شناسنامه کتاب:
عنوان: بررسی نقش امام سجاد(ع) در رهبری شیعه پس از واقعه کربلا
زبان: فارسی
قطع: رقعی
تیراژ: 3000
نویسنده: محسن رنجبر
گردآورنده: سید محم دتقی مرتضوی راد
ناشر: دفتر نشر معارف
محل چاپ: قم
سال چاپ: 1381
نوبت چاپ: اوّل
تعداد صفحات: 189 صفحه
معرفی کتاب:
هدف نگارش:نویسنده درباره انگیزه خود از نگارش این کتاب می‌نویسد: هدف از این پژوهش، بررسی ابعاد گوناگون فعالیت‌های امام سجاد(ع) است که در راستای انجام رسالت بزرگ و مقدس هدایت و رهبری شیعه صورت گرفت و بیان و تشریح این موضوع که کناره‌گیری امام(ع) از مردم و سکونت در بادیه و نیز بیماری حضرت، بنا بر مصلحت و حکمت الهی برای زنده ماندن ایشان بوده و تنها در مدت کوتاهی از زمان، جریان داشت. ایشان با بهره گیری از اصل تقیه و در نظر گرفتن اوضاع و شرایط حاکم بر جامعه، به هدایت و رهبری شیعیان می‌پرداخت.
این تحقیق، پاسخ‌گوی این پرسش اساسی است که امام سجاد(ع) پس از واقعه کربلا به چه روش‌هایی شیعه را هدایت و رهبری کرد تا آنان را از انزوا و انقراض نجات دهد؟
این نوشته، خلاصه‌ای از پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده است که به درخواست معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌ها خلاصه شده است.
در این کتاب که به طور مختصر به تحلیل زندگانی امام سجاد(ع) می‌پردازد، افزون بر مقدمه، پنج فصل به شرح زیر به چشم می‌خورد.
فصل اول - ویژگی‌های امام سجاد(ع) (ویژگی‌های فردی، نسب امام سجاد(ع))
فصل دوم - اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام سجاد(ع) (انحطاط فکری و اخلاقی جامعه، وضعیت شیعیان، خلفای معاصر)
فصل سوم - نقش اعتقادی علمی و فرهنگی امام سجاد(ع) در این فصل چهار گفتار به شرح زیر آمده است:
گفتار اول - تبیین فرهنگ و اندیشه اصیل اسلامی (گروه شکاکان، شیوه‌های تبلیغ امام سجاد(ع) و...)
گفتار دوم - تبیین و تثبیت امامت (تفسیر قرآن، خطبه‌ها، بیان مسائل فقهی و...)
گفتار سوم - احیای فقه شیعه (نمونه‌های از روایات فقهی امام سجاد(ع) و...)
گفتار چهارم - دفاع فرهنگی (هشدار نسبت به عقاید غالیان، مبارزه با جبرگرایی، مبارزه با مشبهه، احتجاج با صوفیه و زاهد نمایان، مبارزه با عالمان درباری، احتجاج با عباد بصری و... .)
فصل چهارم - نقش سیاسی و اجتماعی امام سجاد(ع)
گفتار اول - تداوم نهضت حسینی (ایراد خطبه‌های روشن گرانه و افشاگرانه، زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا و...)
گفتار دوم - امام و قیام‌ها و شورش‌ها (واقعه حره و اقم، قیام مختار ثقفی، قیام توابین، شورش عبدالله بن زبیر، سکوت در برابر خوارج و...)
گفتار سوم - امام و امویان (امام و حجاج بن یوسف سقفی، امام(ع) و هشام بن اسماعیل، امام سجاد(ع) و عبدالملک، نظر امام درباره عمربن عبدالعزیز و...)
فصل پنجم - نقش تربیتی و اخلاقی امام سجاد(ع)
گفتار اول - تربیت نیروهای صالح و عالم (نیروسازی)
گفتار دوم - تربیت اخلاقی و روحی جامعه اسلامی (بزرگواری و گذشت از خطاکاران، دل‌جویی و دستگیری از نیازمندان و عشق‌ورزی به آنان، بحثی در منابع مالی امام سجاد(ع)، فروتنی، شهادت امام سجاد(ع))
تذکر: صفحه‌های پایانی کتاب ویژه فهرست منابع است، البته این فهرست، به همراه پاورقی‌هایی که بیشتر به معرفی منبع های کتاب می‌پردازد، به مستند بودن مطالب کتاب کمک بسیاری کرده است. فهرست مطالب نیز در صفحه‌های آغازین آمده است.
منبع مقاله : pajuhesh.irc.ir
