اقدامات در وضعيت‌هاي اورژانس
در هر موقعيت اورژانس، بايد از يك مجموعه اقدامات مشخص پيروي كنيد. از اين طريق، شما قادر خواهيد بود موارد ضروري را اولويت‌بندي كنيد و شخصاً تصميم‌گيري كنيد. گامهاي اصلي عبارتند از: ارزيابي وضعيت، بي‌خطر كردن محل، ارايه كمك‌هاي اورژانس و كمك گرفتن از ديگران. قبل از دست زدن به هر كاري، سعي كنيد بر احساسات خود غلبه كنيد و يك لحظه بينديشيد. بسيار مهم است كه خود را در معرض خطر قرار ندهيد بنابراين در مواردي كه خطرناك است، به سرعت وارد نشويد. به خطر وجود گاز يا بنزين دقت كنيد. به علاوه، سعي نكنيد همه كارها را به تنهايي انجام بدهيد. دانستن اينکه در فوريتهاي پزشکي چگونه اقدام کنيد ، مي تواند زندگي اي را نجات دهد . درد سينه ، پرش جسمي به گلو ، غش و تشنج ، اگر اورژانسي رخ دهد ،شما چه خواهيد کرد ؟ آيا گامهاي اوليه کمک هاي اوليه را مي دانيد ؟ متخصصين مي گويند : « مردم اغلب از مواجه شدن با موقعيت اورژانس متنفرند » اين موضوع بيشتر به اين سبب نيست که نمي خواهند، بلکه آنها نگرانند که ندانند چه انجام دهند . » بهر حال ، اورژانسها مي توانند در هر جايي رخ دهند ، در هنگام بازي ، در خيابانهاي شهر ، در مغازه ، بقالي و در منزل در اين حال چه خواهيد کرد ؟
• با ۱۱۵ تماس بگيريد : « ايمن ماندن بهتر از نگراني است . » بهتر است که ۱۱۵ تماسهاي زيادي را داشته باشد تا اينکه کمتر با آن تماس بگيرند . جاي هيچ نگراني در اين باره وجود ندارد ، تکنسينها آنرا به عنوان بخشي از کار خود تلقي مي نمايند . » بهتر است که تکنسينهاي اورژانس به موقع حاضر شوند و شخص را در وضعيت خوبي در خانه بيابند تا اينکه دير تماس برقرار شود و اوضاع از کنترل خارج شده باشد . »
• آرام باشيد . اگر نمي توانيد با اطمينان و ايمن کمک کنيد ، نبايد کمک کنيد . « مهم است که آرام باشيد و مطمئن شويد وقتي که قصد کمک کردن داريد که خود و ديگري را به خطر نمي اندازيد .
• CPR را شروع کنيد ! حتي فردي که دوره CPR را نگذرانده اند مي توانند به کمک يک هدايتگر از راه دور CPR را انجام دهند . بسياري از متصديان ۱۱۵ جهت آموزش CPR از راه تلفن آموزش ديده اند . شما مي توانيد ماساژ قلبي را حتي بدون تنفس دهان به دهان انجام دهيد ، بهتر از اين است که هيچ کاري نکنيد .
شخصي به شما مي گويد که ( احساس ) حال خوبي ندارد . اگر او - که کاملاً ناشناس است - به شما بگويد که احساس ضعف ، بيماري يا سرگيجه دارد ، بايد به ۱۱۵ زنگ بزنيد . او به مراقبتهاي پزشکي نياز دارد . دلايل پزشکي بسياري براي اين علائم وجود دارد مانند : موارد قلبي ، ديابت ، قند خون پايين ، بارداري ، حمله قلبي و يا مربوط به گرما باشد .
• تنفس را کنترل کنيد : به تنفس از راه بيني گوش کنيد ، و به سينه براي بالا و پايين شدن نگاه کنيد . نبض را يا از مچ يا گردن بگيريد . اگر فرد تنفس و نبض داشت ، بايد تا رسيدن کمک صبر کنيد . دوباره تماس با ۱۱۵ مي تواند به شما کمک کند که چطور نبض کسي را بگيريد .
• CPR را شروع کنيد : اگر بيمار نفس نمي کشد يا نبض ندارد ، CPR را شروع کنيد.
• بيمار را آرام و آسوده سازيد : اگر اين شخص گرمازده است ، به يک جاي سايه منتقل کنيد ، اگر عرق مي کند ، آب بر روي پوستش بريزيد . اشخاص پير يا کودکان خردسال به گرمازدگي حساس ترند . اگر هوشيار هستند به آنها مايعات بنوشانيد .
آيا خطر همچنان وجود دارد؟
آيا جان كسي در معرض خطر فوري قرار دارد؟
آيا ناظري براي كمك وجود دارد؟
آيا من به كمك تخصصي نياز دارم؟
آيا مصدوم هوشيار است؟
آيا راه تنفس باز است؟
آيا مصدوم نفس مي‌كشد؟
آيا نشانه‌هاي گردش خون در مصدوم وجود دارند؟ مشاهدات شما، اولويت‌ها و نيز زمان نياز به كمك و ميزان كمك موردنياز را تعيين مي‌كنند.
انجام كمك‌هاي اورژانس به محض برطرف شدن خطر، ارزيابي اوليه را انجام دهيد: بررسي كنيد كه آيا راه تنفس مصدوم باز است، نفس مي‌كشد و نشانه‌هاي كار كردن قلب و گردش خون وجود دارند يا خير.
كمك گرفتن از ديگران
گاهي امكان دارد كه همزمان با چندين كار مواجه شويد: حفظ امنيت، تماس تلفني براي درخواست كمك و آغاز كمك‌هاي اوليه. مي‌توانيد از افراد ديگري براي انجام كارهاي زير كمك بخواهيد:
بي‌خطر كردن محل
انجام تماس تلفني براي درخواست كمك
آوردن تجهيزات كمك‌هاي اوليه
كنترل ترافيك و ناظران
كنترل خونريزي يا نگه داشتن يك اندام
خلوت كردن اطراف مصدوم
انتقال مصدوم به يك مكان بي‌خطر
برخورد با ناظران ممكن است افراد حاضر در صحنه حادثه بتوانند به راه‌هاي مختلف به شما كمك كنند (مثلاً آوردن تجهيزات يا كنترل كردن ساير ناظران). به آنها بگوييد كه آموزش‌هاي مربوط به كمك‌هاي اوليه را پشت سر گذارده‌ايد و درخواست‌هاي خود را با صراحت مطرح كنيد.
2) از راه هر دو گوش و به‌طور واضح با مصدوم صحبت كنيد تا بفهميد كه آيا به شما پاسخ مي‌دهد و يا مي‌تواند بشنود. هريك از گوش‌ها را از لحاظ خروج خون يا مايع زلال (يا هر دو) بررسي كنيد. اين ترشحات مي‌توانند نشانه‌هاي آسيب در داخل جمجمه باشند.
3) هر دو چشم را معاينه كنيد. توجه كنيد كه آيا هر دو چشم باز هستند يا خير. به اندازه مردمك‌ها توجه كنيد، آيا اندازه آنها برابر است (همان‌طور كه بايد باشد) و آيا به نور واكنش نشان مي‌دهند (وقتي نور روي مردمك‌ها مي‌افتد، بايد تنگ شوند). در سفيدي چشمها به دنبال اجسام خارجي، خون يا كبودي بگرديد.
4) بيني را هم مثل دو گوش از نظر وجود ترشحات بررسي كنيد. هريك از سوراخ‌هاي بيني را از نظر خروج خون يا مايع زلال (يا تركيب اين دو) معاينه كنيد. هريك از اين ترشحات مي‌تواند به معناي آسيبي در داخل جمجمه باشد.
5) به سرعت، عمق و نوع تنفس (راحت يا سخت، صدادار يا آرام) توجه كنيد. به بوي تنفس توجه كنيد. داخل دهان را به آرامي نگاه و لمس كنيد و دنبال هر چيزي كه ممكن است راه تنفسي را مسدود كند، بگرديد. اگر مصدوم دندان مصنوعي دارد و اين دندان‌ها سالم هستند و در محل خود قرار دارند، به آنها دست نزنيد. به دنبال زخم در دهان يا نامنظمي در دندان‌ها بگرديد. لب‌ها را از نظر سوختگي بررسي كنيد.
6) به رنگ، درجه حرارت و وضعيت پوست توجه كنيد: آيا پوست مصدوم، رنگ‌پريده، برافروخته يا خاكستري ـ آبي (كبود) است؟ آيا گرم يا سرد، خشك يا مرطوب است؟ به عنوان مثال، پوست رنگ‌پريده، سرد و عرق كرده به معناي شوك است؛ صورت گرم و برافروخته، حاكي از تب يا ضعف ناشي از گرما است. ته‌رنگ آبي نشانه كمبود اكسيژن است؛ اين نشانه را خصوصاً در لب‌ها، گوش‌ها و صورت جستجو كنيد.
7) لباس‌هاي پوشاننده گردن مصدوم را شل كنيد و به دنبال نشانه‌هايي مثل پلاك حاوي هشدار طبي يا يك سوراخ به جا مانده از عمل جراحي (دريچه) در راه‌هاي تنفسي بگرديد. دست‌هاي خود را به ملايمت در طول ستون فقرات (از قاعده جمجمه به سمت پايين تا جايي كه امكان دارد) بدون بهم زدن وضعيت مصدوم، حركت دهيد؛ به هر گونه نامنظمي، تورم يا حساسيت در لمس توجه كنيد.
8) از مصدوم بخواهيد كه نفس عميقي بكشد و دقت كنيد كه آيا قفسه سينه به‌طور يكنواخت، راحت و يكسان در دو طرف، باز مي‌شود يا خير. قفسه سينه را براي بررسي وجود تغيير شكل، نامنظمي يا حساسيت و درد، لمس كنيد. از مصدوم بپرسيد كه آيا ضمن تنفس، احساس غژغژ دارد و صداهاي غيرطبيعي را سمع كنيد. دقت كنيد كه آيا مصدوم ضمن تنفس درد دارد يا خير. به دنبال خونريزي بگرديد.
9) با ملايمت هر دو استخوان ترقوه و شانه‌ها را لمس كرده، هرگونه تغيير شكل، نامنظمي يا حساسيت در لمس را مدنظر قرار دهيد.
10) از مصدوم بخواهيد كه اندام بالايي خود را در هريك از مفاصل آرنج، مچ و مفاصل انگشتان، تا و سفت كندو از اين طريق حركات اين مفاصل را بررسي كنيد. حس انگشتان مصدوم را از نظر طبيعي بودن كنترل كنيد و دقت كنيد كه آيا وي احساس غيرطبيعي در اندام‌هايش دارد يا خير. به رنگ انگشتان توجه كنيد: اگر نوك انگشتان رنگ‌پريده يا خاكستري ـ آبي باشند، احتمالاً مشكلي در گردش خون وجود دارد. محل‌هاي تزريق با سوزن را در روي ساعد جستجو كنيد و به دنبال دستبند حاوي هشدار طبي بگرديد. نبض مصدوم را در ناحيه مچ يا گردن بگيريد.
11) اگر حركات اندام‌ها مختل شده يا حس آنها از بين رفته است، براي معاينه ستون فقرات مصدوم را جابه‌جا نكنيد زيرا اين نشانه‌ها به معناي آسيب نخاع هستند. در غير اين صورت، دست خود را به ملايمت به پشت مصدوم برده، با لمس ستون فقرات در طول آن، به دنبال تورم يا حساسيت در لمس بگرديد.
12) براي يافتن شواهدي از خونريزي و تشخيص سفتي ديواره عضلاني شكم يا وجود حساسيت در لمس آن، به آرامي شكم مصدوم را لمس كنيد.
13) دو طرف استخوان لگن را لمس كرده، با حركت دادن لگن به‌طور ملايم، به دنبال نشانه‌هاي شكستگي بگرديد. لباس‌هاي مصدوم را از نظر وجود شواهدي از بي‌اختياري ادرار يا مدفوع يا خونريزي از سوراخ‌هاي بدن، كنترل كنيد.
14) از مصدوم بخواهيد كه هريك از اندام‌هاي پاييني خود را به نوبت بلند كند و مچ پا و زانوي خود را حركت دهد. با مشاهده اندام و لمس آن، به دنبال خونريزي، تورم، تغيير يا حساسيت در لمس بگرديد.
15) حركات و حس انگشتان پا را بررسي كنيد. به رنگ پوست انگشتان نگاه كنيد: پوست خاكستري ـ آبي مي‌تواند نشانه‌اي از مختل شدن گردش خون يا آسيب ناشي از سرما باشد.
به‌عنوان مثال:
- مصدوم، آخرين بار در چه زماني غذا خورده يا چيزي نوشيده است؟
- آيا مصدوم بيماري خاصي دارد يا داروي خاصي مصرف مي‌كند؟
- نيروي ايجادكننده آسيب چقدر شديد بوده است و چگونه اعمال شده است؟
- درباره شرايط محيط سؤال كنيد (آيا مصدوم در يك اتاق گرم و دمدار قرار داشته يا در يك اتاق سرد و يا با وزش باد يا باران مواجه شده است؟)
- در مورد سن و وضعيت سلامت مصدوم تحقيق كنيد: لغزيدن و افتادن يك جوان كه بدني آماده دارد، ممكن است منجر به پيچ خوردن مچ پا يا دست وي شود اما همين حادثه در مورد يك زن سالخورده، احتمالاً منجر به شكستگي بازو يا لگن وي خواهد شد.
- هويت مصدوم و در صورت امكان، محل زندگي وي را شناسايي كنيد. از اين اطلاعات يادداشت برداشته، زمان حادثه و زمان معاينه خود را در آن درج كنيد تا بتوانيد آن را در اختيار پزشك يا گروه خدمات اورژانس قرار دهيد.
- آيا مصدوم از وسيله نقليه به بيرون پرتاب شده است؟
- آيا مصدوم كمربند ايمني را به‌طرز صحيح بسته بود؟
- آيا وسيله نقليه واژگون شد؟
- آيا مصدوم كلاه ايمني بر سر داشت؟
- مصدوم از چه ارتفاعي سقوط كرد؟
- مصدوم روي چه سطحي سقوط كرد؟
- آيا شواهدي از برخورد مصدوم به يك شي‌ء سخت (مثل كف زمين و يا داش‌بورد يا شيشه جلوي اتومبيل) وجود دارد؟
اين سؤالات به ويژه در مواردي كه خود مصدومان قادر نيستند كه اطلاعات را در اختيار شما بگذارند، بسيار مهم هستند. تمام اطلاعاتي را كه جمع‌آوري كرده‌ايد، به گروه خدمات اورژانس انتقال دهيد . نحوه ايجاد آسيب «شلاقي» در يك تصادف اتومبيل، به دليل نيروهاي ناگهاني كه به بدن وارد مي‌شوند، ممكن است سر به عقب رفته، سپس به سرعت به جلو حركت كند (يا برعكس). اين حركت به آسيب «شلاقي» همراه با كشيدگي عضلات و رباط‌هاي گردن منجر مي‌شود
فوريت - درد سينه : اگر شخص به سينه اش چنگ زده است و مي گويد « سينه ام گرفته است و ناراحت است به حمله قلبي فکر کنيد . درد سينه ، حمله قلبي است مگر خلافش ثابت شود . « اين روش نگريستن به دنياي اورژانس هاست . يک فرد ۱۷ ساله نيز مي تواند حمله قلبي داشته باشد ، هر کس ممکن است روش کار : با ۱۱۵ تماس بگيريد . سپس راه هوايي تنفس و گردش خون را چک نماييد . ( ABC ). آيا نفس مي کشد ؟ آيا نبض دارد ؟ اگر نه ، CPR را شروع نماييد . موضوع ناراحت کننده اين است که مردم اگر CPR را بلد نباشند ، مي ترسند آنرا انجام دهند ، زيرا نمي خواهند کار اشتباهي انجام دهند . مهمترين چيز آن است که اگر شخص نفس نمي کشد ، او را در وضعيت چانه به سمت بالا قرار دهيد ، تا زبانش از مسير راه هوايي خارج شود . ( پس راه هوايي باز مي شود ) و سپس ماساژ سينه را شروع کنيد .
فوريت -پرش جسم خارجي به گلو :سر ميز شام مشغول غذا خوردن هستيد که شخص شروع به سرفه مي کند . چه زماني اين مسئله يک فوريت محسوب مي شود ؟ تا زماني که سرفه مي کند خوب است ، زيرا هوا جابه جا مي شود و او نفس مي کشد . اگر هيچ صدايي از او در نمي آمد ، صورتش قرمز شده بود ، او نياز به انجام مانور همليش Heimlich دارد . « يعني در همان لحظه اي که او نفس نمي کشد . »
احتياط : اگر او سرفه مي کند ، انجام مانور همليش ممکن است بدترش کند . هم چنين ضربه پشت نيز ممکن است وضع را بدتر کند . چرا که غذا ممکن است به راه هوايي برگردد . لازم است آنها را به حال خود رها سازيد تا به لحظه اي برسد که هيچ صدايي از راه هوايي شنيده نمي شود . یک دست را مشت کرده و با دست دیگر آن را گرفته و محکم بداخل قفسه سینه فرو برده و با قدرت زیاد فرد را بلند کنید .
فوريت - خونريزي : زماني که يک نفر انگشتش را مي برد ، فکر مي کند از خونريزي خواهد مرد . مردم نمي دانند که نه واحد خون در بدن دارند . بخشهايي از بدن که مي توانند خونريزي فراوان داشته باشند عبارتند از پوست سر ، انگشتان دست و پاها ،خونريزي از بيني نيز مي تواند زياد باشد . بريدگي در واژن نيز مي تواند خونريزي زياد داشته باشد اما از خونريزي نخواهند مرد . خونريزي از بيني مي تواند علت جدي مانند فشار خون داشته باشد و يا به علت انگولک کردن مزمن بيني ايجاد شده باشد . اگر فردي با فشار خون بالا يک خونريزي بيني شديد داشته باشد ، ما با يک خطر پنهان مواجهيم .
قاعده انگشتي : هنگامي که چيزي سبب ترس شما مي گردد با ۱۱۵ تماس بگيريد يا به بيمارستان مراجعه نماييد . « آنگاه آنها به شما مي گويند که اين يک اورژانس بوده است يا نه ! بريدگي تاندون مي تواند مشکل سازتر از خونريزي باشد . ممکن است نياز به بخيه باشد و ممکن است هرگز نتواند دوباره از انگشتان خود استفاده نمايد . اغلب مي شنويم مردم مي گويند « من خوبم ، من خوبم » اما بايد زخم بررسي گردد . از تورنيکه استفاده نکنيد ، ما از تورنيکه به هيچ وجه استفاده نمي کنيم . زيرا مي تواند به بافتها آسيب برساند . توصيه مي کنيم که بر روي محل فشار مستقيم وارد کنيد . حتي اگر قطع شدگي ناقص نيز وجود دارد ، دستمالي به دورش بپيچيد و محکم نگهش داريد .
فوريت - تشنج : نشانه هاي صرع متفاوت است . شخص ممکن است بيافتد و حرکات نامنظمي انجام دهد . سرش ممکن است سفت شود چشمهايش پرش داشته باشد . مي تواند در بچه هاي داراي تب بالا رخ دهد يا در فردي که صرع دارد و يا دچار سکته مغزي شده است اتفاق افتد . هر تشنجي به توجه پزشکي نياز دارد . با ۱۱۵ تماس بگيريد . تا رسيدن فوريتها ، مطمئن شويد که شخص به خودش آسيبي نمي رساند . اگر افتاد ، اشخاص را از او دور نماييد . به آنها نزديک نشويد ، ممکن است به شما نيز آسيب برسانند . سعي نکنيد چيزي را در دهان شخص فرو کنيد ، بسيار خطرناک است . به ساعتتان نگاه کنيد که چقدر تشنج طول مي کشد ؟!
از مناقطي است كه التهاب و قرمزي آن بسيار شايع است. در اين شرايط، دچار خارش يا پوسته پوسته مي‌شود. ممكن است اين علائم بدليل حساسيت نسبت به رنگها و مواد مختلف موجود در محصولات آرايشي چشم بروز كنند. چنين حساسيتهايي معمولاً بصورت دو طرفه هر دو چشم را گرفتار مي‌سازند.براي جلوگيري از بروز اين مسئله، پيشنهاد مي‌شود كه محصولات آرايشي چشم را بيشتر از سه ماه مصرف نكرده و آنها را با محصولات جديد جايگزين نمائيد. زيرا احتمال آلودگي آنها در اثر تماس با موضع يا هوا وجود دارد. همچنين از مصرف هرگونه محصول آرايشي يا بهداشتي كه به حساسيت نسبت به آن مشكوك هستيد، جداً بپرهيزيد.
كمپرس سرد يا مصرف ضد هيستامينهاي خوراكي (رجوع به مبحث كلي ضد هيستامينها) در بهبود علائم اين نوع حساسيتها مؤثر هستند.
ب- التهاب لبه پلك چشم (Blepharitis):
نيز از مشكلات مزمن و عود كننده‌اي است كه پلك را گرفتار مي‌سازد. از علائم آن قرمزي، خارش و پوسته پوسته شدن پلك است كه مي‌تواند به ريزش مژه‌ها نيز منجر گردد.در اين شرايط، كمپرس گرم براي مدت 15 تا 20 دقيقه به همراه درمان داروئي مناسب مي‌تواند مؤثر باشد. البته منظور از درمان داروئي غالباً استفاده از آنتي بيوتيكهاي موضعي است كه با تجويز پزشك توصيه مي‌شوند.
ج- التهاب قرنيه:
نيز از ناراحتيهاي چشمي است كه مي‌تواند ويروسي، ميكروبي و يا آلرژيك باشد ولي شايعترين شكل آن نوع ويروسي است.التهاب ويروسي قرنيه اغلب با « چشم صورتي» شناخته مي‌شود زيرا چشم ظاهري صورتي رنگ به خود مي‌گيرد. علائم ديگر آن، تاري ديد، احساس ناراحتي و درد در چشم يا چشمها، احساس وجود جسم خارجي در چشم يا چشمها و گاهي اوقات تب و آبريزش از چشم يا چشمها هستند. در صورتيكه ترشحات چشم بصورت غليظ يا مخاطي درآيد، خود درماني نكرده و با پزشك تماس بگيريد.چشم صورتي شده بشدت آلوده مي‌باشد بنابراين بهداشت چشم در اين مواقع بسيار مهم است. هرگز قطره يا پماد چشمي ديگران را استفاده نكنيد. حالت صورتي چشم معمولاً خودبخود ظرف دو هفته برطرف خواهد شد. اما در حالت كلي درمان آن شامل مصرف اشك مصنوعي (رجوع به تك‌نگار اين دارو) يا فرآورده‌هاي ضد احتقان چشمي است. اگر نشانه‌هاي بيماري برطرف نشده و حتي بدتر شده، با پزشك تماس بگيريد، زيرا گاهي اوقات درمان قطعي اين شرايط، تجويز آنتي بيوتيكها همراه يا بدون استروئيدهاي موضعي است كه تنها تحت نظر پزشك توصيه مي‌شوند.
د- شايد بتوان
خشكي چشم را بعنوان شايعترين ناراحتي چشم مطرح كرد.اين مشكل مي‌تواند بواسطه مصرف برخي داروها، پيري، بيماري يا بسياري عوامل ديگر بروز نمايد. كه بهترين درمان آن، استفاده از اشك مصنوعي (به بخش داروهای خرید آزاد مراجعه نمایید) است. البته از آنجائيكه براي جلوگيري از آلودگي اين فرآورده، ماده محافظ به آن افزوده مي‌شود، همين مسئله مي‌تواند به واكنشهاي حساسيتي (آلرژيك) منجر شود. در اين صورت بايد مصرف دارو را قطع نموده بجاي آن فرآورده‌اي عاري از ماده محافظ بكار برد كه اينگونه فرآورده‌ها بصورت يكبار مصرف عرضه مي‌شوند.و اگر ازلنزهاي تماسي چشم (خصوصاً نوع نرم) استفاده مي‌كنيد، در صورت بروز هرگونه تاري ديد يا حساسيت نسبت به نور، فوراً با پزشك تماس بگيريد.توجه داشته باشيد كه رعايت بهداشت محلول نگهدارنده لنز و جالنزي، تعويض مرتب و بموقع آنها و انتخاب محلولهاي نگهدارنده‌اي كه با نوع لنز و چشم شما سازگاري كامل داشته باشند، در آسايش و آرامش شما نقش بسزايي دارند.هرگز در هنگاميكه لنز روي چشم قرار دارد، از داروهاي چشمي استفاده نكنيد و بين مصرف داروهاي چشمي و استفاده از لنز فاصله بگذاريد. هر چند اصولاً با توجه به اينكه استفاده از لنز در شرايط ناراحتي چشم منع مي‌شود، اين موضوع خودبخود رعايت خواهد شد.
سر را رو به بالا و عقب نگهداريد، پلك پائين را پائين بكشيد بطوريكه از كره چشم فاصله بگيرد. قطره چشمي را در اين حفره و در دورترين فاصله نسبت به بيني در چشم بچكانيد. سپس چشمها را براي چند لحظه ببنديد تا دارو بخوبي در چشم پراكنده شود.
- نحوه استعمال پماد چشمي:
سر را رو به بالا و عقب نگهداريد. يك لايه نازك از پماد را روي لبه داخلي پلك پائين قرار دهيد. سپس چشمها را براي چند لحظه ببنديد و كمي ماساژ دهيد تا دارو بخوبي در چشم پراكنده شود. اصولاً قطره‌هاي چشمي براي مصرف روزانه و پمادهاي چشمي براي مصرف شبانه توصيه مي‌شوند، زيرا پمادهاي چشمي در روز تاري ديد ايجاد مي‌كنند اما در شب علاوه بر اينكه اين مسئله را ندارند، مدت زمان بيشتري در تماس با چشم هستند.
- هنگام مصرف مراقب باشيد كه سرقطره چكان يا تيوپ پماد با سطوح خارجي تماس پيدا نكند و پس از مصرف بلافاصله درب آنها را ببنديد.
- هرگز از قطره يا پماد چشمي ديگران استفاده نكنيد زيرا احتمال آلودگي اين فرآورده‌ها در حين مصرف بسيار بالاست.
- تاريخ انقضاء مصرف فرآورده‌هاي چشمي از اهميت خاصي برخوردار است، بطوريكه از زمان بازشدن درب و شروع مصرف تا تاريخ مشخصي مي توان از آن محصول استفاده كرد و اين تاريخ حتما در بسته بندي درج مي شود.
- هرگز از فرآورده هاي چشمي كه كدر شده يا تغيير رنگ داده يا حاوي رسوبات كريستالي مي باشند، استفاده نكنيد.
- فرآورده هاي چشمي براي مصرف بيش از سه روز توصيه نمي شوند. در صورتيكه پس از سه روز، هنوز هم ناراحتي چشم ادامه دارد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.
- اگر مبتلا به بيماريهايي نظير ديابت، فشارخون بالا، گلوكوم و ... هستيد، هرگز خوددرماني نكرده و هرگونه فرآورده چشمي را فقط با تجويز پزشك مصرف نمائيد.
هشدار: قطره‌هاي چشمينفازولين (ضد احتقان) ونفازولين- آنتازولين (ضد احتقان و ضد حساسيت)، داروهاي نسخه‌اي هستند كه براي رفع قرمزي احتقاني چشم بدون منشاء عفوني كاربرد دارند. بنابراين تجويز آنها پس از تشخيص صحيح تنها تحت نظرپزشك مجاز مي‌باشد. ضمناً مصرف اين داروها بيش از 3 روز متوالي، باعث بازگشت شديدتر حالت احتقاني چشم خواهد شد و احتمال حساسيت نسبت به اين داروها نيز وجود دارد.
هـ- در صورت
ورود غبار و ذرات خارجي به چشم ، اشك چشم آنرا شسته و خارجي مي‌كند. اگر اشك براي اين منظور كفايت نكند، مي‌توان از آي-باس Eye-Bath يا فرآورده‌هاي مشابه جهت شستشوي چشم استفاده كرد. البته توجه داشته باشيد كه اگر محل شستشوي چشم هرگونه آلودگي داشته باشد، خود بعنوان يك عامل ايجاد عفونت عمل خواهد كرد. پس بهداشتي بودن وسيله و محلول مورد استفاده براي شستشوي چشم بسيار اهميت دارد. اگر بعد از شستشو، بهبودي حاصل نشد، حتماً با پزشك تماس بگيريد.
منابع :
http://www. emdadgar.ir/
http://www.tbzmed.ac.ir/
http://www.iran4me.com
/خ
• با ۱۱۵ تماس بگيريد : « ايمن ماندن بهتر از نگراني است . » بهتر است که ۱۱۵ تماسهاي زيادي را داشته باشد تا اينکه کمتر با آن تماس بگيرند . جاي هيچ نگراني در اين باره وجود ندارد ، تکنسينها آنرا به عنوان بخشي از کار خود تلقي مي نمايند . » بهتر است که تکنسينهاي اورژانس به موقع حاضر شوند و شخص را در وضعيت خوبي در خانه بيابند تا اينکه دير تماس برقرار شود و اوضاع از کنترل خارج شده باشد . »
• آرام باشيد . اگر نمي توانيد با اطمينان و ايمن کمک کنيد ، نبايد کمک کنيد . « مهم است که آرام باشيد و مطمئن شويد وقتي که قصد کمک کردن داريد که خود و ديگري را به خطر نمي اندازيد .
• CPR را شروع کنيد ! حتي فردي که دوره CPR را نگذرانده اند مي توانند به کمک يک هدايتگر از راه دور CPR را انجام دهند . بسياري از متصديان ۱۱۵ جهت آموزش CPR از راه تلفن آموزش ديده اند . شما مي توانيد ماساژ قلبي را حتي بدون تنفس دهان به دهان انجام دهيد ، بهتر از اين است که هيچ کاري نکنيد .
شخصي به شما مي گويد که ( احساس ) حال خوبي ندارد . اگر او - که کاملاً ناشناس است - به شما بگويد که احساس ضعف ، بيماري يا سرگيجه دارد ، بايد به ۱۱۵ زنگ بزنيد . او به مراقبتهاي پزشکي نياز دارد . دلايل پزشکي بسياري براي اين علائم وجود دارد مانند : موارد قلبي ، ديابت ، قند خون پايين ، بارداري ، حمله قلبي و يا مربوط به گرما باشد .
هنگامي که شما منتظر رسيدن اورژانس هستيد :
• تنفس را کنترل کنيد : به تنفس از راه بيني گوش کنيد ، و به سينه براي بالا و پايين شدن نگاه کنيد . نبض را يا از مچ يا گردن بگيريد . اگر فرد تنفس و نبض داشت ، بايد تا رسيدن کمک صبر کنيد . دوباره تماس با ۱۱۵ مي تواند به شما کمک کند که چطور نبض کسي را بگيريد .
• CPR را شروع کنيد : اگر بيمار نفس نمي کشد يا نبض ندارد ، CPR را شروع کنيد.
• بيمار را آرام و آسوده سازيد : اگر اين شخص گرمازده است ، به يک جاي سايه منتقل کنيد ، اگر عرق مي کند ، آب بر روي پوستش بريزيد . اشخاص پير يا کودکان خردسال به گرمازدگي حساس ترند . اگر هوشيار هستند به آنها مايعات بنوشانيد .
ارزيابي وضعيت
آيا خطر همچنان وجود دارد؟
آيا جان كسي در معرض خطر فوري قرار دارد؟
آيا ناظري براي كمك وجود دارد؟
آيا من به كمك تخصصي نياز دارم؟
علايم و نشانه‌ها
ارزيابي علايم
جستجوي نشانه‌ها
از حواس خود استفاده كنيد
بي‌خطر كردن محل
ارايه كمك‌هاي اورژانس
آيا مصدوم هوشيار است؟
آيا راه تنفس باز است؟
آيا مصدوم نفس مي‌كشد؟
آيا نشانه‌هاي گردش خون در مصدوم وجود دارند؟ مشاهدات شما، اولويت‌ها و نيز زمان نياز به كمك و ميزان كمك موردنياز را تعيين مي‌كنند.
انجام كمك‌هاي اورژانس به محض برطرف شدن خطر، ارزيابي اوليه را انجام دهيد: بررسي كنيد كه آيا راه تنفس مصدوم باز است، نفس مي‌كشد و نشانه‌هاي كار كردن قلب و گردش خون وجود دارند يا خير.
كمك گرفتن از ديگران
گاهي امكان دارد كه همزمان با چندين كار مواجه شويد: حفظ امنيت، تماس تلفني براي درخواست كمك و آغاز كمك‌هاي اوليه. مي‌توانيد از افراد ديگري براي انجام كارهاي زير كمك بخواهيد:
بي‌خطر كردن محل
انجام تماس تلفني براي درخواست كمك
آوردن تجهيزات كمك‌هاي اوليه
كنترل ترافيك و ناظران
كنترل خونريزي يا نگه داشتن يك اندام
خلوت كردن اطراف مصدوم
انتقال مصدوم به يك مكان بي‌خطر
برخورد با ناظران ممكن است افراد حاضر در صحنه حادثه بتوانند به راه‌هاي مختلف به شما كمك كنند (مثلاً آوردن تجهيزات يا كنترل كردن ساير ناظران). به آنها بگوييد كه آموزش‌هاي مربوط به كمك‌هاي اوليه را پشت سر گذارده‌ايد و درخواست‌هاي خود را با صراحت مطرح كنيد.
كنترل كردن ناظران
معاينه مصدوم
ارزیابی اولیه
ارزيابي سر تا پا
2) از راه هر دو گوش و به‌طور واضح با مصدوم صحبت كنيد تا بفهميد كه آيا به شما پاسخ مي‌دهد و يا مي‌تواند بشنود. هريك از گوش‌ها را از لحاظ خروج خون يا مايع زلال (يا هر دو) بررسي كنيد. اين ترشحات مي‌توانند نشانه‌هاي آسيب در داخل جمجمه باشند.
3) هر دو چشم را معاينه كنيد. توجه كنيد كه آيا هر دو چشم باز هستند يا خير. به اندازه مردمك‌ها توجه كنيد، آيا اندازه آنها برابر است (همان‌طور كه بايد باشد) و آيا به نور واكنش نشان مي‌دهند (وقتي نور روي مردمك‌ها مي‌افتد، بايد تنگ شوند). در سفيدي چشمها به دنبال اجسام خارجي، خون يا كبودي بگرديد.
4) بيني را هم مثل دو گوش از نظر وجود ترشحات بررسي كنيد. هريك از سوراخ‌هاي بيني را از نظر خروج خون يا مايع زلال (يا تركيب اين دو) معاينه كنيد. هريك از اين ترشحات مي‌تواند به معناي آسيبي در داخل جمجمه باشد.
5) به سرعت، عمق و نوع تنفس (راحت يا سخت، صدادار يا آرام) توجه كنيد. به بوي تنفس توجه كنيد. داخل دهان را به آرامي نگاه و لمس كنيد و دنبال هر چيزي كه ممكن است راه تنفسي را مسدود كند، بگرديد. اگر مصدوم دندان مصنوعي دارد و اين دندان‌ها سالم هستند و در محل خود قرار دارند، به آنها دست نزنيد. به دنبال زخم در دهان يا نامنظمي در دندان‌ها بگرديد. لب‌ها را از نظر سوختگي بررسي كنيد.
6) به رنگ، درجه حرارت و وضعيت پوست توجه كنيد: آيا پوست مصدوم، رنگ‌پريده، برافروخته يا خاكستري ـ آبي (كبود) است؟ آيا گرم يا سرد، خشك يا مرطوب است؟ به عنوان مثال، پوست رنگ‌پريده، سرد و عرق كرده به معناي شوك است؛ صورت گرم و برافروخته، حاكي از تب يا ضعف ناشي از گرما است. ته‌رنگ آبي نشانه كمبود اكسيژن است؛ اين نشانه را خصوصاً در لب‌ها، گوش‌ها و صورت جستجو كنيد.
7) لباس‌هاي پوشاننده گردن مصدوم را شل كنيد و به دنبال نشانه‌هايي مثل پلاك حاوي هشدار طبي يا يك سوراخ به جا مانده از عمل جراحي (دريچه) در راه‌هاي تنفسي بگرديد. دست‌هاي خود را به ملايمت در طول ستون فقرات (از قاعده جمجمه به سمت پايين تا جايي كه امكان دارد) بدون بهم زدن وضعيت مصدوم، حركت دهيد؛ به هر گونه نامنظمي، تورم يا حساسيت در لمس توجه كنيد.
8) از مصدوم بخواهيد كه نفس عميقي بكشد و دقت كنيد كه آيا قفسه سينه به‌طور يكنواخت، راحت و يكسان در دو طرف، باز مي‌شود يا خير. قفسه سينه را براي بررسي وجود تغيير شكل، نامنظمي يا حساسيت و درد، لمس كنيد. از مصدوم بپرسيد كه آيا ضمن تنفس، احساس غژغژ دارد و صداهاي غيرطبيعي را سمع كنيد. دقت كنيد كه آيا مصدوم ضمن تنفس درد دارد يا خير. به دنبال خونريزي بگرديد.
9) با ملايمت هر دو استخوان ترقوه و شانه‌ها را لمس كرده، هرگونه تغيير شكل، نامنظمي يا حساسيت در لمس را مدنظر قرار دهيد.
10) از مصدوم بخواهيد كه اندام بالايي خود را در هريك از مفاصل آرنج، مچ و مفاصل انگشتان، تا و سفت كندو از اين طريق حركات اين مفاصل را بررسي كنيد. حس انگشتان مصدوم را از نظر طبيعي بودن كنترل كنيد و دقت كنيد كه آيا وي احساس غيرطبيعي در اندام‌هايش دارد يا خير. به رنگ انگشتان توجه كنيد: اگر نوك انگشتان رنگ‌پريده يا خاكستري ـ آبي باشند، احتمالاً مشكلي در گردش خون وجود دارد. محل‌هاي تزريق با سوزن را در روي ساعد جستجو كنيد و به دنبال دستبند حاوي هشدار طبي بگرديد. نبض مصدوم را در ناحيه مچ يا گردن بگيريد.
11) اگر حركات اندام‌ها مختل شده يا حس آنها از بين رفته است، براي معاينه ستون فقرات مصدوم را جابه‌جا نكنيد زيرا اين نشانه‌ها به معناي آسيب نخاع هستند. در غير اين صورت، دست خود را به ملايمت به پشت مصدوم برده، با لمس ستون فقرات در طول آن، به دنبال تورم يا حساسيت در لمس بگرديد.
12) براي يافتن شواهدي از خونريزي و تشخيص سفتي ديواره عضلاني شكم يا وجود حساسيت در لمس آن، به آرامي شكم مصدوم را لمس كنيد.
13) دو طرف استخوان لگن را لمس كرده، با حركت دادن لگن به‌طور ملايم، به دنبال نشانه‌هاي شكستگي بگرديد. لباس‌هاي مصدوم را از نظر وجود شواهدي از بي‌اختياري ادرار يا مدفوع يا خونريزي از سوراخ‌هاي بدن، كنترل كنيد.
14) از مصدوم بخواهيد كه هريك از اندام‌هاي پاييني خود را به نوبت بلند كند و مچ پا و زانوي خود را حركت دهد. با مشاهده اندام و لمس آن، به دنبال خونريزي، تورم، تغيير يا حساسيت در لمس بگرديد.
15) حركات و حس انگشتان پا را بررسي كنيد. به رنگ پوست انگشتان نگاه كنيد: پوست خاكستري ـ آبي مي‌تواند نشانه‌اي از مختل شدن گردش خون يا آسيب ناشي از سرما باشد.
ارزيابي ثانويه
گرفتن شرح حال
به‌عنوان مثال:
- مصدوم، آخرين بار در چه زماني غذا خورده يا چيزي نوشيده است؟
- آيا مصدوم بيماري خاصي دارد يا داروي خاصي مصرف مي‌كند؟
- نيروي ايجادكننده آسيب چقدر شديد بوده است و چگونه اعمال شده است؟
- درباره شرايط محيط سؤال كنيد (آيا مصدوم در يك اتاق گرم و دمدار قرار داشته يا در يك اتاق سرد و يا با وزش باد يا باران مواجه شده است؟)
- در مورد سن و وضعيت سلامت مصدوم تحقيق كنيد: لغزيدن و افتادن يك جوان كه بدني آماده دارد، ممكن است منجر به پيچ خوردن مچ پا يا دست وي شود اما همين حادثه در مورد يك زن سالخورده، احتمالاً منجر به شكستگي بازو يا لگن وي خواهد شد.
- هويت مصدوم و در صورت امكان، محل زندگي وي را شناسايي كنيد. از اين اطلاعات يادداشت برداشته، زمان حادثه و زمان معاينه خود را در آن درج كنيد تا بتوانيد آن را در اختيار پزشك يا گروه خدمات اورژانس قرار دهيد.
سرنخ‌هاي بيروني
نحوه ايجاد آسيب
شرايط آسيب
نيروهاي اعمال شده روي بدن
چه سؤال‌هايي بايد پرسيد؟
- آيا مصدوم از وسيله نقليه به بيرون پرتاب شده است؟
- آيا مصدوم كمربند ايمني را به‌طرز صحيح بسته بود؟
- آيا وسيله نقليه واژگون شد؟
- آيا مصدوم كلاه ايمني بر سر داشت؟
- مصدوم از چه ارتفاعي سقوط كرد؟
- مصدوم روي چه سطحي سقوط كرد؟
- آيا شواهدي از برخورد مصدوم به يك شي‌ء سخت (مثل كف زمين و يا داش‌بورد يا شيشه جلوي اتومبيل) وجود دارد؟
اين سؤالات به ويژه در مواردي كه خود مصدومان قادر نيستند كه اطلاعات را در اختيار شما بگذارند، بسيار مهم هستند. تمام اطلاعاتي را كه جمع‌آوري كرده‌ايد، به گروه خدمات اورژانس انتقال دهيد . نحوه ايجاد آسيب «شلاقي» در يك تصادف اتومبيل، به دليل نيروهاي ناگهاني كه به بدن وارد مي‌شوند، ممكن است سر به عقب رفته، سپس به سرعت به جلو حركت كند (يا برعكس). اين حركت به آسيب «شلاقي» همراه با كشيدگي عضلات و رباط‌هاي گردن منجر مي‌شود
اولويت‌هاي كمك‌هاي اوليه
فوريت - درد سينه : اگر شخص به سينه اش چنگ زده است و مي گويد « سينه ام گرفته است و ناراحت است به حمله قلبي فکر کنيد . درد سينه ، حمله قلبي است مگر خلافش ثابت شود . « اين روش نگريستن به دنياي اورژانس هاست . يک فرد ۱۷ ساله نيز مي تواند حمله قلبي داشته باشد ، هر کس ممکن است روش کار : با ۱۱۵ تماس بگيريد . سپس راه هوايي تنفس و گردش خون را چک نماييد . ( ABC ). آيا نفس مي کشد ؟ آيا نبض دارد ؟ اگر نه ، CPR را شروع نماييد . موضوع ناراحت کننده اين است که مردم اگر CPR را بلد نباشند ، مي ترسند آنرا انجام دهند ، زيرا نمي خواهند کار اشتباهي انجام دهند . مهمترين چيز آن است که اگر شخص نفس نمي کشد ، او را در وضعيت چانه به سمت بالا قرار دهيد ، تا زبانش از مسير راه هوايي خارج شود . ( پس راه هوايي باز مي شود ) و سپس ماساژ سينه را شروع کنيد .
فوريت -پرش جسم خارجي به گلو :سر ميز شام مشغول غذا خوردن هستيد که شخص شروع به سرفه مي کند . چه زماني اين مسئله يک فوريت محسوب مي شود ؟ تا زماني که سرفه مي کند خوب است ، زيرا هوا جابه جا مي شود و او نفس مي کشد . اگر هيچ صدايي از او در نمي آمد ، صورتش قرمز شده بود ، او نياز به انجام مانور همليش Heimlich دارد . « يعني در همان لحظه اي که او نفس نمي کشد . »
احتياط : اگر او سرفه مي کند ، انجام مانور همليش ممکن است بدترش کند . هم چنين ضربه پشت نيز ممکن است وضع را بدتر کند . چرا که غذا ممکن است به راه هوايي برگردد . لازم است آنها را به حال خود رها سازيد تا به لحظه اي برسد که هيچ صدايي از راه هوايي شنيده نمي شود . یک دست را مشت کرده و با دست دیگر آن را گرفته و محکم بداخل قفسه سینه فرو برده و با قدرت زیاد فرد را بلند کنید .
فوريت - خونريزي : زماني که يک نفر انگشتش را مي برد ، فکر مي کند از خونريزي خواهد مرد . مردم نمي دانند که نه واحد خون در بدن دارند . بخشهايي از بدن که مي توانند خونريزي فراوان داشته باشند عبارتند از پوست سر ، انگشتان دست و پاها ،خونريزي از بيني نيز مي تواند زياد باشد . بريدگي در واژن نيز مي تواند خونريزي زياد داشته باشد اما از خونريزي نخواهند مرد . خونريزي از بيني مي تواند علت جدي مانند فشار خون داشته باشد و يا به علت انگولک کردن مزمن بيني ايجاد شده باشد . اگر فردي با فشار خون بالا يک خونريزي بيني شديد داشته باشد ، ما با يک خطر پنهان مواجهيم .
قاعده انگشتي : هنگامي که چيزي سبب ترس شما مي گردد با ۱۱۵ تماس بگيريد يا به بيمارستان مراجعه نماييد . « آنگاه آنها به شما مي گويند که اين يک اورژانس بوده است يا نه ! بريدگي تاندون مي تواند مشکل سازتر از خونريزي باشد . ممکن است نياز به بخيه باشد و ممکن است هرگز نتواند دوباره از انگشتان خود استفاده نمايد . اغلب مي شنويم مردم مي گويند « من خوبم ، من خوبم » اما بايد زخم بررسي گردد . از تورنيکه استفاده نکنيد ، ما از تورنيکه به هيچ وجه استفاده نمي کنيم . زيرا مي تواند به بافتها آسيب برساند . توصيه مي کنيم که بر روي محل فشار مستقيم وارد کنيد . حتي اگر قطع شدگي ناقص نيز وجود دارد ، دستمالي به دورش بپيچيد و محکم نگهش داريد .
فوريت - تشنج : نشانه هاي صرع متفاوت است . شخص ممکن است بيافتد و حرکات نامنظمي انجام دهد . سرش ممکن است سفت شود چشمهايش پرش داشته باشد . مي تواند در بچه هاي داراي تب بالا رخ دهد يا در فردي که صرع دارد و يا دچار سکته مغزي شده است اتفاق افتد . هر تشنجي به توجه پزشکي نياز دارد . با ۱۱۵ تماس بگيريد . تا رسيدن فوريتها ، مطمئن شويد که شخص به خودش آسيبي نمي رساند . اگر افتاد ، اشخاص را از او دور نماييد . به آنها نزديک نشويد ، ممکن است به شما نيز آسيب برسانند . سعي نکنيد چيزي را در دهان شخص فرو کنيد ، بسيار خطرناک است . به ساعتتان نگاه کنيد که چقدر تشنج طول مي کشد ؟!
اورژانس های چشم پزشکی
سوختگي هاي ناشي از اشعه
سوختگي هاي شيميايي
هشدار :
فرآورده‌هاي چشمي
ناراحتيهاي چشمي شايع و عوامل آنها:
از مناقطي است كه التهاب و قرمزي آن بسيار شايع است. در اين شرايط، دچار خارش يا پوسته پوسته مي‌شود. ممكن است اين علائم بدليل حساسيت نسبت به رنگها و مواد مختلف موجود در محصولات آرايشي چشم بروز كنند. چنين حساسيتهايي معمولاً بصورت دو طرفه هر دو چشم را گرفتار مي‌سازند.براي جلوگيري از بروز اين مسئله، پيشنهاد مي‌شود كه محصولات آرايشي چشم را بيشتر از سه ماه مصرف نكرده و آنها را با محصولات جديد جايگزين نمائيد. زيرا احتمال آلودگي آنها در اثر تماس با موضع يا هوا وجود دارد. همچنين از مصرف هرگونه محصول آرايشي يا بهداشتي كه به حساسيت نسبت به آن مشكوك هستيد، جداً بپرهيزيد.
كمپرس سرد يا مصرف ضد هيستامينهاي خوراكي (رجوع به مبحث كلي ضد هيستامينها) در بهبود علائم اين نوع حساسيتها مؤثر هستند.
ب- التهاب لبه پلك چشم (Blepharitis):
نيز از مشكلات مزمن و عود كننده‌اي است كه پلك را گرفتار مي‌سازد. از علائم آن قرمزي، خارش و پوسته پوسته شدن پلك است كه مي‌تواند به ريزش مژه‌ها نيز منجر گردد.در اين شرايط، كمپرس گرم براي مدت 15 تا 20 دقيقه به همراه درمان داروئي مناسب مي‌تواند مؤثر باشد. البته منظور از درمان داروئي غالباً استفاده از آنتي بيوتيكهاي موضعي است كه با تجويز پزشك توصيه مي‌شوند.
ج- التهاب قرنيه:
نيز از ناراحتيهاي چشمي است كه مي‌تواند ويروسي، ميكروبي و يا آلرژيك باشد ولي شايعترين شكل آن نوع ويروسي است.التهاب ويروسي قرنيه اغلب با « چشم صورتي» شناخته مي‌شود زيرا چشم ظاهري صورتي رنگ به خود مي‌گيرد. علائم ديگر آن، تاري ديد، احساس ناراحتي و درد در چشم يا چشمها، احساس وجود جسم خارجي در چشم يا چشمها و گاهي اوقات تب و آبريزش از چشم يا چشمها هستند. در صورتيكه ترشحات چشم بصورت غليظ يا مخاطي درآيد، خود درماني نكرده و با پزشك تماس بگيريد.چشم صورتي شده بشدت آلوده مي‌باشد بنابراين بهداشت چشم در اين مواقع بسيار مهم است. هرگز قطره يا پماد چشمي ديگران را استفاده نكنيد. حالت صورتي چشم معمولاً خودبخود ظرف دو هفته برطرف خواهد شد. اما در حالت كلي درمان آن شامل مصرف اشك مصنوعي (رجوع به تك‌نگار اين دارو) يا فرآورده‌هاي ضد احتقان چشمي است. اگر نشانه‌هاي بيماري برطرف نشده و حتي بدتر شده، با پزشك تماس بگيريد، زيرا گاهي اوقات درمان قطعي اين شرايط، تجويز آنتي بيوتيكها همراه يا بدون استروئيدهاي موضعي است كه تنها تحت نظر پزشك توصيه مي‌شوند.
د- شايد بتوان
خشكي چشم را بعنوان شايعترين ناراحتي چشم مطرح كرد.اين مشكل مي‌تواند بواسطه مصرف برخي داروها، پيري، بيماري يا بسياري عوامل ديگر بروز نمايد. كه بهترين درمان آن، استفاده از اشك مصنوعي (به بخش داروهای خرید آزاد مراجعه نمایید) است. البته از آنجائيكه براي جلوگيري از آلودگي اين فرآورده، ماده محافظ به آن افزوده مي‌شود، همين مسئله مي‌تواند به واكنشهاي حساسيتي (آلرژيك) منجر شود. در اين صورت بايد مصرف دارو را قطع نموده بجاي آن فرآورده‌اي عاري از ماده محافظ بكار برد كه اينگونه فرآورده‌ها بصورت يكبار مصرف عرضه مي‌شوند.و اگر ازلنزهاي تماسي چشم (خصوصاً نوع نرم) استفاده مي‌كنيد، در صورت بروز هرگونه تاري ديد يا حساسيت نسبت به نور، فوراً با پزشك تماس بگيريد.توجه داشته باشيد كه رعايت بهداشت محلول نگهدارنده لنز و جالنزي، تعويض مرتب و بموقع آنها و انتخاب محلولهاي نگهدارنده‌اي كه با نوع لنز و چشم شما سازگاري كامل داشته باشند، در آسايش و آرامش شما نقش بسزايي دارند.هرگز در هنگاميكه لنز روي چشم قرار دارد، از داروهاي چشمي استفاده نكنيد و بين مصرف داروهاي چشمي و استفاده از لنز فاصله بگذاريد. هر چند اصولاً با توجه به اينكه استفاده از لنز در شرايط ناراحتي چشم منع مي‌شود، اين موضوع خودبخود رعايت خواهد شد.
نكات قابل توجه قبل از مصرف داروهاي چشمي:
سر را رو به بالا و عقب نگهداريد، پلك پائين را پائين بكشيد بطوريكه از كره چشم فاصله بگيرد. قطره چشمي را در اين حفره و در دورترين فاصله نسبت به بيني در چشم بچكانيد. سپس چشمها را براي چند لحظه ببنديد تا دارو بخوبي در چشم پراكنده شود.
- نحوه استعمال پماد چشمي:
سر را رو به بالا و عقب نگهداريد. يك لايه نازك از پماد را روي لبه داخلي پلك پائين قرار دهيد. سپس چشمها را براي چند لحظه ببنديد و كمي ماساژ دهيد تا دارو بخوبي در چشم پراكنده شود. اصولاً قطره‌هاي چشمي براي مصرف روزانه و پمادهاي چشمي براي مصرف شبانه توصيه مي‌شوند، زيرا پمادهاي چشمي در روز تاري ديد ايجاد مي‌كنند اما در شب علاوه بر اينكه اين مسئله را ندارند، مدت زمان بيشتري در تماس با چشم هستند.
محل مناسب براي ريختن قطره چشمي
- هنگام مصرف مراقب باشيد كه سرقطره چكان يا تيوپ پماد با سطوح خارجي تماس پيدا نكند و پس از مصرف بلافاصله درب آنها را ببنديد.
- هرگز از قطره يا پماد چشمي ديگران استفاده نكنيد زيرا احتمال آلودگي اين فرآورده‌ها در حين مصرف بسيار بالاست.
- تاريخ انقضاء مصرف فرآورده‌هاي چشمي از اهميت خاصي برخوردار است، بطوريكه از زمان بازشدن درب و شروع مصرف تا تاريخ مشخصي مي توان از آن محصول استفاده كرد و اين تاريخ حتما در بسته بندي درج مي شود.
- هرگز از فرآورده هاي چشمي كه كدر شده يا تغيير رنگ داده يا حاوي رسوبات كريستالي مي باشند، استفاده نكنيد.
- فرآورده هاي چشمي براي مصرف بيش از سه روز توصيه نمي شوند. در صورتيكه پس از سه روز، هنوز هم ناراحتي چشم ادامه دارد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.
- اگر مبتلا به بيماريهايي نظير ديابت، فشارخون بالا، گلوكوم و ... هستيد، هرگز خوددرماني نكرده و هرگونه فرآورده چشمي را فقط با تجويز پزشك مصرف نمائيد.
هشدار: قطره‌هاي چشمينفازولين (ضد احتقان) ونفازولين- آنتازولين (ضد احتقان و ضد حساسيت)، داروهاي نسخه‌اي هستند كه براي رفع قرمزي احتقاني چشم بدون منشاء عفوني كاربرد دارند. بنابراين تجويز آنها پس از تشخيص صحيح تنها تحت نظرپزشك مجاز مي‌باشد. ضمناً مصرف اين داروها بيش از 3 روز متوالي، باعث بازگشت شديدتر حالت احتقاني چشم خواهد شد و احتمال حساسيت نسبت به اين داروها نيز وجود دارد.
هـ- در صورت
ورود غبار و ذرات خارجي به چشم ، اشك چشم آنرا شسته و خارجي مي‌كند. اگر اشك براي اين منظور كفايت نكند، مي‌توان از آي-باس Eye-Bath يا فرآورده‌هاي مشابه جهت شستشوي چشم استفاده كرد. البته توجه داشته باشيد كه اگر محل شستشوي چشم هرگونه آلودگي داشته باشد، خود بعنوان يك عامل ايجاد عفونت عمل خواهد كرد. پس بهداشتي بودن وسيله و محلول مورد استفاده براي شستشوي چشم بسيار اهميت دارد. اگر بعد از شستشو، بهبودي حاصل نشد، حتماً با پزشك تماس بگيريد.
منابع :
http://www. emdadgar.ir/
http://www.tbzmed.ac.ir/
http://www.iran4me.com
/خ
