نویسنده: مصطفی خدادادی
بازتاب‌های روانی و رفتاری
شاید شما هم افراد زیادی را بشناسید که بسیار خوش مشرب و بذله گویند. این افراد دموی مزاج هستند، افرادی با روابط عمومی بالا طوری که خیلی زود با اطرافیان ارتباط برقرار می‌کنند و در جمع به شوخی و بذله‌گویی می‌پردازند و به اصطلاح این افراد را به عنوان «خونگرم» می‌شناسیم. دموی مزاج‌ها به طور معمول آرام هستند و دیر عصبانی می‌شوند؛ اما زمانی هم که عصبانی شوند ناراحتی‌شان شدید است و به سختی آرام می‌شوند، به هنگام عصبانیّت به اصطلاح خون جلوی چشمشان را می‌گیرد. ممکن است این افراد هنگام عصبانیّت دست به کارهای خطرناک بزنند و حتی در یک حادثه اقدام به قتل کنند، بنابراین باید مراقب بود که از آرامش و صبوری این افراد سوء استفاده نشود. دموی مزاج‌ها استعداد شعر و موسیقی خوبی دارند. بهترین روش برای این افراد هنگام عصبانیت، حجامت است و مصرف غذاهای خنک.ویژگی‌های این گروه را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
1- علاقه مند به ادبیات و موسیقی 2- استعداد شاعری 3- علاقه مند به طبیعت 4- اهل عشق و محبت 5- بلندپرواز 6- دوراندیش 7- اهل خیر و معنویت 8- خوش اخلاق و خوش‌رو 9- شجاع و جسور 10- دارای توان ریسک 11- اعتماد به نفس بالا 12- سخاوتمند 13- تنوع طلب و بی‌علاقه به کار تکراری 14- معمولاً بی‌نظم 15- نوع دوست 16- معمولاً بد حال در تابستان 17- دارای هوش و حافظه‌ی قوی 18- میل و توان جنسی فراوان 19- چالاک و پرانرژی 20- مستعد شقاوت آنی.خصوصیات جسمی
افراد با این مزاج پوست نرم، مرطوب و گرمی دارند، منافذ پوستی درشتی دارند که از علایم منافذ درشت خوب عرق کردن است. رگهای دست آشکار و برجسته است، رنگ پوست گندم‌گون یا گلگون است رنگ چشم (سفیدی) با گرایش قرمز است، رنگ مردمک میشی تیره و سیاه است موی سر: درشت و قابل انعطاف و دارای پیچ درشت است، رنگ مو: سیاه خرمایی تیره و روشن و معمولاً پرمو هستند. مزه دهان، شیرینی صبحگاهی است، دهانشان کم رطوبت است و کم تشنه می‌شوند. اشتهای زیاد و خوراک خوبی دارند، توان هضم غذا بسیار بالاست نفخ معده ندارند، یبوست ندارند، گرایش به شیرینی کم دارند و گرایش به شوری هم بسیار اندک است. گرایش به ترشی کم دارند. بوی بد دهان ندارند، بوی بد مدفوع ندارند، قار و قور شکم ندارند تمایل به سردی‌ها ندارند ولی تمایل به گرمی‌ها اندکی دارند. افراد دموی باید غذاهای خنک و سردی مثل آش انار، آش آلو، آب زرشک خیار، مرکبات و ماست و ... مصرف کنند تا حرارت بدن تعدیل شود. اگر فرد دموی همراه با غذای گرم مثل شیرینی‌جات از مواد و اغذیه سرد استفاده نکند دچار جوش و خارش بدن، گرگرفتگی، بیقراری، کهیر، سوزش ادرار، سوزش سر دل، و آفت دهان خواهد شد.بیشتر بخوانید:دم از دیدگاه طب سنتی
علایم پوستی
پوست نرم، مرطوب و گرمی دارند، منافذ پوستی درشتی دارند که از علایم منافذ درشت خوب عرق کردن است. رگهای دست آشکار و برجسته است، رنگ پوست گندم‌گون یا گلگون است رنگ چشم (سفیدی) با گرایش قرمز است، رنگ مردمک میشی تیره و سیاه است موی سر: درشت و قابل انعطاف و دارای پیچ درشت است، رنگ مو: سیاه خرمایی تیره و روشن و معمولاً پرمو هستند.علایم گوارشی
مزه دهان: شیرینی صبحگاهی است، دهانشان کم رطوبت است و کم تشنه می‌شوند. اشتهای زیاد و خوراک خوبی دارند، توان هضم غذا بسیار بالاست نفخ معده ندارند، یبوست ندارند، گرایش به شیرینی کم دارند و گرایش به شوری هم بسیار اندک است. گرایش به ترشی کم دارند. بوی بد دهان ندارند، بوی بد مدفوع ندارند، قار و قور شکم ندارند تمایل به سردی‌ها ندارند ولی تمایل به گرمی‌ها اندکی دارند. اگر تعادل میان اخلاط و مقدار آنها با کیفیّت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب بیماری در بدن می‌شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن می‌شود که می‌بایست مورد درمان قرار گیرد. افراد دموی باید غذاهای خنک و سردی مثل آش انار، آش آلو، آب زرشک خیار،مرکبات و ماست و ... مصرف کنند تا حرارت بدن تعدیل شود. اگر فرد دموی همراه با غذای گرم مثل شیرینی‌جات از مواد و اغذیه سرد استفاده نکند دچار جوش و خارش بدن، گرفتگی، بیقراری، کهیر، سوزش ادرار، سوزش سر دل، و آفت دهان خواهد شد. معمولاً بیماری‌های افراد دموی در اثر افزایش حرارت و رطوبت و به طور کلی افزایش خود خون به وجود می‌آید که حجامت به عنوان مؤثرترین درمان برای دموی مزاج‌ها مطرح است. چون دم گرم و تر است و رژیم غذایی مناسب برای دموی‌ها رژیم غذایی سرد و خشک است. مثل بادمجان و عدس که مزاج سرد و خشک دارند.وضعیت سازگاری با غذاها
سازگار با غذاهای سرد و اندکی مایل به خشکی چون غوره، شاه توت، سنجد، تمر، گشنیز، نارج، لیمو، پرتقال، نارنگی، گلابی، برنج.مواد غذایی مضر
بادمجان، غذای نشاسته‌ای، آب یخ، شیرینی.مواد غذایی مفید
نوشیدن روزی شش لیوان آب خنک نیم ساعت قبل و دو ساعت و نیم بعد از غذا، زرشک، کاهو، خیار و میوه‌جات به خصوص سیب درختی همراه با پوست و دانه‌های آن، انار، سبزیجات، سوپ جو، لیمو‌ترش تازه، استفاده از سالاد قبل از غذا، روشن زیتون، حبوبات و غلات جوانه زده (مثل گندم، جوی دو سر، ماش و عدس)، بذرهای ملین (مانند خاکشیر، اسفرزه، تخم ریحان، بالنگو، بارهنگ، تخم مرو)، عسل به مقدار کم، غذاهای خام (میوه‌جات و سبزیجات)، انواع توت، به خصوص شاه توت، کدو خورشتی، نوشیدن دو تا سه لیوان آب زرشک که سریعا خون را به حالت طبیعی باز می‌گرداند، کم‌خوری، استفاده از غذاهای ساده و کم کالری، مانند سبزیجات بخار پز. به افرادی که دموی مزاج هستند نیز نرمش و ورزش توصیه می‌شود.علایم بیماری در اثر غلبه دم
اگر تعادل میان اخلاط و مقدار آنها با کیفیّت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب بیماری در بدن می‌شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن می‌شود که می‌بایست مورد درمان قرار گیرد. افرادی که خون در آنان غلبه می‌کند دموی مزاج می‌گویند. مهمترین علت غلبه‌ی خون، پرخوری و زیاده‌روی در مصرف انواع غذاهای سرخ شده و تند و تیز است. افراد دموی مزاج اغلب از آرامش نسبی برخوردار نیستند.در ذیل علایم غلبه خلط دم ذکر شده است:
* پری رگها و نبض* سردرد و احساس سنگینی سر
* سرخی چشم‌ها در صورت و بدن
* ایجاد دمل و جوش و بثورات پوستی و خارش (بیشتر در تنه و کتف)
* زیاد شدن خواب
* احساس کسالت و خمیازه
* احساس مزه شیرین در دهان
* خون‌ریزی لثه و بینی
* خارش محل حجامت و فصد قبلی
* افزایش فشارخون
باید از خوردن غذاهای طبع گرم پرهیز کنند و با خوردن سبزیجات تازه و غذاهای سازگار با طبع خود از بروز یبوست پیشگیری نمایند.
منبع مقاله :
خدادادی، مصطفی؛ (1395)، مزاج شما چیست؟، ساری: انتشارات پارسی سرا، چاپ اول
