تقریبا یک چهارم ساکنان کره زمین آنلاین هستند. این بدان معناست که هر روز، حدود ۲ میلیارد نفر از جمعیت کره زمین در یکی از شبکه های اجتماعی اینترنت از فیس بوک و توییتر و اینستاگرام گرفته تا پینتترست و ما بقی، به تولید و به اشتراک گذاری اطلاعات مشغول هستند. این افراد، ساکنان سرزمین دیجیتال را تشکیل می دهند که مک لوهان سال ها پیش از آن به عنوان دهکده جهانی (Global Village) نام برده بود و آینده پژوه آمریکایی آلوین تافلر از این عصر به عنوان موج سوم (Third WAVE) یاد کرد. موجی که انقلاب ارتباطات و فناوری اطلاعات (ICT) نام دارد و سبک زندگی همه انسان ها را در طیف های مختلف تحت تاثیر خورد قرار داده است. یکی از مشخص ترین اطلاعاتی که افراد در محیط مجازی در اختیار دیگران قرار می دهند، عکس و اطلاعات پروفایل خود هست. با این اطلاعات، دیگر کاربران علاقه دارند که سریعا تحلیل و ارزیابی خاصی از اطلاعاتی که بدست می اورند داشته و در ذهن خود، کاربران را تحلیل روان شناسانه کنند! مثلا اگر دختری با چادر در پروفایل خود تصویری گذاشته باشد، سریعا این ذهنیت ایجاد می شود که احتمالا خاورمیانه ای یا عرب یا حداقل مسلمان هست و در ذهن کاربران، مقولاتی مربوط به این کلید واژه ها تداعی می شود. انقلاب فناوری اطلاعات و اینترنت در کنار گوشی های هوشمند از اپل گرفته تا نوکیا و گلکسی سامسونگ، همه و همه ساکنان کره زمین را در گیر سرزمین صفر و یک ها کرده است و به نظر می رسد، دنیای دیجیتال با رشد شتابان خود، هر روز شمار بیش تری از مخاطبان و شهروندان کره زمین را با خود همراه کند. همراهی که به نظر می رسد، نوعی اعتیاد دیجیتالی (DIGITAL ADDICTION) را جلوه گر شده است و بشر با سندروم اعتیاد دیجیتالی دست به گریبان هست.
با وجود آن که فناوری اطلاعات به خصوص شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک و اینستاگرام، کسب و کار های موفق بسیاری را از فشن بلاگر ها گرفته تا کارآفرینی دیجیتالی هدایت و توسعه داده اند، اما در کنار همه مزایا، ما شاهد چالش هایی هستیم که در جوامع مختلف با خرده فرهنگ های گوناگون از طریق این شبکه های اجتماعی مواجهند. ناهنجاری هایی که از طریق این شبکه دامن زده می شود، بسیار بیش تر از فضای سنتی است. فضای اجتماعی در دنیای دیجیتال بسیار آسیب پذیر است و حتی بسیاری از کاربران این مجموعه ها، از آسیب ها و کلاهبرداری ها و بستر هایی که خلق کننده و ترغیب کننده مجرمان سایبر (CYBER CRIME) می شوند، نا آگاه هستند.
برخی افراد در فضای مجازی فعالند که اطلاعات و تصاویر واقعی از خود منتشر می کنند و به دنبال رفتار های هیجانی و غیر واقعی نیستند و تا حدودی، هویت دیجیتالی ان ها هم راستا به هویت واقعی آن ها در زندگی روزمره است. معمولا این افراد در محیط مجازی از رفتار های هنجار شکن پرهیز می کنند و حلقه دوستان و روابط آن ها در دنیای مجازی، تکمیل کننده روابط و تعاملات آن ها در دنیای سنتی هست
یکی از مشخص ترین اطلاعاتی که افراد در محیط مجازی در اختیار دیگران قرار می دهند، عکس و اطلاعات پروفایل خود هست. با این اطلاعات، دیگر کاربران علاقه دارند که سریعا تحلیل و ارزیابی خاصی از اطلاعاتی که بدست می اورند داشته و در ذهن خود، کاربران را تحلیل روان شناسانه کنند! مثلا اگر دختری با چادر در پروفایل خود تصویری گذاشته باشد، سریعا این ذهنیت ایجاد می شود که احتمالا خاورمیانه ای یا عرب یا حداقل مسلمان هست و در ذهن کاربران، مقولاتی مربوط به این کلید واژه ها تداعی می شود.
یا اگر پسری با بدن نیمه برهنه عکسی در کنار ساحل از خود منتشر کند، تصورات و ذهنیت های مختلفی از این فرد با چنین تصویری در ذهن کاربران ایجاد می شود. به هر حال، عکس پروفایل، اگر چه نمی تواند منعکس کننده زوایای مختلف شخصیت و قابلیت و پتانسیل و نوع برداشت افراد از زندگی در محیط دیجیتالی باشد، اما از طرفی بعضی معتقدند که می توان از عکس و اطلاعات پروفاایل، روان شناسی دیجیتالی انجام داد. افرادی که عصبانی هستند، معمولا از طیف و حلقه انرژی مثبت ها خارج می شوند. رفتار خشن و تهاجمی این افراد در دنیای واقعی، تا حدودی در دنیای مجازی نیز منعکس می شود. این افراد هویت مجازی خود را با آی دی های غیر واقعی یا مستعار و تصاویری متفاوت از واقعیت زندگی خود منتشر و به اشتراک می گذارند. بعضا هم اگر از این افراد اطلاعات واقعی بخواهید با عکس العمل های منفی و بعضا شدیدی مواجه می شوید که اگر اهانت نشنوید، خوش شانس خواهید بود که ففقط به BLOCK شما اقدام کنند! البته همان طور که خیلی اعتقاد دارند که از تصاویر پروفایل کاربران می توان با راز و رمز زندگی واقعی آن ها آشنا شد و سرنخ هایی از طرز فکر و تامل ان ها دریافت، اما در طرف مقابل هم افرادی هستند که با سند و دلیل به ما اثبات می کنند که خیلی نمی توان از عکس پروفایل کاربران، پی به واقعیت های درونی افراد و هنجار ها و ناهنجاری های شخصیتی که با آن رو به رو هستند برد. این حرف هم درست هست. چرا که بیش از ۱۰۰ میلیون از کاربران ثبت شده در فیس بوک، ID های FAKE هستند.
داستان خجالتی ها
بار ها شاهد بودید در میان دوستانتان که افرادی که در محیط سنتی خیلی خجالتی و با کم ترین سطح اعتماد به نفس هستند، تصاویر زیادی از خود به اشتراک نمی گدارند و بعضا تصاویر پروفایلشان یا خیلی واضح نیست، یا از فاصله گرفته شده یا به جای عکس خود از گل و بوته و درخت و اشیا و از این جوز مقولات استفاده می کنند. البته این خیلی میان خجالتی ها متداول نیست ونمیشود اثبات کرد که اکثریت خجالتی ها، تصاویر مجهول و غیر واقعی از خود منتشر می کنند. اما به هر حال بار ها دیده شده است که افراد با اعتماد به نفس پایین، اگر هم تصویری از خود منتشر کنند، تصاویر معقول و غیر هیجانی و معمولی و بعضا رسمی هست. به هر حال، خجالتی ها، حتی اگر هم انرژی مثبت باشند، اما خیلی علاقه ندارند که با عکس خود در پروفایل و شبکه های اجتماعی وب، خود نمایی کنند تا از این طریق، کاربران به سمت ان ها متمایل شوند.عصبانی ها!
به هر حال، دنیای افراد عصبانی و انرژی منفی در فضای مجازی هم به تلخی فضای سنتی هست و متاسفانه این افراد در شبکه های اجتماعی جولان زیادی می دهند. بار ها دیده اید که به فلان کاربر، درباره فلان موضوع پروفایلش صحبت کردید و با واکنش سخت مواجه شدید! گویا ارث خانواده گی یا اتهام یا مساله ای را در ملا عام علیه وی ابراز کردید! در حالی که شاید از او درباره مقطع تحصیلی دکترا که در پروفایل اعلام کرده است، توضیح بیشتری خواسته اید!
کاربران عصبانی، دنیای خاص خود را در مجیط مجازی دارند و معمولا عصبانی ها، نه فرصت آفرین هستند و نه علاقه ای به تعامل دقیق و ریز با کاربران دارند. افراد عصبانی را راحت می شود شناسایی کرد چرا که در پروفایل و عکس خود و هم چنین تعامل اولیه با آن ها، خود را خیلی زود لو می دهند.
البته این ذهنیت هم نداشته باشید که اگر کاربری عکسی از پشت سر خود در پروفایل گذاشت یا خیلی رسمی عکس گذاشت و در عکس نخندید و جدی بود و از این حرف ها، حتما وی عصبانی و انرژی منفی هست. خیر! قضاوت های غیر مستند و غیر مستدل و احساسی درباره کاربران اینترنت را باید کنار گذاشت. پیش قضاوت ها، افیون روابط و تعاملات در فضای سایبر هست و باید تلاش کرد تا همه را با دید مثبت و انرژی مثبت نکاه کرد . اما به هر حال، شناخت کاربران عصبانی، راحت تر ار انرژی مثبت هاست.
کاربران مشتاق توجه!
کاربرانی که مشتاق توجه در دنیای واقعی هستند، در دنیای مجازی نیز به این مقوله علاقمند هستند. آن ها عکس پروفایل و اطلاعات پروفایل خود را به گونه ای طراحی و ارائه می کند که توجه کاربران را جلب کندد و با آن ها کانکت کنند. برای آن ها، تعداد لایکی که به تصاویر و مطالبی که در شبکه ها منتشر می کنند، خورده می شود، مهم است. بعضا یک افتخار و حس کذایی برایشان ایجاد می شود که چون تعداد لایک به تصاویرشان زیاد هست، پس حتما آدم های خیلی مهمی هستند و موضوعاتی که منتشر می کنند برای خیلی ها جذاب است. در حالی که شاید برای تصاویر آینده، چنین موضوعی حاکم نباشد.افرادی که بیش تر عاشق توجه دیگران هستند، تصاویر خاص منتشر می کنند و آن ها را خیلی در جا های مختلف SHARE می کنند و بعضا با HASHTAG های گوناگون که گاهی اوقات ارتباطی هم با مفهوم تصاویری که منتشر می کنند، در ارتباط نیست. این کاربران می خواهند خود نمایی کنند. از این خود نمایی لذت می برند و دنیای هشتگ ها، قدرت جادویی به آن ها می دهد.
مثلا عکس پروفایل آن ها که در کنار منظره ای و به صورت سلفی گرفته شده در تهران، با هشتگ های مربوط به زیبایی، مد،مدلینگ، زیبا، ورشو، اوکراین، نیاوران، جنگل، ساحل، فرش قرمز، استیج، هالیوود و امثالهم که با محتوای عکس ارتباطی ندارد، تگ می شود. وقتی عکس این افراد در چنین هشتگ هایی تگ می شود، صدها کاربر که واقعا دنبال محتوا هایی بر اساس کلید واژه های فوق هستند، نا خود آگاه به این عکس بی ربط مواجه می شوند که درصدی از آن ها به لایک و کامنت این عکس مشغول می شوند. آن هم کاربرانی از سراسر جهان!
به هر حال، شبکه های مجازی برای افراد هویت های مختلف را سبب شده و شخصیت های گوناگونی برایشان خلق می کند. اما شاید کم تر دوست انرژی مثبت با رفتار ثابت و متعادل داشته باشید که تصاویر خود را با هشتگ های بی ربط، تگ کند یا عکس تصاویر خود را نصف نیمه یا برعکس منتشر کند!
خود شیفته های مجازی!
دنیای اینترنت و شبکه های اجتماعی، دنیای خود شیفته های مجازی است. خود شیفته هایی که عکس پروفایل خود را مرتب از سلفی هایشان انتخاب کرده و دوست دارند خود را با مناظر و مکان هایی که بوده اند، همواره مد نظر و در چشم و نگاه مخاطبانشان قرار دهند. این افراد خود شیفته علاقمند هستند که هر از گاهی، خود را در معرض دید و کانون توجه دوستانشان و دوستان دوستانشان قرار داده و لایک و کلکسیونی از کامنت را جمع کنند. هر لایک به عکس سلفی پروفایل آن ها، هم چون هدیه ای در دنیای واقعی اهمیت دارد. خود شیفته ها از هر جا سلفی می گیرند و بی توجه به آن که این سلفی منعکس کننده مفهوم یا موضوع خاص و مورد توجه دیگر کاربران هست یا خیر، به انتشار آن مبادرت می ورزند.سلفی بگیر های خود شیفته، عاشق ژست و ادا و شکلک های خاص هستند که در تصاویر سلفی کیم کارداشیان و تیلور سویفت این روز ها در اینستاگرام مشاهده می کنیم. البته برای سلبریتی ها، تصاویر سلفی پروفایل، رسانه ای تاثیر گذار هست. اما افراد عادی وقتی به این کار به صورت مدوام مبادرت می کنند، حس بدی را به دوستانشان منتقل می کنند. به هر حال درباره روان شناسی سلفی هم مطالب زیاد هست که می توان ان را مطالعه نمود.
در مقابل، افرادی که یخیل خود شیفته نیستند،، سلفی انفرادی نمی گیرند و سلفی های جمعی دارند. مثل سلفی های نیکول کیدمن و آنجلینا جولی!
وسواس دیجیتالی
وسواس ها به واسطه مختصات روانی خود، دنبال جلب توجه هستند مثل خود شیفته ها، اما بر خلاف ان ها، هر چیزی را منتشر نمی کنند و می خواهند با خاص بودن، در کانون توجه باشند. مثلا عکسی با زاویه خاص با فلان منظره یا فرد یا شی می گیرند که خود آن ها در معرض توجه باشند و جلب نظر کنند. عکسی بدون عیب و نقص، علاقه وسواس های عصر اینترنت است. شاید برای انتشار یک عکس پروفایل ساعت ها وقت صرف کنند.
این افراد اگر نظر مثبتی دریافت کنند، عاشق عکس خود شده و اگر نظرات منفی دریافت کنند، بدون توجه به باور خود، سریعا به تغییر پروفایل اقدام می کنند. گاهی دیده می شود که افراد وسواسی، هر هفته چند بار عکس پروفایل خود را تغییر می دهند!
داستان دو طیف: قدرت طلب ها و ترسو ها
بعضی ها خیلی ترسو هستند. به قولی end محافظه کاری هستند. ان ها برای کارشان دلایلی می آورند که شاید از دید شما خیلی خنده دار و مسخره باشد. اما به هر حال این قشر از کاربران، چون به دنیای مجازی اصلا اعتماد ندارند، اطلاعات و پروفایل آن ها بعضا غیر واقعی و غلط یا در نهایت، عادی تر از چیزی هست که می توان انتظار داشت. این افراد برای حریم خصوصی و تنظیمات حریم خصوصی خیلی وقت می گذارند و رفتار عادی در شبکه های اجتماعی ندارند.از طرفی، قدرت طلب های دیجیتالی هم به واسطه شخصیت آن ها در محیط واقعی، تصاویر پروفایل خود را با ژست های قدرت طلبی می گیرند. مثلا طوری می ایستند که گویا یک شخصیت خیلی خاص کنار ان هاست یا دست به کمر و به قول بعض ها، ناصر الدین شاهی ها! عکس می گیرند! قدرت طلب ها را می توان در محیط سایبر شناخت و با روحیه ان ها آشنا شد. استفاده از ادبیات نوشتاری خاص تحکیمی و آمرانه ، بخشی از هویت دیجیتالی این افراد را نشان می دهد.
قدرت طلب ها علاقه خاصی دارند که آن چه که نیستند را در محیط مجازی القا کنند و معرفی نمایند. در حالی که این رویه انرژی مثبت ها نیست.
چند نکته
• اگر کاربری عکسی از خود منتشر کرد و دست به سینه ایستاده بود و کمی اخم کرده بود، این افراد معمولا حس افراد ناراضی را به ذهن دیگران منتقل می کنند و انتظار نداشته باشید که این افراد end انرژی مثبت باشند.• اگر کاربری عکسی از خود منتشر کرد که دستانش خیلی باز بود، این نشان می دهد که تا حدی حس قدرت طلبی و کنترل گرایی در زندگی سنتی در تصاویرش در محیط مجازی هم خود نمایی می کند.
• اگر کاربری عکسی از خود منتشر کرد که اخمو بود یا بی حس و خشک روبروی فلاش دوربین ظاهر شده بود، می توان دریافت که فرد کمی با مختصات انرژی مثبت های شاد زاویه داشته باشد. حتی اگر انرژیمنفی هم نباشد.
• عکس ژرونالیستی هنری با عکس پروفایل عادی، متفاوت هست. اگر عکس پروفایلی دیدید که کاربری بدون نگاه به دوربین جای دیگری را می دید، می توان این حس را داشت که طرف خجالتی هست.
• اگر کاربری عکس های پروفایل زیادی با عینگ آفتابی از خود منتشر کرد، نوعی حس مرموز را به ذهن ما منتقل می کند که احتمالا این کاربر خود را خیلی دست بالا می داند و ارتباط با آن خیلی راحت نیست. می خواهد دختر باشد یا پسر. البته ارتباط با دختران در شبکه های اجتماعی، با متغیرات همراه است و خیلی نمی توان در تابع خاصی گنجاند و به خیلی از المان های مرتبط است.
• کاربرانی که با تکیه به دیوار و صندلی و میز عکس می گیرند حس اقتدار گرا و قدرت طلب را در ذهن ایجاد می کنند.
روان شناسی شخصیت از طریق عکس پروفایل و محتوای پروفایل کاربران در شبکه های اجتماعی کار آسانی نیست و نمی توان حکم واحد و ثابت داد. اما کلیاتی که در بالا و در این گفتار به آن اشاره شد، تا حودی منعکس کننده واقعیت هایی هست که هر روز در شبکه های اجتماعی و در مواجهه با پروفایل کاربرانشان، مشاهده می کنیم.
توصیه ما این هست که از پیش قضاوت کردن پرهیز کنید. کاربری را بر اساس عکس پروفایلش، حتی اگر با واقعیت زندگی او متناسب باشد، قضاوت نکنید و در تعامل با ان، واقعیت و حقیقت را فدای ژست ها و تصاویر مجازی نکنید.
دنیای مجازی،دنیای مجازی هست. هویت دیجیتالی کاربران شاید با هویت واقعی ان ها متفاوت باشد. بنابراین همواره به حریم خصوصی افراد احترام بگذاریم.
منبع مقاله : روزیاتو
