مترجم: سهیلا حاجیزاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
تشخیص بالینی سنگ کلیه بر اساس علائم، اشعه‌ی ایکس و سی تی اسکن دستگاه ادرار، آزمایشات ادرار و آزمایش خون انجام می‌شود. درمان سنگ کلیه وابسته به نوع و اندازه‌ی سنگ‌ها می‌باشد. در صورتی‌که سنگ کلیه کوچک باشد، افزایش مصرف مایعات می‌تواند به دفع سنگ‌ها از بدن کمک کند. درد خفیف ناشی از سنگ‌های کوچک می‌تواند با کمک تسکین دهنده‌های درد مانند ایبوپروفن و استامینوفن مدیریت شود. اما، در صورتی‌که سنگ بزرگ باشد و درد، خونریزی و عفونت مجاری ادراری قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کند، پس نیاز به درمان داشته که این درمان می‌تواند شامل روش‌های زیر باشد.
سنگ شکنی توسط امواج شوک خارج بدنی
: این روش امواج فراصوت را به منظور ایجاد ارتعاش مورد استفاده قرار داده که این امواج باعث شکستن سنگ‌ها به قطعات کوچک تر شده، به طوری‌که بتوانند به آسانی از طریق ادرار عبور کنند. چنین ارتعاش‌هایی، امواج شوک نامیده می‌شود. با این‌حال، این روش می‌تواند باعث ایجاد درد در بیمار شود. به همین دلیل، این روش تحت بیهوشی سبک انجام می‌شود.
Ureterorenoscopy
این روش هنگامی‌که سنگ‌های کلیه در ادرار گیر می‌کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش شامل عبور یک آرتروسکوپ درون مجاری ادرار از طریق مجاری خروج ادرار و مثانه به منظور یافتن سنگ می‌باشد. هنگامی‌که سنگ پیدا شد، یا با استفاده از دستگاه‌های خاصی حذف شده و یا توسط کاربرد پرتوهای لیزری به قطعات کوچک‌تر شکسته می‌شود.نفرولیتوتومی از راه پوست
در صورتی‌که سنگ کلیه بسیار بزرگ باشد، با انجام عمل جراحی از طریق این روش برداشته می‌شود. برای حذف سنگ، یک برش کوچک از طریق نفروسکوپ در کمر ایجاد می‌شود. هنگامی‌که سنگ با کمک نفروسکوپ پیدا شد، از بدن دفع شده و یا توسط کاربرد لیزر یا انرژی پنوماتیک به قطعات کوچک‌تر شکسته می‌شود. این روش معمولا برای سنگ‌های دارای قطر 21 تا 30 میلی متر و همچنین زمانی‌که بیمار چاق بوده و یا روش سنگ شکنی توسط امواج شوک خارج بدنی برای او مناسب نیست، به کار برده می‌شود.جراحی باز
جراحی باز برای حذف سنگ‌های کلیوی تنها در موارد نادر هنگامی‌که سنگ به صورت غیر طبیعی بزرگ است و امکان حذف آن با هر گونه روش‌های فوق الذکر وجود ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش برای برخی افراد دارای آناتومی غیر معمول که استفاده از دیگر گزینه‌های درمانی برای آن‌ها مناسب نیست، به کار برده می‌شود. جراحی باز توسط انجام برش در قسمت پشت سر به منظور دسترسی بیشتر به کلیه و مجاری ادراری صورت می‌گیرد، به طوری‌که سنگ بتواند با ابزار مناسب جراحی حذف شود.به علاوه‌ی این چهار گزینه‌ی درمانی، برخی مواقع جراحی به منظور حذف تومورهای توسعه یافته در غدد پاراتیروئید انجام می‌شود. تومور تشکیل شده در غده‌های پاراتیروئید می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. این موضوع می‌تواند منجر به وقوع مجدد سنگ‌های کلسیمی شود، چون سطح بالای هورمون پاراتیروئید می‌تواند باعث افزایش سطح کلسیم در بدن گردد.
اقدامات پیشگیرانه
این نکات ساده می‌تواند به پیشگیری از وقوع مجدد سنگ‌های کلیوی کمک کند:نوشیدن مقدار فراوان آب در طول روز که به رقیق شدن ادرار و به حداقل رساندن خطر ابتلا به سنگ‌های کلیوی کمک کند. این روش برای دفع سنگ‌های کوچک نیز مفید می‌باشد.
کاهش مصرف قهوه و چای
جلوگیری از مصرف بیش از حد غذاهای غنی از اگزالات به ویژه در صورتی‌که وقوع مجدد سنگ‌های کلسیمی رخ دهد. برخی از غذاهای غنی از اگزالات شامل مارچوبه، چغندر، جعفری، اسفناج، سیب زمینی شیرین، خشکبار مانند بادام، گردو و بادام زمینی، بلغور، گندم، انواع توت ها و شکلات می‌باشد.کاهش مصرف پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت، مرغ و ماهی، در صورتی‌که سنگ کلیه توسط سطوح بالای اسید اوریک ایجاد شده باشد.
همیشه مکمل‌های کلسیمی را تنها بعد از مشورت با پزشک مصرف کنید، چون مشخص شده که این مکمل‌ها باعث افزایش خطر گیر کردن سنگ‌های کلیه در مجاری ادرار می‌شوند. نوشیدن مقدار زیادی آب میوه به ویژه آب مرکبات مانند گریپ فروت و پرتقال ممکن است باعث کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه شود.
علائم عفونت دستگاه ادراری را نادیده نگیرید. به منظور درمان چنین عفونت‌هایی و پیشگیری از وقوع مجدد آن‌ها با پزشک مشورت کنید.
یک ایده‌ی اساسی درباره‌ی علائم سنگ کلیه در هر دوی زنان و مردان، تشخیص زود هنگام و حذف سنگ‌ها می‌باشد. بنابراین، در صورتی‌که علائمی مانند درد بیش از حد در قسمت پایین کمر، خون در ادرار و یا درد هنگام ادرار، ادرار تیره با بوی بد و درد همراه با تب و لرز را تجربه کردید، برای تشخیص و درمان زودهنگام این عارضه بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که سنگ‌های کلیه برخی مواقع می‌توانند منجر به بروز عوارضی مانند انسداد، عفونت و التهاب شوند که علائم می‌تواند منجر به آسیب به کلیه شوند.
