نقش لگوها در رشد همه جانبه كودك
نويسنده: محمد رضا مطهري
لگو معمولا از جنس پلاستيك ساخته مي شود. ساختمان اجزاي لگو به طريقي است كه از متصل كردن قطعات به يكديگر شكل مورد نظر به دست مي آيد. لگو معمولا در اندازه ها و فرمهاي گوناگون ساخته مي شود.
در اين بازي، كودك معمولا بايد دقايق بسياري را صرف ساختن شيء مورد نظر كند. البته اهميت اين بازي در اين است كه يادگيري كودك هيچ وقت جنبة تكراري و خسته كننده پيدا نمي كند و به وسيلة قطعات لگو مي توان اشكال مختلف و جديد درست كرد.
قطعات آن به سهولت روي هم سوار مي شوند و به آساني شكل مي گيرند، به همين دليل مورد توجه و علاقة كودكان بوده و مي توانند هر روز چيز جديدي بسازند و از آن لذت ببرند.(1)
در سن دو سالگي به دليل اينكه انگشتان و مچ دست كودك مهارت چنداني ندارد اين وسايل بايد بزرگ باشد تا كودك خسته و مأيوس نشود.
ابتدا كودك را با رنگ لگو آشنا مي كنيم، مثلا از او مي خواهيم قطعات سفيد، قرمز، آبي را جدا كند، قطعات هم شكل را جدا كند و كنار بگذارد و ستونهايي از قطعات هم رنگ يا هم شكل بسازد.
طريقة استفاده از هر قطعه را به كودك ياد مي دهيم، سپس قطعات بزرگتر مثل در، پنجره، چرخ ماشين، نرده و … را به وي داده و طرز كار و چگونگي استفاده را به وي مي آموزيم، سپس كودك را آزاد مي گذاريم به بازي دلخواه خود ادامه دهد.
زماني كه كودك مشغول ساختن چيزي است از او سؤالاتي دربارة ساخته اش مي كنيم، مثلا كودكي كه قطار ساخته است از او مي پرسيم انواع قطارها را نام ببرد، قطار با ماشين چه تفاوتي دارد، قطار براي سوخت چه چيزي مصرف مي كند و …
در بعضي موارد كودك پيشرفتي را نشان نمي دهد و قطعات را بدون هدف روي هم مي گذارد در اين حالت مي توان به طور غير مستقيم به وي ايده داد تا جايي كه خود قادر به بازي شود.
* به هنگام بازي تصورات و تخيلات كودك تحريك مي شود.(2)
* موجب پرورش عضلات ظريف انگشتان و مچ دست مي شود.
* مفاهيمي مانند «جلو»، «عقب»، «زير»، «روي»، «داخل»، «خارج» مي تواند با استفاده از يك تصوير نمايشي و خانه اي ساخته شده با لگوها به كودكان آموزش داده شود. دستورات ساده اي مانند «عروسك يا سرباز را در جلوي خانه بگذار» يا «آنها را پشت خانه قرار بده» كودك را به يادگيري اين مفاهيم برمي انگيزاند.(3)
* پرورش قدرت بيان و داستان سازي، وقتي كودك شروع به ساختن مي كند، داستان سازي مي كند، لغات جديد ياد مي گيرد، جمله سازي مي كند و در نتيجه قدرت بيانش پرورش مي يابد.(4)
* كودك با لگوها چيزي مي سازد، آن را مشاهده مي كند و هر زماني كه دوست داشت آن را بدون ترس و واهمه خراب مي كند، چون كودك در ساختن و خراب كردن آزادي عمل دارد احساس خستگي نمي كند.
* اشكال هندسي را مي تواند با بعضي از لگوها بسازد و از اين طريق پي به مفاهيم هندسي مي برد.
* چون لگوها در رنگهاي مختلف تهيه شده اند مي تواند كودكان را در شناسايي و آموزش رنگها ياري دهد.
* وقتي كودك در اتصال قطعات موفق مي شود و چيزي مي سازد، احساس غرور و پيروزي مي كند كه در اعتماد به نفس كودك بسيار مؤثر است.
* كودك در نتيجه اتصال قطعات و خراب كردن آن با مفاهيم تجزيه و تركيب اجسام بيشتر آشنا مي شود.
* نكتة با اهميت در لگو اين است كه يادگيري و كار كودك جنبة تكراري و خسته كننده پيدا نمي كند و به وسيلة مهره هاي لگو هر بار مي تواند شكل جديدي درست كند.
* زمينة تطابق و هماهنگي چشم و دست را فراهم مي آورد.
* زمينة همكاري و رشد مهارتهاي اجتماعي كودك را گسترش مي دهد.
* همة كودكان به تناسب سن و هوش مي توانند از اين اسباب بازي استفاده كنند، كودك باهوش يك ساختمان پيچيده مي سازد و كودك با بهرة هوشي پايينتر ممكن است با قرار دادن چند قطعه لگو بر روي يكديگر برج يا ساختمان ساده بسازد.
* كودك دست به خلاقيت و ابتكار مي زند و چيزهاي جديد مي سازد كه در رشد خلاقيت و تواناييهاي ذهني او مؤثر است.
* به قدرت تفكر منظم و سازماندهي كودك كمك مي كند.
* اگر كودك به طور ناگهاني پايش را روي لگو بگذارد به راحتي نمي شكند و خراب نمي شود.
* از طريق بازي با لگوها كودك كثيف نمي شود و به همين دليل والدين كودكان را به طرف اين گونه بازيها تشويق مي كنند.
* تركيبات به كار رفته در اسباب بازيها به دليل حساسيت مصرف كنندگان بايد از مواد درجه يك و مرغوب باشد. متأسفانه بعضي از اسباب بازي فروشيها، پلاستيك فروشيها، خرازيها، اسباب بازيهايي (لگوها، عروسكها، ماشين و… ) را در معرض فروش گذاشته اند كه از مواد بازيافتني و كهنه مي باشد كه احتمال انتقال بعضي از بيماريها توسط اين اسباب بازيها زياد است.
رنگهايي كه در ساخت لگوها استفاده مي شود بهتر است زير نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي كشور باشد چون ثابت شده است كه رنگهاي شيميايي در درازمدت عوارض خطرناكي همچون ناراحتيهاي كبدي، تنفسي و مسموميتهاي خطرناك را در پي خواهند داشت.
/خ
در اين بازي، كودك معمولا بايد دقايق بسياري را صرف ساختن شيء مورد نظر كند. البته اهميت اين بازي در اين است كه يادگيري كودك هيچ وقت جنبة تكراري و خسته كننده پيدا نمي كند و به وسيلة قطعات لگو مي توان اشكال مختلف و جديد درست كرد.
قطعات آن به سهولت روي هم سوار مي شوند و به آساني شكل مي گيرند، به همين دليل مورد توجه و علاقة كودكان بوده و مي توانند هر روز چيز جديدي بسازند و از آن لذت ببرند.(1)
نحوة ارائة لگو به كودك
در سن دو سالگي به دليل اينكه انگشتان و مچ دست كودك مهارت چنداني ندارد اين وسايل بايد بزرگ باشد تا كودك خسته و مأيوس نشود.
ابتدا كودك را با رنگ لگو آشنا مي كنيم، مثلا از او مي خواهيم قطعات سفيد، قرمز، آبي را جدا كند، قطعات هم شكل را جدا كند و كنار بگذارد و ستونهايي از قطعات هم رنگ يا هم شكل بسازد.
طريقة استفاده از هر قطعه را به كودك ياد مي دهيم، سپس قطعات بزرگتر مثل در، پنجره، چرخ ماشين، نرده و … را به وي داده و طرز كار و چگونگي استفاده را به وي مي آموزيم، سپس كودك را آزاد مي گذاريم به بازي دلخواه خود ادامه دهد.
زماني كه كودك مشغول ساختن چيزي است از او سؤالاتي دربارة ساخته اش مي كنيم، مثلا كودكي كه قطار ساخته است از او مي پرسيم انواع قطارها را نام ببرد، قطار با ماشين چه تفاوتي دارد، قطار براي سوخت چه چيزي مصرف مي كند و …
در بعضي موارد كودك پيشرفتي را نشان نمي دهد و قطعات را بدون هدف روي هم مي گذارد در اين حالت مي توان به طور غير مستقيم به وي ايده داد تا جايي كه خود قادر به بازي شود.
اهداف و فوايد لگوها
* به هنگام بازي تصورات و تخيلات كودك تحريك مي شود.(2)
* موجب پرورش عضلات ظريف انگشتان و مچ دست مي شود.
* مفاهيمي مانند «جلو»، «عقب»، «زير»، «روي»، «داخل»، «خارج» مي تواند با استفاده از يك تصوير نمايشي و خانه اي ساخته شده با لگوها به كودكان آموزش داده شود. دستورات ساده اي مانند «عروسك يا سرباز را در جلوي خانه بگذار» يا «آنها را پشت خانه قرار بده» كودك را به يادگيري اين مفاهيم برمي انگيزاند.(3)
* پرورش قدرت بيان و داستان سازي، وقتي كودك شروع به ساختن مي كند، داستان سازي مي كند، لغات جديد ياد مي گيرد، جمله سازي مي كند و در نتيجه قدرت بيانش پرورش مي يابد.(4)
* كودك با لگوها چيزي مي سازد، آن را مشاهده مي كند و هر زماني كه دوست داشت آن را بدون ترس و واهمه خراب مي كند، چون كودك در ساختن و خراب كردن آزادي عمل دارد احساس خستگي نمي كند.
* اشكال هندسي را مي تواند با بعضي از لگوها بسازد و از اين طريق پي به مفاهيم هندسي مي برد.
* چون لگوها در رنگهاي مختلف تهيه شده اند مي تواند كودكان را در شناسايي و آموزش رنگها ياري دهد.
* وقتي كودك در اتصال قطعات موفق مي شود و چيزي مي سازد، احساس غرور و پيروزي مي كند كه در اعتماد به نفس كودك بسيار مؤثر است.
* كودك در نتيجه اتصال قطعات و خراب كردن آن با مفاهيم تجزيه و تركيب اجسام بيشتر آشنا مي شود.
* نكتة با اهميت در لگو اين است كه يادگيري و كار كودك جنبة تكراري و خسته كننده پيدا نمي كند و به وسيلة مهره هاي لگو هر بار مي تواند شكل جديدي درست كند.
* زمينة تطابق و هماهنگي چشم و دست را فراهم مي آورد.
* زمينة همكاري و رشد مهارتهاي اجتماعي كودك را گسترش مي دهد.
* همة كودكان به تناسب سن و هوش مي توانند از اين اسباب بازي استفاده كنند، كودك باهوش يك ساختمان پيچيده مي سازد و كودك با بهرة هوشي پايينتر ممكن است با قرار دادن چند قطعه لگو بر روي يكديگر برج يا ساختمان ساده بسازد.
* كودك دست به خلاقيت و ابتكار مي زند و چيزهاي جديد مي سازد كه در رشد خلاقيت و تواناييهاي ذهني او مؤثر است.
* به قدرت تفكر منظم و سازماندهي كودك كمك مي كند.
* اگر كودك به طور ناگهاني پايش را روي لگو بگذارد به راحتي نمي شكند و خراب نمي شود.
* از طريق بازي با لگوها كودك كثيف نمي شود و به همين دليل والدين كودكان را به طرف اين گونه بازيها تشويق مي كنند.
رعايت نكات ايمني در تهية لگو
* تركيبات به كار رفته در اسباب بازيها به دليل حساسيت مصرف كنندگان بايد از مواد درجه يك و مرغوب باشد. متأسفانه بعضي از اسباب بازي فروشيها، پلاستيك فروشيها، خرازيها، اسباب بازيهايي (لگوها، عروسكها، ماشين و… ) را در معرض فروش گذاشته اند كه از مواد بازيافتني و كهنه مي باشد كه احتمال انتقال بعضي از بيماريها توسط اين اسباب بازيها زياد است.
رنگهايي كه در ساخت لگوها استفاده مي شود بهتر است زير نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي كشور باشد چون ثابت شده است كه رنگهاي شيميايي در درازمدت عوارض خطرناكي همچون ناراحتيهاي كبدي، تنفسي و مسموميتهاي خطرناك را در پي خواهند داشت.
پى نوشتها
1- تركمان، منوچهر، مقدم، مصطفي، بازيهاي آموزشي، ص 39.
2- احمدوند، محمدعلي، روان شناسي بازي، ص 117.
3- سينگر، وروتي، رونسن، تريسي.آ، مقدمه اي بر پياژة كودك چگونه فكر مي كند، ص 129.
4- طباطباني نيا، سيدمهدي، اسباب بازي آموزش و درمان، ص 11.
/خ
