امام خمینی (ره) و جنبش های اسلامی معاصر (3)
نویسنده :سيد عبدالقيوم سجادي
«ما از تمام نهضتهای آزادی بخش در سراسر جهان كه در راه خدا، حق و حقیقت و آزادی مبارزه می كنند، پشتیبانی می كنیم. ما بار دیگر پشتیبانی بی دریغ خود را از برادران مسلمان و مظلوم افغانی اعلام می داریم و اشغال اشغال گران را شدیدا محكوم می نماییم.» [1]
حمایت و پشتیبانی از جنبشهای رهایی بخش و اسلامی كه بر باورهای سیاسی، دینی حضرت امام ( رحمه الله ) استوار بوده، موضع حمایتی و ظلم زدایی او را نه تنها در محدوده نهضتهای اسلامی محدود ننموده كه فراتر از آن، تمامی جنبشهای رهایی بخش و ضد استعماری را مورد توجه قرار داده است: «ما از تمام كشورهای زیر سلطه برای به دست آوردن آزادی و استقلال، كاملا پشتیبانی می نماییم و به آنان صریحا می گوییم كه حق گرفتنی است.» [2]
بنابراین، تاثیری كه حضرت امام - رحمه الله - در بعد نظری بر جنبشهای اسلامی از خود به جا گذاشت، علاوه بر اینكه پاسخ منطقی و مناسبی برای چالش نهضتهای اسلامی با غرب ارایه نمود، قوی ترین احساس هویت دینی و باور راسخ بر كارامد بودن تعالیم دینی و ایدئولوژی اسلامی را نیز از خود به یادگار گذاشت. بنابراین،«تاثیر قابل توجه انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، آن است كه اسلام و مسلمانان به عنوان نیروی سیاسی و مذهبی جدی تلقی شدند و در نتیجه، مسلمین و تفكر آنها موضعی بسیار قوی تر از سابق در محاسبات و ارزیابیهای سیاسی ابرقدرتها پیدا كرد. برای اثبات این مدعا، می توان به آثاری كه تحت عناوین ؛ «قدرت جهان اسلام » «حضور اسلام در صحنه » در تجدید حیات اسلام نوشته شده است، استناد كرد.» [3]
تاثیر عملی امام خمینی بر نهضت های اسلامی
بدین لحاظ باید گفت اتكا و اعتماد جنبشهای اسلامی بر توده های مردم به عنوان مهمترین استراتژی موفق و پیروزمند و تكیه بر نیروی معنوی ایمان مردم به دور از سازشهای سیاسی، از مهمترین آثار و دستاوردهای نهضت دینی حضرت امام بود كه مسیر مبارزاتی جنبشهای اسلامی را روندی جدید بخشیده و به آینده موفق امیدوار ساخت. «نتیجه گیری دیگری از انقلاب اسلامی، این است كه یك نهضت اسلامی نه تنها به خودی خود با مخالفت كلیه ابرقدرتها و عمال محلی آنها روبرو می گردد؛ بلكه چنین نهضتی برای این كه اصیل باشد و شانس موفقیت داشته باشد، باید سازش ناپذیر بماند.» [5] همچنین سیره عملی و موفق حضرت امام، تامین منافع عموم مردم مسلمان و گره زدن نهضت اسلامی با توده های مردم را به عنوان یك استراتژی موفق در مسیر مبارزات ضد استعماری بازگو نمود.
«این انقلاب، نتیجه دیگری نیز در بردارد. و آن، این است كه نهضت اسلامی چنان چه با منافع و خواستهای مردمی به نحو صمیمی تلفیق یابد و یا در سطح ایدئولوژی محض محصور نگردد و چنانچه سازش ناپذیر بوده و هر گونه مشاركت در نظام موجود را رد كند، قادر خواهد بود بر كلیه رقبای غیر مذهبی سبقت جوید.» [6]
و بالاخره این كه، اسلام تولد مجدد خود را از امام خمینی دارد و او بود كه با احیای ارزشهای فراموش شده میلیونها انسان، تعجب رهبران غرب و جهانیان را برانگیخت. و دقیقا در همین راستا است كه دشمنان تاریخی انقلاب اسلامی، عاجزانه مجبور به اعتراف می شوند كه «آیه ا... خمینی الهام بخش مبارزات ضد اسرائیلی در لبنان و اراضی اشغالی است و تمامی گروههای مبارز اسلامی در مصر، فلسطین اشغالی، لبنان، اردن و سوریه را باید طرفدار امام خمینی نامید.» [7]
پیشگامان جنبش های اسلامی در گذشته، عمدتا از رابطه جدی و همه جانبه با توده های مردم محروم بوده و همین نكته، یكی از عوامل ناكامی این جنبشها را تشكیل می دهد. تاثیر عملی امام خمینی بر نهضتهای اسلامی در ارایه یك استراتژی عینی و موفق مبارزاتی بود كه بر اساس آن، علما و روشنفكران به عنوان پیشگامان جنبش اسلامی با توده های مردم تركیب می گردند. این، در حالی است كه اغلب پیشگامان نهضت اسلامی، توده های مردم را به عنوان جاهل و مسلمان ظاهری می خواندند و به همین دلیل، از حمایت توده ها نیز محروم می گردیدند. تركیب علما و توده های مردم مسلمان در ایران، قدرت ممتاز و شكست ناپذیر اسلام را پدید آورد كه رژیم حاكم را سرنگون ساخت.» [8]
خلاصه و جمع بندی
«در نتیجه تاثیر انقلاب اسلامی تحت رهبری امام خمینی، مسلمانان سراسر جهان به یك زبان و افكار تازه سیاسی برای محاوره دست یافتند. این زبان و افكار سیاسی جدید، به كالبد فرهنگ سیاسی اسلام جان تازه ای بخشید و مسلمانان را در سراسر جهان وارد معادلات سیاسی كرد. [9] حضرت آیه ا...خامنه ای مقام معظم رهبری در خصوص تاثیر كمی انقلاب اسلامی و امام خمینی - رحمه الله - بر نهضتهای اسلامی معاصر چنین می گویند:
«امروز جوانان مسلمان در مصر، الجزایر، سودان و دیگر كشورهای شمال آفریقا، خاورمیانه و شرق آسیا به نام جمهوری اسلامی ایران و امام عظیم الشان شعار می دهند و این، در حالی است كه پیوسته صدها كتاب علیه تشیع و نظام اسلامی، در جهان انتشار می یابد و هدف از آن، خاموش كردن شعله عشق و ایمان جوانان مسلمان در سراسر جهان نسبت به ایران اسلامی است... مسلمانان در اقصی نقاط جهان از حاكمیت اسلام در سرزمین ایران امید و نشاط می گیرند و جوانان و روشنفكرانی كه به اسلام روی آورده اند، با الهام از همین كانون نورانی، در راه احساسات اسلامی خود مبارزه و فداكاری می كنند.» [10]
آنچه امروز نهضتهای اسلامی با آن روبرو است، نه ضعف بنیانهای فكری و ایدئولوژیكی است و نه فقدان تجربیات كاری و استراتژی مبارزاتی ؛ بلكه مشكل امروزه جنبشهای اسلامی، فقدان انسجام و همسویی و در نتیجه فقدان یك جهت گیری قاطع و جدی در برابر نظام سیاسی حاكم بر جهان است. بدون تردید، اندیشه های امام خمینی - رحمه الله - و راه و رسم زندگی سیاسی او می تواند جنبشهای اسلامی را در این زمینه یاری رسانده و كاستیهای موجود را رفع و یا حداقل تقلیل بخشد.
پی نوشتها:
[1] . در جست و جوی راه از كلام امام، دفتر 15، صص249-250.
[2] . همان، ص 250.
[3] . كلیم صدیقی، روزنامه كیهان، 10 /3/1369.
[4] . صحیفه نور، ج13، ص117.
[5] . حامد الگار، پیشین، ص 148.
[6] . همان، ص149.
[7] . مجله حضور، شماره9، ص297.
[8] . كلیم صدیقی، پیشین، ص 85.
[9] . كلیم صدیقی، روزنامه كیهان ،9 /3 / 1370.
[10] . حضرت آیهالله خامنهای، روزنامه اطلاعات، 21 /6 / 1374.
- مجله علوم سياسي، ش 5
/الف
