نویسنده: احمد حاجی شریفی
در حدود پنج یا شش هفته كه از عمر جنین گذشت و هنگامی كه جنین هنوز فقط چند سانتیمتر طول دارد یك رشته‌ی برجسته از بافت از محلی كه بعدها زیر بغل را می‌سازد به كشاله‌ی ران كشیده می‌شود. این رشته‌ی برجسته را اصطلاحاً خط شیری (1) می‌نامند.بعدها وقتی كه جنین حدود شش ماهه شد سلول‌های ترشحی ویژه‌ای از نوك پستان جنین به سمت داخل رشد می‌كنند و مجاری شیری را ایجاد می‌كنند. تا زمانی كه نوزاد متولد می‌شود ساختمان پستان شكل اولیه خود را خواهد گرفت. در حقیقت بعضی از نوزادان دارای پستان‌های متورمی هستند كه به علت انتقال هورمون‌های مادر از طریق جفت به آن‌ها ایجاد می‌شود.
پستان‌های اكثر دخترها از سنین حدود 9 تا 11 سالگی شروع به رشد می‌كند، اما این فرآیند می‌تواند خیلی زودتر و یا خیلی دیرتر هم شروع شود. حتی وقتی كه پستان به طور كامل رشد كرده است، در این مرحله هم قادر به تولید شیر نمی‌باشد. بعضی از پسرها هم در هنگام بلوغ دچار مقداری رشد پستان می‌شوند. اما این وضعیت موقتی می‌باشد و معمولاً بعد از یك یا دو سال از بین می‌رود. در طی حاملگی، پستان‌های خانم‌ها خیلی بزرگ می‌شوند و ممكن است به خاطر تكثیر و رشد سلول‌های تولید كننده‌ی شیر و توسعه سیستم مجاری شیری وزن پستان‌ها دو برابر شود.
در این هنگام نوك پستان‌ها نیز رنگشان تیره‌تر می‌شود. رگ‌های خونی پستان‌ها نیز برجسته‌تر می‌شوند. تمام تغییراتی كه در پستان‌ها ایجاد می‌شود در پاسخ به هورمون‌هایی است كه در هنگام حاملگی در خانم‌ها ترشح می‌شود. این تغییرات اكثراً موقتی می‌باشند. با این حال تیره رنگ شدن نوك پستان‌ها به طور دائمی باقی خواهند ماند. زیرا اكنون آن‌ها دارای رنگ دانه‌های بیشتری نسبت به قبل از حاملگی هستند.
با افزایش سن افراد و پیر شدن آن‌ها، تمام بافت‌های بدن شروع به از دست دادن حالت ارتجاعی (الاستیسیته) خود می‌كنند و پستان‌ها نیز از این امر مستثنی نیستند. پستان‌ها شُل و آویزان می‌شوند. بعد از یائسگی در اثر كاهش هورمون استروژن در خانم‌ها غدد شیری داخل پستان نیز كوچك و مچاله می‌شوند و در نتیجه پستان‌ها كوچك‌تر می‌گردند.
مشكلات پستان:
در صورت مشاهده‌ی هرگونه تغییری در پستانتان باید هرچه زودتر به پزشك مراجعه كنید. خواه این مشكل در قسمت داخلی پستان، پوست آن و یا نوك پستان باشد. طبیعی است كه در چنین مواقعی احساس نگرانی كنید. اما سعی كنید به خاطر داشته باشید كه از هر 10 توده‌ای كه در پستان پیدا می‌شود 9 تای آن غیرسرطانی است. حتی اگر توده‌ای كه در پستان شما وجود دارد سرطانی هم باشد شكی نداشته باشید كه تشخیص زودرس و به موقع و درمان مناسب آن باعث افزایش احتمال معالجه كامل آن خواهد شد.اغلب دردهای پستان دردهای شدیدی نیستند و بسیاری از خانم‌ها این دردها را به سادگی به عنوان دردهای مربوط به تغییرات طبیعی دوره‌های قاعدگی‌شان می‌پذیرند. به عنوان یك قانون كلی، نگاه ما به درد به عنوان نشانه‌ای از یك مشكل است. اما در مورد دردهای پستان به ندرت این دردها نشانه‌ای از یك مشكل خاص و جدی هستند. در واقع سرطان‌های پستان معمولاً هیچ‌گونه دردی ندارند و بدون درد هستند. زمانی این طور فكر می‌شد كه خانم‌هایی كه دچار نگرانی و اضطراب هستند و یا كسانی كه به افسردگی مبتلا هستند بیشتر احتمال دارد كه از درد پستان‌ها شاكی باشند، اما در تحقیقاتی كه انجام شده هیچ ارتباطی بین آن‌ها دیده نشده است.
سفت شدن پستان
برای سفت و خوش تركیب شدن پستان‌ها همیشه در حمام آن‌ها را با آب سرد بشویید و پس از خشك كردن بدن كمی ادكلن را كف دست‌ها بریزید و ملایم روی آن‌ها مالش دهید و در طول شبانه روز پستان‌ها را در سینه بند (كرست- سوتین) قرار دهید و هیچگاه آن‌ها را آزاد و رها نسازید.كوچك نگه داشتن پستان
برای این كه پستان‌ها رشد بیشتری نكنند و بزرگتر نشود آن‌ها را به طور دائم در سینه بند (كرست- سوتین) در شبانه و روز نگه دارید. و كندر، پوست صدف خشك شده و جو را مخلوط كنید و نرم بسایید. با سركه مخلوط كنید و شب‌ها بر پستان بمالید و بخوابید.• شب‌ها آب زیره‌ی كرمانی را روی پستان مالش دهید بعد یك قطعه پارچه‌ی نخی را در سركه فرو كنید و به صورت مرطوب روی آن بگذارید و بخوابید.
• هفته‌ای یك شب- موقع خواب- 20 مثقال خاك رس و 2 مثقال شوكران را بكوبید و با سركه مخلوط و خمیر كنید و روی پستان قرار دهید و هر روز چند مرتبه دستمالی را در آب سرد فرو برده و روی پستان قرار دهید.
كوچك كردن پستان
برای كوچك كردن پستان‌ها شب‌ها هنگام خوابیدن ژل لاغری را روی پستان مالش دهید و بعد یك قطعه مشمع یا پلاستیك یا نایلون را روی آن پهن كرده و سینه بند (كرست- سوتین) كوچكی كه پستان را محكم نگه دارد را روی آن ببندید و از خوردن كاهو و رازیانه پرهیز كنید.ورم پستان
برای رفع ورم پستان گل خطمی را بكوبید، بعد در كمی آب بپزید و به صورت خمیر بر آن ضماد كنید.• عدس كوبیده را با برگ كلم قمری كویبده بر آن ضماد كنید.
• آرد جو را با سركه خمیر و بر آن ضماد كنید.
• شنبلیله، گل خطمی، بذر كتان و انجیر را با هم بپزید و به صورت خمیر بر آن ضماد كنید.
• باقلای كوبیده شده را با سكنجبین خمیر و بر آن ضماد كنید.
• پنجاه گرم ریحان را خرد كرده و در یك لیتر گلاب 48 ساعت خیس كنید. در طول روز چندین مرتبه آب آن را روی پستان كمپرس كنید.
• پنجاه گرم برگ پروانش را در یك لیتر آب سرد بجوشانید بعد دستمالی را كه در آب آن خیس كرده‌اید، به مدت 2 ساعت روی آن بگذارید.
• مقدار 30 گرم دانه‌های رازیانه را بكوبید و به مدت1 دقیقه بجوشانید. 10 دقیقه هم آن را دم كنید. سپس دستمالی را در آب صاف كرده‌ی آن بیندازید و تا گرم است روی آن كمپرس كنید و این عمل را هر نیم ساعت یك بار انجام دهید.
ورم سر پستان
اگر ورمی بر سر پستان ایجاد شده است، برای درمان آن اسفرزه، گل بنفشه، نخود خام و باقلا را نرم بكوبید و به صورت خمیر درآورید و روی آن ضماد كنید.• گل خطمی سفید را بجوشانید و با آب جوشانده‌ِ آن روزی چند مرتبه موضع را شستشو دهید.
• پنج گرم اسید بوریك را در دو لیوان آب حل كنید و در ظرفی سرگشاد بریزید و روزی چند مرتبه پستان را در آن شستشو دهید.
• عدس را با كلم پیچ بپزید و به صورت خمیر، نوك پستان ضماد كنید.
انواع درد پستان
دردهای پستان را می‌توان به دو نوع تقسیم كرد:1-دردهای دوره‌ای:
این نوع دردها هر ماه درست قبل از پریود (قاعدگی) شدت می‌یابند.2-دردهای غیردوره‌ای:
در این نوع دردها هیچ ارتباطی بین روزهای خاصی از ماه یا پریود (قاعدگی) وجود ندارد.اگر شما مطمئن نیستید كه آیا دردهای شما از نوع دوره‌ای است یا خیر، بهتر است به مدت سه ماه زمان بروز دردهای خود را در یك دفترچه یادداشت كنید. در این دفترچه شما می‌توانید زمان دقیق پریودهای خود و زمان بروز درد پستان را بنویسید. شما هم چنین می‌توانید سایر جزئیات، مانند هرگونه تغییر در رژیم غذایی‌تان، وقایع ناراحت كننده و خیلی چیزهای دیگر را یادداشت كنید. بعد از مدتی شما می‌توانید با مراجعه به این دفترچه مشخص كنید كه آیا دردهای پستان شما دوره‌ای می‌باشد و به زمان قاعدگی شما ارتباطی دارد یا خیر.
دردهای دوره‌ای پستان:
دردها و مشكلاتی كه در روزهای خاصی از هر ماه ایجاد می‌شوند و بعد از مدتی خود به خود از بین می‌روند برای بسیاری از خانم‌ها عادی می‌باشد. شما ممكن است از مشكلاتی كه برای پستان‌های‌تان ایجاد می‌شود بیشتر از سایر قسمت‌های بدن‌تان آگاهی داشته باشید، زیرا معمولاً در حدود 3 تا 7 روز قبل از این كه عادت ماهانه شروع شود، احساس خواهید كرد كه پستان‌های شما سنگین، پُر و ناراحت هستند و یا این كه حساسیت آن‌ها افزایش یافته است.این مشكلات در خانم‌های بین سنین 30 تا 40 ساله بیشتر دیده می‌شود، اما ممكن است در خانم‌های مسن‌تر هم ایجاد شود. این دردها معمولاً بعد از یائسگی از بین خواهند رفت. حاملگی و مصرف قرص‌های ضد بارداری تغییر زیادی در این دردها ایجاد نمی‌كنند و ممكن است به مدت چندین سال ادامه داشته باشند.
شما ممكن است متوجه شوید كه این دردها در هر ماه به یك شكل نیستند، اما اكثر خانم‌ها این دردها را به صورت پُری، سنگینی پستان‌ها- كه با دست زدن به آن‌ها حساسیت و درد ایجاد می‌شود- توصیف می‌كنند، معمولاً در قسمت نیمه‌ی خارجی پستان‌ها این وضعیت اتفاق می‌افتد. بعضی از حركات بدن می‌تواند باعث افزایش درد شود، مثلاً وقتی شما در زندگی روزمره‌تان مجبور هستید با دست‌هایتان زیاد كار كنید و یا این كه اشیایی را بلند كنید، این حالت اهمیت خواهد داشت.
درد پستان هنگام بلوغ:
اگر هنگام بلوغ دچار درد پستان شدید، برای درمان آن برگ‌های سبز و تازه‌ی گردو را بكوبید و روی آن ضماد كنید.• شب‌ها روغن بنفشه و روغن زرده‌ی تخم مرغ را مخلوط كنید و خوب روی ورم بمالید و صبح با آب گرم مالش دهید.
• مقداری موم را در مقداری روغن زیتون حل كنید و مقداری زهره‌ی گاو را با آن مخلوط و بر پستان ضماد كنید.
ورم پستان هنگام بلوغ:
اگر هنگام بلوغ دچار ورم پستان شدید، باقلا را نرم بكوبید و با سكنجبین مخلوط و به صورت خمیر روی آن ضماد كنید.درد پستان از ماندن شیر:
اگر در دوران شیردهی به علت ماندن شیر در پستان دچار درد شده‌اید، روزی 5 مرتبه پستان را با آب گرم بشویید. بعد مویز، كلم و چغندر را مخلوط كرده، بپزید، سپس با هم بكوبید و به صورت خمیری نیم گرم روی آن ضماد كنید.درد پستان در دوران شیردهی:
اگر در دوران شیردهی دچار درد پستان شده‌اید برای تسكین و درمان، برگ جعفری تازه را بكوبید و به مدت نیم ساعت روی پستان قرار دهید، بعد با آب گرم بشویید و روزی سه مرتبه تكرار كنید.دمل پستان:
اگر پستان دچار دُمل یا كورك شده است برای درمان آن لیمو یا شربت آب لیمو، روزی چند مرتبه مصرف كنید و اسفرزه‌ی خیس شده را بكوبید و با برگ‌های تازه و كوبیده شده‌ی خرفه مخلوط و بر آن ضماد كنید و روزی سه مرتبه عوض نمایید.آبسه‌ی پستان:
اگر پستان آبسه كرده است برای رفع آن، مقداری هویج را ریز رنده كنید و در تنظیف بپیچید و روی آن بگذارید و این عمل را روزی سه مرتبه تكرار كنید.آماس سرد پستان:
برای درمان پستانی كه آماس سرد كرده باشد، باید روزی سه مرتبه كرفس تازه را بكوبید و روی آن ضماد كنید.• بابونه‌ی شیرازی را نرم بسایید، بعد با كمی آب بادیان سرشته و بر آن ضماد كنید، روزی سه مرتبه آن را عوض كنید.
آماس گرم پستان:
برای درمان پستانی كه آماس گرم كرده باشد، باید برگ‌های تازه‌ی تاج‌ریزی را بكوبید و با كمی روغن گل سرخ مخلوط و روی آن ضماد كنید. به مدت 3 روز تكرار كنید و پس از 3 روز هر صبح، ظهر و شب چند مرتبه پارچه‌ای را در آب سرد فرو كنید و روی آن بگذارید، بعد خشك كنید و مقداری روغن بنفشه روی آن بمالید.• آرد باقلا و كره‌ی گاو را با كمی سكنجبین مخلوط و بر آن ضماد كنید. هر صبح و شب با آب سرد بشویید و مجدد تكرار كنید.
• مقداری سركه و مقداری آب گرم را در مثانه‌ی گاو یا گوسفند بریزید و روی ورم بگذارید.
توده‌های پستان
اكثر توده‌های پستان سرطانی نیستند، در واقع تمام خانم‌ها دارای توده‌هایی در پستان هستند. بسیاری از توده‌هایی كه خانم‌ها در پستانشان پیدا می‌كنند فقط نواحی‌ای از بافت طبیعی پستان هستند كه برجسته‌تر شده‌اند. این توده‌ها اغلب در زمان‌های قبل از پریود (قاعدگی)خانم‌ها بهتر احساس می‌شوند. پستان‌های دارای توده- كه قبلاً به بیماری فیبروكیستیك معروف بود- باعث افزایش احتمال بروز سرطان نمی‌شوند. اگر به یك توده‌ی جدید و جدا و مشخص برخورد كردید، سریعاً آن را به پزشك خود اطلاع دهید.فیبروآدنوم
فیبروآدنوم را در واقع نباید به حساب بیماری گذاشت بلكه علت آن رشد بیش از حد ورقه‌های موجود در لبول‌های پستان می‌باشد. از هر 10 توده‌ای كه در پستان‌های خانم‌های زیر 20 سال یافت می‌شود، شش تای آن را فیبروآدنوم‌ها تشكیل می‌دهند و معمولاً در سال‌های بعد احتمال كمی وجود دارد كه این خانم‌ها دوباره به این مواد دچار شوند. انواع سونوگرافی و نمونه‌برداری با سوزن معمولاً برای تأیید و تشخیص فیبروآدنوم‌ها به كار می‌رود. وقتی كه پزشك مطمئن شد كه توده‌ی مورد نظر فیبروآدنوم می‌باشد، ممكن است احتیاج به هیچ‌گونه درمانی نداشته باشید. حداقل از هر سه توده‌ی فیبروآدنوم یكی از آن‌ها در عرض دو سال كوچك‌تر شده و یا این كه ناپدید می‌شود. با این حال اگر شما از وجود آن نگران هستید یا این كه فیبروآدنوم در حال بزرگتر شدن است، می‌توانید با عمل جراحی اقدام به برداشتن آن كنید.كیست‌های پستان
كیست‌های پستان لبول‌های متورم شده‌ای هستند كه با افزایش سن فرد ایجاد می‌شوند و بیشتر در خانم‌های 30 تا 60 ساله مشاهده می‌شود. این كیست‌ها در سال‌های قبل از یائسگی بیشتر دیده می‌شوند. ما هنوز نمی‌دانیم به چه علتی این كیست‌ها ایجاد می‌شوند، اما كیست‌ها فقط یك انسداد مجاری تخلیه كننده نمی‌باشند، اكثر كیست ها توده‌های صاف و متحرك هستند. بعضی از آن‌ها آن قدر بزرگ هستند كه می‌توان آن‌ها را به آسانی مشاهده كرد و می‌توانند دردناك نیز باشند. معمولاً شناسایی كیست‌ها با استفاده از سونوگرافی و ماموگرافی راحت می‌باشند. پزشكان با وارد كردن یك سوزن باریك در پستان (بدون تزریق ماده‌ی بی حس كننده) و كشیدن مایع از داخل كیست با استفاده از یك سرنگ باعث ناپدید شدن كیست می‌شوند. مایعی كه در كیست‌ها وجود دارد ممكن است زرد، سبز یا آبی تیره باشد. اگر مایعی كه از كیست خارج می‌شود خون‌آلود باشد این مایع برای انجام آزمایشاتی به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد، زیرا به ندرت، ممكن است یك سرطان در دیواره كیست وجود داشته باشد. كیست‌هایی كه دارای مایع خون آلود هستند معمولاً با عمل جراحی برداشته می‌شوند.از هر 6 خانمی كه به كیست دچار می‌شوند، 3 تای آن‌ها هرگز كیست دیگری نخواهند داشت، 2 نفر از این 6 نفر خانم، در طی زندگی‌شان بین سه تا پنج كیست خواهند داشت، 1 نفر از این 6 خانم بیش از پنج كیست در طی زندگی‌اش خواهد داشت. خبر خوب این است كه لزومی ندارد در هر بار كیست را تخلیه كنید، به شرطی كه پزشك بداند به غیر از كیست مشكل دیگری وجود ندارد. خانم‌هایی كه یك یا چند كیست دارند نسبت به بقیه خانم‌ها در خطر بیشتری برای ابتلاء به سرطان پستان نیستند (این خطر بسیار ناچیز است).
گلوله‌ی سر پستان
اگر شیر در پستان جمع شده و در اثر ندوشیدن سر پستان گلوله كرده است برای برطرف كردن آن فوت فوته (پوكه‌های مغز درخت بید) را نرم بسایید سپس با سركه مخلوط كنید و بر پستانی كه ورم كرده است بمالید.• عدس را با كلم پیچ با هم بپزید و بعد بكوبید و به صورت خمیر روی آن قرار دهید.
• گل خطمی سفید را بجوشانید و آب آن را صاف كنید و روزی چند مرتبه پستان را در آب نیم گرم آن شستشو دهید.
شقاق سر پستان
برای برطرف كردن شقاق یا زخم سر پستان، آب انار یا آب عناب یا آب زرشك را چند مرتبه در طول روز بنوشید و برای درمان آن عدس را در سركه بپزید، بعد بكوبید و بر سر پستان ببندید.• پنج گرم اسیدبوریك را با دو لیوان آب جوشیده‌ی گرم در یك كاسه بریزید و روزی چند مرتبه با آن آب به طور نیم گرم پستان را شستشو و ملایم مالش دهید.
• گل بومادران را بجوشانید و مرتب با آب آن پستان را شستشو دهید.
• مقداری پیه بز را مانند قیف درست كنید و روی آن قرار دهید.
• روزی سه مرتبه پستان را با روغن سبز چرب كنید و قبل از این كه پستان را به طفل بدهید با محلول اسیدبوریك خوب شستشو دهید.
قارچ پستان
اگر بر سر پستان قارچ یا سفیدك ایجاد شده باشد، گاه‌گاهی با محلول اسید بوریك بشویید، بعد مقداری پیه بز را مانند قیف توخالی درست كنید، سر پستان قرار دهید و همه روزه این كار را تكرار كنید تا بهبودی حاصل شود.ترك پستان
برای درمان ترك پستان مقداری آب لیموی ترش را در ظرف آبی بریزید، بعد تعدادی برگ كلم را در آن انداخته تا مدتی بماند. هر بار یك قطعه از آن را روی ترك پستان قرار دهید و محكم آن را ببندید و روزی سه مرتبه این كار را تكرار كنید.• مقداری از دانه‌های بِه را در آب خیس كنید و روزی سه مرتبه با لعاب آن ترك پستان را مالش دهید (اگر پستان آلوده به لعاب بِه دانه را در دهان طفل بگذارید اشكالی نخواهد داشت).
عفونت پستان
عفونت پستان اغلب در خانم‌های 18 تا 50 ساله دیده می‌شود، اما امروزه از میزان آن به مقدار قابل توجهی كاسته شده است. گرچه عفونت پستان در هر زمانی ممكن است رخ دهد اما بسیاری از عفونت‌های پستان در هنگام شیر دادن به نوزادان ایجاد می‌شوند.چگونگی عفونت پستان و درمان آن:
در شش هفته‌ی اول شیر دادن به نوزاد عفونت پستان شیوع بیشتری دارد، گرچه بعضی از خانم‌ها وقتی كه كودك خود را از شیر می‌گیرند و دیگر به او شیر نمی‌دهند تازه به عفونت پستان دچار می‌شوند. در صورت امكان باید از وقوع عفونت پستان جلوگیری شود زیرا همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. اگر شما در هنگام شیر دادن به كودكتان دچار مشكل هستید و احساس راحتی نمی‌كنید، این مشكل را با پزشك خود در میان بگذارید.اولین علائم عفونت پستان عبارتند از: درد، تورم، قرمز شدن و حساسیت بیش از حد. شما ممكن است حال عمومی‌تان خوب نباشد و تب داشته باشید، هم‌چنین ممكن است مثل مواقعی كه دچار آنفلوانزا شده‌اید به درد عمومی بدن و سردرد مبتلا شوید. شما ممكن است قبل از این كه عفونت ایجاد شود از بروز ترك‌ها و شكاف‌هایی در نوك پستان یا پوست اطراف آن آگاهی داشته باشید. اگر شما قبلاً دچار مشكلی در یكی از پستان‌های‌تان شده‌اید و به خاطر عدم تخلیه شیر، پستان متورم شده است، احتمال وجود عفونت در آن بسیار زیاد می‌باشد و این وضعیت بدین خاطر رخ می‌دهد كه جریان شیر به طور طبیعی هرگونه میكروب مزاحمی را شسته و به خارج می‌برد، اما در مواقعی كه شیر جریان نداشته و تخلیه نمی‌شود، این میكروب‌ها در پستان باقی می‌مانند. بسیاری از مادران متوجه شده‌اند كه شیر دادن از یك پستان خیلی راحت‌تر از پستان دیگرشان می‌باشد و معمولاً خانم‌های راست دست راحت‌تر هستند كه از پستان چپشان به نوزاد شیر بدهند. در این موارد آن پستانی كه كمتر از آن شیر می‌دهند، دچار پُرشدگی شده و در نتیجه مستعد ایجاد عفونت می‌شود. اگر شما مشكوك هستید كه پستانتان دچار عفونت شده است، باید هرچه زودتر به پزشك مراجعه كنید. پزشك احتمالاً برای شما یك داروی آنتی بیوتیك مناسب تجویز خواهد كرد كه برای شیر دادن شما هم مشكلی ایجاد نكند. اهمیت زیادی دارد كه شما از همان پستان دچار عفونت شده نیز به نوزاد خود شیر بدهید، زیرا تخلیه‌ی كامل شیر از آن خطر ایجاد آبسه در آن پستان را كم می‌كند. كودك شما از خوردن میكروب‌هایی (باكتری‌ها) كه در شیرتان وجود دارد آسیبی نخواهد دید زیرا این میكروب‌ها به آسانی در اثر وجود اسیدی كه در معده‌ی كودكان وجود دارد كشته خواهند شد و از بین می‌روند.
اگر شما به هر دلیلی قادر به شیر دادن نیستید باید با استفاده از دست یا با كمك یك شیردوش، شیر آن پستان را تخلیه كنید. اگر با مصرف داروهای آنتی بیوتیك عفونت پستان سریعاً برطرف نشد احتمال زیادی وجود دارد كه در پستانتان آبسه ایجاد شده باشد. در چنین مواردی پزشك مجبور است كه اقدام به تخلیه‌ی آبسه كند. عمل تخلیه‌ی آبسه یك عمل جراحی بسیار ساده‌ای است كه با تزریق یك آمپول بی حس كننده انجام می‌شود. امروزه با استفاده از سوزن‌های خیلی باریك اقدام به تخلیه‌ی آبسه‌ی عفونی می‌كنند و این روش را اصطلاحاً مكش یا آسپیراسیون می‌نامند. ممكن است لازم باشد كه چند بار تكرار شود. تا همین اواخر جراحان مجبور بودند كه برای بیرون آوردن یك آبسه، برشی بر روی پوست بدهند تا بتوانند آن را بیرون بیاورند. البته امروزه نیز گاهی اوقات بعضی از پزشكان از این روش استفاده می‌كنند و همین كه آبسه تخلیه شد، شما می‌توانید به شیر دادن كودك خود ادامه دهید و هیچ دلیلی ندارد كه شما در آینده به چنین وضعیتی دچار شوید.
سایر عفونت‌های پستان:
خانم‌هایی كه از پستان خود شیر نمی‌دهند، گاهی اوقات دچار عفونتی می‌شوند كه معمولاً در منطقه‌ای نزدیك به نوك پستان قرار دارد. این خانم‌ها معمولاً در سنین 25 تا 35 سالگی هستند و حدود 90% آن‌ها سیگاری می‌باشند. چیزی در دود سیگار وجود دارد كه باعث صدمه زدن به مجاری شیری اصلی در زیر نوك پستان می‌شود و موجب عفونت آن می‌گردد. این بیماری- كه اصطلاحاً به آن ماستیت پری داكتال (2) گفته می‌شود- باعث درد و قرمزی در منطقه‌ی اطراف نوك پستان می‌گردد و گاهی اوقات در زیر آن یك توده نیز ایجاد می‌شود. به طور طبیعی آنتی بیوتیك‌ها باعث از بین رفتن عفونت می‌شوند اما اگر با مصرف آنتی بیوتیك‌ها عفونت برطرف نشد، احتمالاً یك آبسه ایجاد شده است و در چنین مواردی مجبور هستید كه با مراجعه به پزشك اقدام به تخلیه‌ی آبسه كنید. متأسفانه به علت این كه آبسه باعث برداشتن مجاری آسیب دیده نمی‌شود، احتمال زیادی وجود دارد كه دوباره این مشكل عود كند. گاهی اوقات مجاری شیر به قدری شدید آسیب دیده‌اند كه یك سوراخ ایجاد می‌كند و باعث خروج مایعاتی از آن می‌شود كه از التیام آن جلوگیری می‌كند، این وضعیت را اصطلاحاً فیستول مجرای پستانی می‌نامند. اگر شما به این مشكل دچار شده‌اید یا از بروز عفونت‌های مكرر ناراحت هستید ممكن است نیاز به یك عمل جراحی كوچك برای برداشتن مجاری آسیب دیده داشته باشید تا مشكلاتتان به خوبی برطرف شوند. بروز عفونت در سایر قسمت‌های پستان به غیر از نوك پستان زیاد شایع نمی‌باشد، با این حال در صورت ایجاد چنین عفونت‌هایی با تجویز داروهای آنتی بیوتیك توسط پزشك به راحتی این عفونت‌ها از بین خواهند رفت. هم‌چنین مصرف نوشابه كومبوچا، یك استكان بعد از هر غذا در بهبود بیماری كمك خواهد كرد.عفونت‌های پوست مربوط به عفونت پستان
بعضی از خانم‌هایی كه دارای پستان‌های بزرگ هستند، ممكن است متوجه شوند كه پوست زیر پستان‌های‌شان دچار عفونت شده است. این وضعیت بدین خاطر اتفاق می‌افتد كه پوست پستان در تماس دائم با پوست سینه یا شكم قرار دارد و به همین دلیل تولید گرما و عرق می‌كند، این حالت باعث ایجاد محل مناسبی برای رشد باكتری‌ها و عفونت می‌شود. معمولاً می‌توان این مشكل را با مصرف آنتی بیوتیك‌های خوراكی یا با مالیدن كرم‌های حاوی آنتی بیوتیك درمان كرد. محل موردنظر را تا آنجا كه ممكن است تمیز و خشك نگه دارید و برای این كار باید روزی دو بار اقدام به شستشوی آن كنید. با یك حوله‌ی نخی به آرامی آن را خشك و یا این كه برای خشك كردن آن از سشوار استفاده كنید. شما باید از به كار بردن پودر یا لوسیون بدن خودداری و از كرست (سوتین) نخی استفاده كنید. اگر با استفاده از كرم‌های حاوی آنتی بیوتیك و رعایت بهداشت تغییری در وضعیت ایجاد نشد، ممكن است عفونت عمیق‌تر باشد و شما نیاز به مصرف قرص‌ها یا كپسول‌های آنتی بیوتیك داشته باشید. اگر شما اضافه وزن دارید می‌توانید با كم كردن وزن‌تان، از احتمال بروز مكرر این عفونت‌ها كم كنید. با این حال اگر وزن شما متناسب است اما فقط دارای پستان‌های بزرگی هستید می‌توانید در صورت نیاز با استفاده از جراحی پستان‌های خود را كوچك كنید.سرطان پستان
خانم‌ها بیشتر از هر سرطان دیگری به سرطان پستان دچار می‌شوند. هر 10 سالی كه از سن یك خانم می‌گذرد احتمال خطر پیدایش سرطان پستان در او دو برابر می‌شود.این بیماری در دخترها و خانم‌های جوان‌تر بسیار نادر می‌باشد و با وجود نادر بودن این بیماری در خانم‌های جوان‌تر نیز وجود دارد، سرطان پستان شایع‌ترین علت مرگ در خانم‌ها در سنین 35 تا 50 سال می‌باشد. گرچه بسیاری از خانم‌ها (شامل خانم‌هایی كه زیر 50 سال سن دارند) با موفقیت بیماری‌شان تشخیص داده و به خوبی درمان می‌شوند. اما لازم است بدانید كه از هر 10 توده یا غده‌ای كه در پستان یافت می‌شود، 9 تای آن خوش خیم بوده و سرطانی نمی‌باشد. در مواردی هم كه غده‌های سرطانی و بدخیم وجود دارند، هرچه زودتر تشخیص داده شوند، سریع‌تر و بهتر درمان می‌گردند و احتمال زنده ماندن این خانم‌ها بیشتر می‌شود.چرا سرطان یك مشكل است؟
سلول‌های بدن به طور طبیعی همیشه در حال رشد و تكثیر هستند اما این رشد دقیقاً تحت كنترل می‌باشد،به طوری كه تعداد سلول‌هایی كه تولید می‌شوند برابر با تعداد سلول‌هایی است كه از بین می‌روند و این سلول‌ها جای آن‌ها را می‌گیرند. سرطان عبارت است از رشد و تكثیر سلول‌ها با سرعت خیلی بیشتر به طوری كه سلول‌های تولید شده‌ی اضافی به صورت یك توده یا غده در بدن ایجاد می‌شوند كه اندازه‌ی آن‌ها به مرور بزرگ و بزرگتر می‌گردند. همچنان كه توده سلول‌ها بزرگتر می‌شود، تعدادی از آن‌ها كنده شده و به قسمت‌های دیگر بدن می‌روند و یك توده‌ی سرطانی دیگر در جای دیگری از بدن تشكیل می‌دهند. پخش شدن سلول‌های سرطانی در قسمت‌های دیگر بدن را اصطلاحاً متاستاز می‌گویند. اگر سلول‌های سرطانی به ریه، كبد یا مغز و یا قسمت‌های مختلف استخوان سرایت كنند، می‌توانند باعث بروز مشكلات بزرگی شوند.عوامل خطرزای بروز سرطان پستان:
از آنجایی كه عوامل بسیاری در بروز سرطان پستان نقش دارند، كار ساده‌ای نخواهد بود كه تمام این عوامل را در مورد هر فردی پیدا كنیم. هر خانمی بر روی اكثر عوامل خطرزا كنترلی ندارد و یا این كه كنترل كمی روی آن‌ها می‌تواند داشته باشد. اگر متوجه شدید كه نسبت به خانم‌های دیگر احتمال ابتلاء به سرطان پستان در شما بیشتر است باید مراقب پستان‌های خود باشید و حتی الامكان آن را دست كاری نكنید و به طور منظم با مراجعه به پزشك اقدام به معاینه‌ی پستان‌ها كنید. حتی اگر نسبت به بقیه بیشتر احتمال ابتلاء به سرطان پستان را دارید، در صورت پیدا شدن یك توده در پستانتان باز هم، احتمال این كه این توده خوش خیم باشد، بیشتر از این است كه این توده بدخیم یا سرطانی باشد. متخصصین پزشكی بر روی عوامل خطرزایی كه به نظر می‌رسد باعث بروز سرطان پستان در خانم‌ها می‌شوند تحقیقات زیادی كرده‌اند. اما همیشه باید این نكته را به خاطر داشته باشید كه حتی اگر خانمی دارای تمام این عوامل خطرزا باشد باز هم ممكن است هیچگاه به سرطان پستان دچار نشود. عوامل خطرزای بروز سرطان پستان عبارتند از:1-بالا رفتن سن:
هرچه سن خانم‌ها بیشتر شود، احتمال بروز سرطان در آن‌ها بیشتر می‌گردد و هر 10 سالی كه به سن خانم‌ها اضافه می‌شود، احتمال بروز این بیماری دو برابر می‌گردد.2-زمان شروع و پایان پریودها:
به نظر می‌رسد كه هرچه زمان پریود (قاعدگی) در دخترها زودتر و در سنین پایین‌تری شروع شود، هم‌چنین هرچه زمان یائسگی در سنین دیرتری آغاز گردد، احتمال خطر سرطان پستان بیشتر می‌شود.3-حاملگی در سنین بالاتر:
خانم‌هایی كه تا سن بعد از 30 سالگی حامله نشدهاند و خانم‌هایی كه اصلاً بچه‌دار نشدهاند، نسبت به بقیه خانم‌ها احتمال بیشتری دارد كه به سرطان پستان دچار شوند.4-شیر دادن به نوزاد:
خانمی كه به یك یا چند نوزاد شیر داده است، نسبت به خانمی كه هیچگاه این كار را نكرده است، آمادگی بیشتری برای ابتلاء به سرطان پستان را دارد.5-سلول‌های غیرطبیعی پستان:
در تعداد كمی از خانم‌هایی كه بیماری غیرسرطانی پستان داشته‌اند، دیده شده است كه در بعضی از سلول‌های پستانشان اختلالاتی وجود دارد كه ممكن است در آینده باعث بروز سرطان شود. گرچه این وضعیت- كه اصطلاحاً به آن هیپرپلازی آتیپیك گفته می‌شود- چندان شایع نمی‌باشد، اما خانم‌هایی كه به آن مبتلا شده‌اند، باید به طور منظم تحت نظر پزشك قرار گیرند. سایر انواع غیرسرطانی بیماری‌های پستان باعث افزایش خطر بروز سرطان پستان نمی‌شوند.6-چاقی و اضافه وزن:
افزایش بیش از حد وزن بدن (به میزان بیش از یك و نیم برابر حد طبیعی) باعث افزایش خطر بروز سرطان پستان می‌شود. هم‌چنین داشتن یك رژیم غذایی پرچرب ارتباطات قابل ملاحظه‌ای با بروز سرطان پستان دارد، اما هنوز علت واقعی آن مشخص نشده است.7- مصرف سیگار و مشروبات الكلی:
در تحقیقاتی كه به عمل آمده است دیده شده كه بین مصرف زیاد مشروبات الكلی و افزایش بروز سرطان پستان ارتباطی وجود دارد. سیگار كشیدن به طور مستقیم باعث خطر سرطان پستان نمی‌شود اما از اثر سوء آن در بروز سایر بیماری‌ها نمی‌توان چشم‌پوشی كرد.8-مصرف قرص‌های ضدبارداری:
احتمال خطر سرطان پستان در خانم‌هایی كه از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌كنند، وجود دارد، این خطر كوتاه مدت بوده و بعد از ده سال كه از قطع مصرف این قرص‌ها بگذرد، از بین خواهد رفت.9-هورمون درمانی:
در ده سال اولِ هورمون درمانی و در زمان یائسگی، مزایای این كار برای سلامتی خانم‌ها نسبت به احتمال اندك افزایش خطر سرطان پستان، بیشتر است. اما بعد از این مدت خطر بروز سرطان پستان افزایش می‌یابد. برای یك خانم 50 ساله در طی 20 سال آینده، حدود 1 در 22 احتمال بروز سرطان پستان وجود دارد. در صورتی كه اگر این خانم 10 سال تحت هورمون درمانی قرار گیرد این خطر كمی افزایش یافته و به 1 در 20 خواهد رسید. حال اگر به میزان 15 سال هورمون درمانی طول بكشد، خطر بروز سرطان پستان به 1 در 17 افزایش خواهد یافت. تصمیم در مورد این كه هورمون درمانی در خانم‌های یائسه به مدت بیش از 10 سال طول بكشد در هر فردی متفاوت خواهد بود و براساس منافع و مضرات آن سنجیده خواهد شد. در خانم‌هایی كه سابقه‌ی وجود سرطان پستان در چند نفر از اعضای خانواده‌شان وجود سرطان پستان در چند نفر از اعضای خانواده‌شان وجود دارد، فقط در صورتی كه مشكلات عمده‌ای از یائسگی‌شان وجود داشته باشد اقدام به هورمون درمانی خواهند كرد.10-سابقه‌ی وجود سرطان پستان در خانواده:
حدود 10% خانم‌های دچار سرطان پستان دارای اختلالات ژنتیكی هستند كه آن را به ارث برده‌اند. آن‌ها بیشتر مستعد ابتلاء به سرطان پستان می‌باشند. روش‌های مختلفی وجود دارد كه بتوانیم خانم‌های دارای چنین اختلالات ژنتیكی را شناسایی كنیم. اگر شما به علت وجود مشكلی در پستانتان به پزشك مراجعه می‌كنید لازم است به وی در مورد سرطان‌هایی كه در افراد خانواده‌تان وجود دارد (نه فقط سرطان‌های پستان بلكه هر نوع سرطان دیگر) اطلاعاتی را بدهید كه بسیار مفید خواهد بود. این اطلاعات شامل نوع سرطان، سن ابتلاء به آن و یا زمان مرگ آن‌ها می‌باشد.ژن‌های سرطانی می‌توانند از طریق پدر و مادر به فرزندان منتقل شوند، حتی اگر پدر و مادر هنوز به سرطان مبتلا نشده باشند. هیچ كسی نمی‌داند كه چند نوع ژن سرطان پستان وجود دارد، اما تا امروز پنج ژن مسئول سرطان پستان شناسایی شده‌اند. حدود یك سوم از سرطان‌های پستان، ارثی و به علت اختلال در ژنی به نام BRCA-1 می‌باشند و به همین میزان نیز به علت اختلال در ژن BRCA-2 است. مسئول بقیه‌ی سرطان‌های ارثی پستان نیز سه ژن دیگر به همراه سایر ژن‌هایی كه هنوز كشف نشدهاند، می‌باشند. آزمایش و پیدا كردن ژن‌های مسئول بروز سرطان پستان در حال حاضر فقط در بعضی از آزمایشگاه‌های مجهز ژنتیكی امكان پذیر است. قبل از این كه پزشكان هر خانمی را برای انجام این آزمایش‌ها به آزمایشگاه معرفی كنند، باید مشخص شود كه آیا در خانواده‌ی این فرد بیمار مبتلا به سرطان پستان وجود داشته است یا خیر.
خانم‌هایی كه در خانواده‌شان افراد دیگری به سرطان پستان دچار شده‌اند، در صورت انجام آزمایش ژنتیكی و مشخص شدن این كه آن‌ها هم دارای این ژن می‌باشند، خواهند فهمید كه آن‌ها هم در خطر ابتلاء به این بیماری قرار دارند. این خانم‌ها در حدود 60 تا 85% احتمال دارد كه بعدها دچار سرطان پستان شوند. چنین افرادی ممكن است بخواهند اقداماتی انجام دهند كه خطر بروز این بیماری را كم كنند. معمولاً برای انجام این كار از معاینات و آزمایش‌های منظم دوره‌ای از سنین پایین‌تر استفاده می‌كنند.
در خانم‌هایی كه سابقه‌ی خانوادگی‌شان نشان دهنده‌ی خطر زیاد بروز سرطان پستان می‌باشد. یا این كه دارای اختلالات ژنی هستند می‌توانند قبل از این كه سرطان پستان ایجاد شود اقدام به برداشتن هر دو پستان كنند و به جای آن‌ها از پستان‌های مصنوعی استفاده كنند. برای پیشگیری از بسیاری عوامل خطرزای سرطان پستان كار زیادی نمی‌توان كرد، با این حال ارزشش را خواهد داشت كه شما در صورتی كه اضافه وزن دارید. اقدام به كم كردن وزن و در رژیم غذایی كمتر از چربی‌ها استفاده كنید. با این كار غیر از این كه یكی از عوامل خطرزای سرطان پستان را از بین می‌برید، به سلامت قلب خود نیز كمك می‌كنید.
نحوه‌ی تشخیص سرطان پستان:
معمولاً خود خانم‌ها ابتدا متوجه وجود یك توده یا تغییراتی در پستان می‌شوند و یا این كه در آزمایش ماموگرافی كه پزشك درخواست می‌كند، یك توده در پستان دیده می‌شود. باید بدانید اهمیت زیادی دارد كه شما از وضعیت پستان‌های‌تان در حالت طبیعی اطلاع داشته باشید تا بتوانید هرگونه تغییری را كه در آن‌ها ایجاد می‌شود، به سرعت شناسایی كنید. هر خانمی كه یك توده یا تغییری در پستان مشاهده می‌كند، از این وضعیت دچار نگرانی می‌شود، اما بهتر است كه هرچه زودتر به پزشك مراجعه و مشخص كند كه این توده پستانی چه چیزی می‌باشد.انواع سرطان پستان
بسیاری از افراد نمی‌دانند كه سرطان پستان فقط یك بیماری نیست، كه همیشه دارای یك روش درمانی باشد بلكه براساس نوع و وسعت آن، درمان و عواقب آن در هر كسی متفاوت می‌باشد. جنبه‌های مختلفی از سرطان پستان وجود دارد كه در تعیین وضعیت بیمار و عواقب درمان آن نقش مهمی را بازی می‌كنند. عواملی كه باید در نظر گرفته شوند عبارتند از: اندازه‌ی غده، نوع آن و این كه آیا توانایی انتشار به خارج از پستان را دارد یا نه.ارزیابی مسئله‌ی سرطان پستان:
سرطان‌های پستان از سلول‌های پوشاننده‌ی لبول‌های پستان و مجرای تخلیه كننده، منشاء می‌گیرند. سلول‌های سرطانی كه محدود به لبول‌ها و مجاری باشند را اصطلاحاً درجا (3) یا غیرتهاجمی می‌نامند، آن‌ها را هم چنین به نام پیش سرطانی (4) نیز می‌گویند، زیرا این سلول‌ها قادر به انتشار به سایر قسمت‌های بدن نمی‌باشند. یك سرطان تهاجمی پستان به سرطانی گفته می‌شود كه سلول‌های آن قادر به خروج از مجاری و لبول‌ها بوده و به بافت پستانی اطراف منتشر می‌شوند و در صورتی كه سرطان‌های غیرتهاجمی پستان را بدون درمان به حال خود رها كنیم آن‌ها می‌توانند به سرطان تهاجمی تبدیل شوند. سرطان‌های تهاجمی این قدرت را دارند كه منتشر شوند و قادرند كه وارد مجاری لنفاوی پستان شده و به غدد لنفاوی زیر بغل فرستاده شوند، این غدد لنفاوی زیر بغل شایع‌ترین جایی هستند كه سلول‌های سرطانی پستان به آن جا فرستاده می‌شوند و از آنجا از طریق وارد شدن به جریان خون به هر جایی از بدن منتشر گردند. سیستم لنفاوی شبكه‌ای، از مجاری و غدد لنفاوی می‌باشد كه در سر تا سر بدن وجود داشته و كار آن مبارزه علیه عفونت‌های بدن است. اگر یك میكروب وارد بدن شود از طریق مجاری لنفاوی به غدد لنفاوی می‌رود و در آنجا توسط سلول‌های خاصی، این میكروب‌ها از بین خواهند رفت، سلول‌هایی كه در غدد لنفاوی وجود دارند یا خودشان مستقیماً میكروب را می‌كشند و یا این كه با تولید ماده‌ای به نام آنتی بادی (پادتن) كه به جریان خون ترشح می‌شود اقدام به از بین بردن میكروب می‌كنند. غدد لنفاوی كه كار تخلیه و زه كشی پستان را بر عهده دارند در زیر بغل قرار گرفته‌اند، بنابراین وقتی كه سلول‌های سرطانی وارد مجاری لنفاوی می‌شوند به این غدد در زیر بغل انتقال می‌یابند. هم سرطان‌های تهاجمی و هم سرطان‌های غیرتهاجمی براساس بعضی از معیارها به گروه‌های دیگری تقسیم می‌شوند.در سرطان‌های تهاجمی، مهم‌ترین تمایز آن‌ها در تفاوت روش رشد و انتشار آن‌ها و نوع سلول‌های درگیر می‌باشد. وقتی سلول‌های سرطان در زیر میكروسكوپ بررسی می‌شوند متخصصین می‌توانند میزان تهاجمی بودن آن‌ها را ارزیابی كنند و بفهمند كه چقدر سریع این سلول‌ها می‌توانند رشد و انتشار یابند و براساس این ارزیابی‌ها می‌توان غده‌های سرطانی را به سه درجه تقسیم بندی كرد و هرچه این درجه بالاتر باشد، وخامت وضعیت نیز بیشتر خواهد بود. لذا با توجه به نوع شدت و درجه‌ی هر غده‌ای، درمان آن در هر فردی متفاوت خواهد بود.
مرحله‌ی اولیه یا زودرس:
در این مرحله، سرطان فقط محدود به خود پستان و یا غدد لنفاوی زیر بغل همان سمت پستان می‌باشد.گسترش موضعی:
در این مرحله، سرطان به نظر نمی‌رسد كه به جاهایی غیر از پستان یا زیر بغل گسترش یافته باشد، اما با جراحی اولیه به خوبی درمان نمی‌شود، در این موارد پوست روی پستان معمولاً غیرطبیعی بوده و متورم یا قرمز شده است و یا این كه سرطان مستقیماً به پوست حمله كرده است. این سرطان‌ها سابقاً ابتدا با عمل جراحی درمان می‌شدند اما پزشكان متوجه شدند كه فقط در 50% موارد این كار موفقیت آمیز است و در بقیه افراد سرطان دوباره در قسمت‌های اطراف محل جراحی عود خواهد كرد.سرطان پیشرفته:
سرطانی كه به غیر از پستان و زیر بغل به سایر قسمت‌های بدن هم گسترش یافته است.درمان دارویی سرطان پستان:
یك مزیتی كه درمان دارویی نسبت به سایر درمان‌ها، جراحی و رادیوتراپی دارد این است كه داروها به تمام قسمت‌های بدن خواهند رسید، یعنی می‌توانند اثر خود را بر روی سلول‌های سرطانی كه به قسمت‌های دیگری از بدن انتقال یافته‌اند بگذارند، بنابراین مصرف این داروها باعث می‌شود كه از عود دوباره سرطان به مدت چند ماه یا چند سال بعد از درمان جلوگیری شود. اگر سرطان قبل از این كه بیمار متوجه آن شود و برای اولین بار تشخیص داده شود، و هنوز به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته باشد، ممكن است داروها تنها راه عملی درمان آن‌ها باشند. درمان دارویی سرطان پستان به دو گروه تقسیم‌بندی می‌شود: 1- هورمون درمانی و 2- شیمی درمانی.پی‌نوشت‌ها:
1.Milk Line
2.Periductal mastitis
3.in situ
4.pre-cancers
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.
