طراوت همیشگی موها
نويسنده:رضا دهقان
ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم برای رشد موها
علاوه بر لزوم مصرف مواد مغذی غذایی مثل ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین و اسیدهای چرب ضروری که در ادامه به طور کامل در موردشان صحبت می‌شود، بعضی بیماری‌های مسبب ریزش مو را می‌توان با تغذیه مناسب درمان کرد. مثلاً بعضی از انواع کم‌کاری تیرویید ناشی از مصرف کم ید یا التهاب تیرویید هستند و آن‌ها را می‌توان با دریافت مقادیر کافی ید و ویتامین E درمان کرد. یکی دیگر از این بیماری‌ها، آنمی (کم‌خونی) فقر آهن است. در صورت کم شدن ذخایر آهن بدن، کم‌خونی ایجاد می‌شود. زنان در مقایسه با مردان ذخایر آهن کمتری دارند و بیشتر در معرض کم‌خونی قرار می‌گیرند. علاوه بر درمان کم‌خونی به وسیله داروها، مصرف غذاهای حاوی آهن نیز در جلوگیری از ریزش مو به علت کم‌خونی مؤثرند.
ویتامین A: آنتی‌اکسیدانی است که برای تولید سبوم در پوست سر لازم است. غذاهای حاوی آن عبارتند از: روغن کبد ماهی، گوشت، شیر، پنیر، تخم‌مرغ، اسفناج، بروکلی، کلم، هویج، هلو و زردآلو. ولی باید در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد آن باعث ایجاد مسمومیت و ریزش مو و مشکلات جدی دیگر می‌شود و با قطع مصرف آن نیز ریزش مو اصلاح می‌شود.
ویتامین C: آنتی‌اکسیدانی است که باعث حفظ سلامت پوست و مو می‌شود. غذاهای غنی از ویتامین C عبارتند از: مرکبات، توت‌فرنگی، کیوی، طالبی، آناناس، گوجه‌فرنگی، فلفل‌سبز، سیب‌زمینی و سبزیجات سبزینه‌دار. همچنین ویتامین C باعث جذب بهتر آهن موجود در غذا می‌شود که برای جلوگیری از ریزش مو ضروری است.
ویتامین E: آنتی‌اکسیدانی است که جریان خون سر را افزایش می‌دهد. منابع آن شامل روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، سبوس گندم، سویا، دانه‌ها، سبزیجات و برگ‌ها و دانه‌های روغنی خام. به خاطر داشته باشید که مصرف زیادی آن سبب افزایش فشار خون و کاهش انعقاد خون می‌شود. افرادی که داروهای ضد فشار خون یا ضد انعقاد مصرف می‌کنند باید قبل از مصرف ویتامین E با پزشک خود مشورت کنند.
بیوتین: به تولید کراتین کمک می‌کند و از سفید شدن و ریزش مو جلوگیری می‌نماید. کمبود بیوتین علاوه بر نازک شدن و ریزش مو، باعث خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست و بی‌اشتهایی می‌شود. منابع غذایی حاوی آن عبارتند از: غلات سبوس‌دار، زرده تخم‌مرغ، جگر، برنج و شیر، مخمر آبجو، دانه آفتابگردان، گردو، سویا، جو، عدس و نخود سبز.
اینوزیتول: باعث حفظ سلامت فولیکول‌های مو می‌شود. منابع غذایی آن شامل غلات سبوس‌دار، مخمر آبجو، جگر و مرکبات است.
نیاسین (ویتامین 3B): باعث بهبود جریان خون پوست سر می‌شود. منابع آن شامل مخمر آبجو، سبوس گندم، ماهی، مرغ، بوقلمون و گوشت است. مصرف بیش از حد آن باعث ایجاد احساس گرگرفتگی می‌شود.
اسید پانتوتنیک (ویتامین 5B): از سفید شدن و ریزش مو جلوگیری می‌کند. منابع غذایی آن شامل مخمر آبجو، غلات سبوس‌دار، گوشت و زرده تخم‌مرغ است.
ویتامین 6B: از ریزش مو جلوگیری می‌کند و موجب تولید ملانین می‌شود که مسؤول ایجاد رنگ موها است. کمبود ویتامین 6B باعث ریزش مو، شکاف گوشه‌های لب، ضعف عضلانی و بی‌خوابی می‌شود. منابع غذایی عبارتند از: مخمر آبجو، جگر، غلات سبوس‌دار، سبزیجات، گوشت و زرده‌تخم‌مرغ. مصرف زیادی آن باعث بی‌حسی دست‌ها و پاها می‌شود.
ویتامین 12B: از ریزش مو جلوگیری می‌کند. مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و شیر منابع خوب ویتامین 12B هستند. همچنین اسید فولیک و پاراآمینونبزوییک اسید (PABA) نیز در حفظ و نگهداری رنگ و استحکام مو بسیار مؤثرند.
پروتئین: پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند. چند تا از اسیدهای آمینه در ساختار مو نقش اساسی دارند که از مهم‌ترین آن‌ها ال- لیزین است. کمبود پروتئین سبب می‌شود که قطر موها کاهش یابد و موها وارد مرحله استراحت شوند. بنابراین 2 تا 3 ماه بعد از مصرف کم پروتئین، تشدید ریزش مو خودش را نشان می‌دهد. هر فرد سالم باید حداقل 15 درصد انرژی روزانه خود را از غذاهای حاوی پروتئین تأمین کند. سویا یکی از منابع غنی پروتئین است و مطالعات مختلف نشان داده‌اند که این ماده باعث تحریک رشد مو می‌شود. از دیگر منابع پروتئین می‌توان به گوشت و تخم‌مرغ و لبنیات و غلات اشاره کرد. بنابراین رژیم‌های لاغری نامناسب و فقیر از نظر پروتئین می‌توانند سبب ریزش موها شوند.
اسیدهای چرب ضروری: مصرف اسیدهای چرب ضروری که در ماهی و روغن زیتون وجود دارد، حالت موها را بهبود می‌بخشد و از خشکی و ریزش آن‌ها جلوگیری می‌کند. البته باید توجه داشت که مصرف زیاد چربی‌های اشباع، باعث افزایش ریزش مو می‌شود. یکی از دلایلی که در سال‌های اخیر ریزش مو در افراد افزایش یافته، مصرف غذاهای سرخ‌کردنی و دارای چربی‌های اشباع به میزان زیاد است.
کلسیم: برای رشد مو ضروری است. لبنیات، دانه‌های روغنی، مخمر آبجو، لوبیا، عدس و کنجد منابع خوب تأمین کلسیم هستند، ولی باید در نظر داشته باشید که مصرف زیاد کلسیم از جذب آهن و روی جلوگیری می‌کند. همچنین اسیدهای موجود در شکلات نیز مانع جذب کلسیم می‌شود.
کروم: از افزایش یا کاهش قند خون که هر دو موجب ریزش مو می‌شوند، جلوگیری می‌کند. منابع اصلی این ماده عبارتند از: مخمر آبجو، جگر، نان سبوس‌دار و گوشت گاو.
مس: مس از ریزش مو جلوگیری می‌کند و باعث حفظ رنگ و ساختمان آن می‌شود. منابع خوب مس شامل جگر، سبزیجات، غلات سبوس‌دار، تخم‌مرغ، ماهی و لوبیا است. باید در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد مواد دارای مس هم باعث ایجاد موی خشک و ریزش آن می‌شود.
ید: باعث تنظیم هورمون‌های تیرویید می‌شود و از ایجاد موی شکننده و ریزش مو جلوگیری می‌کند. منابع خوب آن شامل ماهی، نمک یددار و سیر است.
منیزیم: این عنصر همراه با کلسیم باعث بهبود رشد مو می‌شود. سبزیجات، سبوس گندم، غلات سبوس‌دار، سویا، ماهی و دانه‌های روغنی منابع خوب منیزیوم هستند.
منگنز: باعث افزایش رشد مو می‌گردد. غلات کامل سبوس‌دار، تخم‌مرغ، دانه‌های روغنی، نخود و لوبیا، مرغ، ماهی و گوشت حاوی مقادیر فراون منگنز هستند.
سلنیم: باعث حفظ خاصیت ارتجاعی پوست و مو می‌شود. منابع آن عبارتند از: مخمر آبجو، گوشت، ماهی، غلات، تن ماهی و بروکلی. مصرف بیش از اندازه سلنیم باعث ریزش مو و افتادن دندان‌ها و ناخن‌ها می‌گردد.
پتاسیم: به بهبود جریان خون و رشد بهتر موها کمک می‌کند. موز، خرما، انجیر، میوه‌های خشک‌شده، سیر، دانه‌های روغنی، سیب‌زمینی، کشمش و ماست منابع غذایی حاوی پتاسیم هستند.
سیلیس: باعث استحکام مو می‌شود و از ریزش مو جلوگیری می‌کند. غذاهای دریایی، برنج، سویا، سبزیجات، قسمت خارجی سیب‌زمینی، خیار، فلفل قرمز و سبز، جوی خام و جوانه حبوبات دارای مقادیر فراوان سیلیسیوم هستند. مصرف بیش از اندازه این ماده باعث ریزش مو، دندان‌ها و ناخن می‌شود.
گوگرد: یکی از مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده مو گوگرد است. پیاز، سیر، تخم‌مرغ، گوشت، ماهی و لبنیات منابع خوب گوگرد هستند.
روی: روی و ویتامین A با هم بر رشد و شادابی مو اثر می‌کنند. کمبود یکی از این عناصر باعث داشتن مویی خشک و پوستی چرب و علاوه بر آن، کاهش حس چشایی و دیر خوب شدن زخم‌ها می‌شود. اسفناج، دانه آفتابگردان، قارچ، غلات سبوس‌دار، مخمر آبجو و علی‌الخصوص گوشت قرمز و گوشت ماکیان منابع خوب روی هستند. روی همچنین باعث بهبود عملکر سیستم ایمنی می‌گردد. البته در نظر داشته باشید که مصرف زیاد این ماده می‌تواند از جذب آهن جلوگیری کند.
آهن: از کم‌خونی و ریزش موی ناشی از آن ممانعت می‌کند و در بسیاری از موارد کم‌خونی فقر آهن سبب ریزش مو می‌شود. 3 علت اصلی کم‌خونی فقر آهن عبارتند از:
1) از دست دادن آهن به علت خونریزی وسیع و مزمن که می‌تواند به علت خونریزی از دستگاه گوارش، بارداری، خونریزی‌های ماهیانه یا جراحات شدید باشد
2) کاهش جذب آهن: داروهای خنثی‌کننده اسید معده می‌توانند سبب کاهش جذب آهن شوند. برداشتن کامل یا بخشی از معده (گاسترکتومی)، فقدان اسید معده (آکلریدی)، برداشتن کامل یا بخشی از روده و اسهال مزمن نیز جذب آهن را کم می‌کنند
3) مصرف ناکافی آهن در رژیم غذایی. علایم فقر آهن عبارتند از: کم‌خونی، موی شکننده، اختلال بلع، مشکلات گوارشی، گیجی، خستگی، استخوان‌های نازک و شکننده، ریزش مو، التهاب بافت‌های دهان، ناخن‌های قاشقی، چاقی، پوست رنگ‌پریده، اضطراب و بی‌قراری و پاسخ‌های ذهنی کُند. غذاهای حاوی آهن شامل سبزیجات مانند شاهی، تخم‌مرغ، نان‌های سبوس‌دار، بادام، خرما، چغندر، لوبیا، عدس، هلو، گلابی، کدو، کشمش، کنجد، دانه سویا و آلو می‌شود.
برای سلامت موهای خود نکات زیر را به خاطر بسپارید:
- موی سالم به جریان خون کافی وابسته است. ویتامین C، E و کوانزیم 10Q، جریان خون سر را افزایش می‌دهند. زرده تخم‌مرغ، ویتامین E و کوانزیم 10Q فراوانی دارند.
- نیکوتین و کافئین، ریزمغذی‌های حیاتی بدن را کم می‌کنند و سبب افزایش ریزش مو می‌شوند. پس، از مصرف سیگار و مصرف بیش از اندازه قهوه جلوگیری کنید.
- از مصرف زیاد نمک و چربی‌های اشباع خودداری کنید.
- پخت طولانی‌مدت سبزیجات، مقدار زیادی از ویتامین B آن‌ها را تخریب می‌کند. سبزیجات را به صورت خام یا بخارپز با مدت پخت کوتاه مصرف کنید.
- منابع آهن دریافتی را بیشتر کنید.
- فراموش نکنید که شما آن چیزی هستید که می‌خورید.
چه جور ریزش مویی نیازمند مراجعه به پزشک است؟
2- در صورتی که دچار ریزش موی سریع و در سنین پایین شده‌اید (به عنوان مثال در دهه دوم یا سوم زندگی).
3- اگر ریزش موی شما همراه با درد و خارش است.
4- اگر منطقه‌ای از پوست سر شما که دچار ریزش مو شده، قرمز است یا پوسته‌ریزی دارد و به طور کلی غیر طبیعی است.
5- اگر دچار آکنه هستید، موی زاید در صورت دارید یا دچار اختلالات عادت ماهیانه هستید.
6- در صورتی که خانم هستید و دچار ریزش مو با الگوی مردانه شده‌اید.
7- اگر دچار کچلی در ریش یا ابروی خود شده‌اید.
8- اگر همزمان با ریزش مو دچار افزایش وزن شده‌اید یا این‌که دچار ضعف عضلانی، خستگی و عدم تحمل سرما هستید.
9- اگر ریزش موی شما بیش از 50 تا 100 تار مو در روز است.
10- چنان‌چه ریزش موی شما با اختلالاتی مانند مشکلات پوستی، مشکلات تنفسی، کاهش اشتها، کاهش وزن توجیه‌نشده، استفراغ، تب، درد، یبوست یا اسهال همراه است.
از دست پزشک چه کاری بر می‌آید؟
با ریزش مو چه کنیم؟
زمانی موهای خود را حالت دهید که خشک یا کمی مرطوب باشند. حالت دادن مو زمانی که موها خیس است باعث کشیده شدن و شکسته شدن موها می‌شود. سعی کنید از کاربرد موادی مانند صاف‌کننده‌ها و رنگ موها حتی‌الامکان پرهیز کنید. تغذیه نامناسب و استراحت کافی برای داشتن موهای سالم ضروری است. تغذیه درست داشته باشید و از مقادیر زیاد آب و کلیسم استفاده کنید. خواب کافی برای عملکرد صحیح بدن شما و داشتن موهایی شاداب لازم است.
در مردان با مصرف رژیم غذایی کم‌چربی می‌توان روند ریزش مو را کندتر نمود. چون ریزش مو در مردان به علت افزایش هورمون تسترسترون است و مصرف غذاهای دارای چربی زیاد و مصرف گوشت فراوان باعث افزایش سطح تستوسترون می‌گردد. رژیم غذایی کم‌چربی باعث توقف روند ریزش مو نمی‌شود ولی سرعت ریزش مو را کاهش می‌دهد.
مو عمدتاً از پروتئین تشکیل شده است. برای بهبود رشد مو از غذاهای دارای پروتئین مثل جگر، مخمر آبجو و سبوس گندم استفاده کنید که این مواد غذایی دارای ویتامین B نیز هستند. یک مطالعه نشان داده پروتئین سویا نیز باعث تحریک فولیکول‌ها و افزایش رشد موها به میزان 15 درصد می‌گردد. شیر سویا منبع خوب پروتئین سویا است. سایر منابع مناسب پروتئین هم عبارتند از: پنیر کم‌چرب، تخم‌مرغ، ماهی، مخمر آبجو، لوبیا و ماست.
منبع: سایت تندرستی
/خ
