شناسنامه کتاب:
عنوان: باب الحوائج امام موسی کاظم(ع)
موضوع: زندگانی امام کاظم(ع)
زبان: فارسی
قطع: وزیری
تیراژ: 5000
شابک: 0198 ـ 529 ـ 964
نویسنده: مجمع جهانی اهل بیت (گروه مؤلفان سید منذر حکیم با همکاری سیدعبدالرحیم موسوی)
تعداد صفحات: 356 صفحه
معرفی کتاب:
مؤلف در مقدمه و پیشگفتار بیان کرده که این دوران، عصر نبرد فرهنگ‌هاست و کشورهای اسلامی باید با شیوه‌های مؤثر، در نشر و نفوذ ایده‌های خود در این عرصه، پیشتاز باشند و با آوردن شواهدی از قرآن، خداوند را هدایت‌گر آفریدگان معرفی کرده است. همچنین دستاوردهای 23 سال نبی اسلام را در نشر علوم اسلامی نگاشته و یادآور شده که این کتاب به مطالعه شخصیت زندگی هفتمین چراغ هدایت که تبلور کمال نبوی است در عرصه دانش، هدایت، کردار و تربیت می‌پردازد. قسمت اول کتاب، سه بخش دارد و در بخش نخست، امام کاظم(ع) را در نگاهی کوتاه از جنبه‌های مختلف دینی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی، به صورت مختصر معرفی کرده. در بخش دوم، دیدگاه‌های افرادی چون امام صادق(ع)، هارون الرشید، مأمون، خطیب بغدادی، ابوعلی حنال (پیشوای حنبل عبدالله شبراوی (شافعی) و بسیاری دیگر را درباره شخصیت و فضایل این امام به صورت مستدل و به نقل از کتب معروف آورده است. بخش سوم به بیان مطالبی مفصل درباره دانش سرشار، عبادت، تقوا، بخشندگی و بردباری، نیکی به مردم و نقش هدایتگری ایشان اختصاص یافته است.قسمت دوم کتاب نیز سه بخش دارد. بخش اول درباره شیوه پرورش ایشان از آغاز تولد، نسب و پدر و مادر گرامی‌اش، سیمای آن حضرت کنیه و القاب بررسی شده است. در بخش دوم، زندگی حضرت را به سه مرحله تقسیم کرده است. مرحله اول تا 20 سالگی آن حضرت است که از طفولیت به مناظره با علما می‌پرداخت. مرحله دوم پس از شهادت پدر بزرگوارش و پذیرش مسئولیت رهبری دینی، سیاسی و تربیتی است.سومین مرحله، در دوران خلافت مهدی و هادی بود و فضای نسبتاً آزادی برای نشر عقاید اسلامی داشت. هم زمان با حکومت هارون‌الرشید بود که امام در این مرحله با تنگناها و سختی‌ها روبه‌رو شد و با مقاومت و ثبات قدم در برابر هارون، موضع گرفت. در بخش سوم، دورانی که امام با پدر بزرگوارش زندگی می‌کرد و رخدادهای آن دوران بررسی شده، از جمله مقدمات پیدایش دولت عباسی و ایجاد ساختاری ویژه و مقابله فرهنگی و علمی امام صادق در مقابل افرادی که کیان تشیع را هدف قرار دادند، تغییر ساختار علمی و فرهنگی و ایجاد دانشگاه اهل بیت و متحول کردن جریان فکری جامعه و البته روایات بسیاری از امام صادق(ع) درباره فرزند برومندش که تمامی از کتب معتبر نقل شده از جمله مباحث این قسمت است.
قسمت سوم از سه بخش تشکیل شده است: بخش اول به ویژگی‌های عصر امام و اقدامات منصور بر علیه علویان و تفرقه آفرینی از راه فرقه‌های مختلف ایجاد آشوب و سرکوب اختصاص دارد. در بخش دوم، موضع‌گیری امام در زمان منصور و تقویت پایگاه امامت و پیشگیری از فروپاشی اخلاقی به دو شیوه ـ یکی برای عوام و دیگری خواص ـ که نقش چشمگیری در زمینه ارشادی و تبلیغی داشت عرضه شده است. در بخش سوم راهکارهای امام برای این دو گروه عام و خاص مطرح می‌گردد.
قسمت چهارم از چهار بخش تشکیل شده است: در بخش اول ویژگی‌های عصر هارون‌الرشید و موضع‌گیری کوبنده امام در برابر تعرض‌های وی مطرح می‌شود. در بخش دوم گفت‌وگوهای سیاسی امام با هارون و فعالیت‌های سیاسی، علمی، فرهنگی، روایت حدیث و تدریس و تألیف‌های امام آمده است. بخش سوم درباره برنامه‌ریزی‌ها برای زندان کردن امام بصره، بغداد و زندان سندی بن شاهک و فعالیت‌های امام در زندان نظیر پاسخ به استفتاء، تعیین نمایندگان و جانشین و شکستن شکوه هارون و... و سپس جریان شهادت ایشان با زهر و تشیع و خاکسپاری آن حضرت است.
بخش چهارم درباره میراث علمی امام کاظم(ع) است و مجموعه‌های روایی مسائل علی بن جعفر، الاشعثیات و رساله‌الکبیره درباب عقل که جز اول این مسند و باب‌های آن آورده شده، گزیده‌ای از میراث در موضوع‌های اصول دین و مراتب شناخت آن، توحید و اساس تدبیر، نکاتی از سیره و تاریخ حیات پیامبر(ص)، امامت و امامان، جانشینی امام کاظم(ع)، امام مهدی در بیان ایشان، ایمان و کفر و بسیاری از مسائل دیگر از نکات آموزنده این آثار است.
تذکر: کتاب دارای پیشگفتار و مقدمه معاونت فرهنگی اهل‌بیت است. فهرست مطالب در پایان کتاب آمده و کتاب فهرست مآخذ ندارد، منابع به صورت پاورقی ذکر شده است. کتاب از چهار قسمت تشکیل شده که چند بخش دارد. این کتاب تقسیم‌بندی به صورت فصلی ندارد.
منبع مقاله : pajuhesh.irc.ir
