچه يا لوستر بخر و تقديم اين مسجد کن. وقتي چنين کردي، هر شب دلت مي خواهد براي نماز به همين مسجد بيايي و يک نگاهي هم به آن قاليچه يا چراغت بياندازي! از خودت خوشت مي آيد که: بَه بَه! الحمدالله. اين من بودم که اين چراغ يا فرش را دادم به مسجد.يک مقدار پول دادي؛ حالا دلت به دنبال آن است.
7. (الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَموالَهُم فِي سَبِيلِ اللهِ ثُمَّ لا يُتبِعُونَ ما أَنفَقُوا مَنَّا وَ لا أَذيً لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَ لا خَوفٌ عَلَيهِم وَ لا هُم يَحزَنُونَ؛ آنان که دارايي خويش را در شب و روز و آشکار و نهان انفاق مي کنند، نزد خداوند پاداش دارند و هيچ حزن و هراس بر آنان نخواهد بود.)(سوره ي بقره (2): آيه ي 274)
8. کار اندکي که مداوم باشد بهتر از زيادي است که مداوم نباشد.(نهج البلاغه ، حکمت 436)

منبع:کتاب بهار دل ها (مباحثي پيرامون وجود مقدس امام زمان عليه السّلام)
/خ