اختلال اضطرابي چيست؟

طبيعي است که هر فردي در زندگي خود، دچار اضطراب شود. اين اضطراب، ممکن است ترس از امتحان رياضي فردا يا يک موقعيت خطرناک باشد. وليکن «اختلالات اضطرابي» زماني رخ مي دهند که سطح اضطراب با موقعيت ايجاد شده، نامتناسب شود و فعاليت هاي عادي روزانه را مختل کند.
بيماري هاي اضطراب، شايع ترين گروه از اختلالات رواني در امريکا هستند. به طور تخميني 27 ميليون امريکايي (تقريبا 5 درصد از کل جمعيت امريکا) در طول زندگي خود، دست کم به يک اختلال اضطرابي مبتلا خواهند شد.
اغلب اوقات، ابتلا به عامل ترس، يکي از ويژگي هاي اختلالات اضطرابي است. به گفته ي دکتر استيو دجر، دانشيار علوم رفتاري و روان پزشکي دانشگاه واشنگتن در مرکز پزشکي هاربرويو: «اين اختلالات يا به صورت ضعف بروز مي کنند و يا با واکنش هاي بسيار شديدي همراه هستند».
اگر چه اين اختلالات، درمان پذيرند، اکثر بيماران به مراقبت هاي مناسب دست نمي يابند. بيشتر اوقات، افراد مبتلا به اين اختلالات، سعي مي کنند تا از علائم فيزيکي آن مانند ضربان سريع قلب، تنگي نفس، يا حالت تهوع، رهايي يابند و ممکن است از علل رواني اين علائم، آگاه نباشند و يا نمي خواهند اين علل را بپذيرند.
دکتر دجر مي گويد: «مردم، نگران اند که اگر ترس يا اضطراب شديد خود را به زبان آورند، به آنها برچسب «ديوانه» زده شود. اما شواهدي وجود دارد مبني بر اين که اين علائم، نتيجه ي عدم وجود مکانيزم هاي مسئول سلامتي در بدن است و نگراني در مورد اين علائم، اثرات آنها را تشديد مي کند».
اختلالات اضطرابي انواع متفاوتي دارد که متداول ترين آنها به شرح زير است:

اختلالات اضطرابي فراگير(GAD)

اين اختلال، نوعي نگراني اغراق آميز، بدون علت آشکار است که مي تواند فرد را ضعيف سازد؛ اما به حدي نيست که مانع فعاليت هاي فرد شود. اغلب به نظر مي رسد که افراد مبتلا به GAD نمي توانند استراحت کنند و يا بخوانند و ممکن است دچار سرگيجه، تنگي نفس، حالت تهوع، استفراغ، رعشه، کشش ماهيچه و سردرد بشوند.

اختلال وحشت زدگي (PD)

اين اختلال، احساس ترس ناگهاني و غير منتظره اي را در افراد به وجود مي آورد. فرد مبتلا به PD، زماني احساس آرامش مي کند که از موقعيت هايي که براي او ايجاد ترس مي کند، دوري ورزد. علائم بروز PD، عبارت است از: ضربان تند، دردهاي سينه، تنگي نفس، سرگيجه، حالت تهوع، احساس کرختي، رعشه و ترس از دست دادن کنترل يا ترس مرگ. افسردگي يا اعتياد به مشروبات الکلي، اغلب به همراه PD هستند. شايد بهترين روش پي بردن به اختلال وحشت زدگي، مطالعه و درک اختلالات اضطرابي است.

آگورافوبيا (ترس مرضي از مکان هاي باز)

اين اختلال، ضعيف ترين نوع اختلال اضطرابي است و زماني بروز مي کند که حمله هاي وحشت زدگي(PD) مانع فعاليت هاي عادي فرد شود. چنين افرادي، از موقعيت هايي که ايجاد ترس مي کند (مکان هاي شلوغ، مغازه ها، پل ها و وسائط نقليه ي عمومي)، دوري مي گزينند و خود را بسيار محدود و در خانه، حبس مي کنند.

جمع هراسي (SP)

ترس شديد از تحقير در مکان هاي اجتماعي را جمع هراسي مي گويند که ممکن است افراد مبتلا را از شرکت در ميهماني ها، صحبت در جمع، غذا خوردن در رستوران ها يا حتي امضاي چکي در جمع، باز دارد. برخلاف افراد خجالتي، افراد مبتلا به SP، از اين که با ديگران باشند، احساس راحتي مي کنند، با وجود اين، فعاليت هاي خاصي مانند قدم زدن در راهروي کليسا، اضطراب را در آنها تشديد مي کند. SP، روابط و کارها را مختل مي کند؛ چون افراد مبتلا از انجام دادن فعاليت هاي خاصي رويگردان هستند.

اختلالات وسواس پنداري (OCD)

کارهايي همچون شستن دست ها، وارسي مکرر بعضي از امور (وسواس عملي)، افکار ناخوشايند و مداومي مانند ترس از ارتکاب به اعمال خشونت آميز، ترس از انجام دادن اعمال جنسي نفرت انگيز براي شخص، يا ترس از افکار متناقض با اعتقادات مذهبي شخصي (وسواس فکري)، از ويژگي هاي اين بيماري است. بايد دانست که فعاليت هاي اجباري، هر روز يک ساعت و حتي بيشتر از يک ساعت، وقت ما را تلف مي کنند و زندگي روزانه مان را مختل مي سازند.

اختلالات تنشي پس از آسيب (PTSD)

اين اختلال مي تواند نتيجه ي يک حادثه ي ترسناک باشد و باعث مي شود تا افراد مبتلا، از افکار و خاطرات خود، وحشت داشته باشند. برگزاري مراسم هاي يادبود سالانه، براي اين افراد، مشکل ساز است. اتفاقات روزمره مي تواند موجب تخيلات يا تصورات ناخوانده اي شود. ممکن است افراد مبتلا، خيلي زود خشمگين شوند و يا پرخاشگري کنند. افسردگي، بدرفتاري هاي ذاتي يا نگراني ها، ممکن است به همراه PTSD باشند.

چه مي توان کرد؟

اگر احساس مي کنيد که ترس و اضطراب بر زندگي شما حاکم است و نشانه هاي آن، زندگي روزانه و روابط شما را تحت تأثير قرار مي دهد، مي توانيد راه هاي جلوگيري از آن را بيابيد. لازم نيست که با ترس زندگي کنيد.
اختلالات اضطرابي معمولا به کمک ترکيبي از داروها و رفتار درماني ها، معالجه مي شوند. معمولا اين درمان براي هر بيماري متفاوت است و به شدت علائم و سطح عملکرد آن، بستگي دارد. داروهاي متداول براي اختلالات اضطرابي، بازدارنده هاي انتخابي باز جذب سروتونين (مانند پروزاک)، ضد افسردگي هاي تري سيکليک، بنزوديازپينز يا بازدارنده هاي اکسيداز مونوآمين است.
اگر فکر مي کنيد، به يکي از اختلالات اضطرابي مبتلا هستيد، خودتان در مورد علائم فيزيکي و موقعيت هاي ايجاد کننده ي اين علائم، با پزشک صحبت کنيد. پزشک مي تواند درمان بهتري را در اختيار شما قرار دهد و يا شما را نزد متخصصي بفرستد که آن متخصص، بتواند به شما راهنمايي هايي بدهد که چگونه براي هميشه از بيماري تان رهايي يابيد.
منبع:
"Whar is Anxiety Disorder", Susan M.Lark, Celestial The Menopause Self Help Book, Art, Berkeley.
برگرفته از نشريه ي حديث زندگي ش 18
/خ