معرفی کرفس وحشی و خواص درمانی آن

نام علمی: Apium graveolens

L.، نام فرانسه Celeri sauvage و نام انگلیسی آن Wild celery می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، کرفس وحشی، کرفس الماء، کرفش و کرسب نامیده شده است. تقویت کننده معده و خنک کننده، آرام‌بخش و اصلاح کننده مزاج، هضم کننده غذا و مفید برای اختلالات گوارشی می‌باشد. در استعمال خارجی ضماد برگ آن تحلیل برنده ورم‌ها است.

تیره گیاه:

جعفری Umbelliferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و دو ساله به ارتفاع حدود 20 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌هایی علفی، منشعب، تو خالی و ریشه‌دار، برگ‌های آن خوشبو و دارای بریدگی عمیق و مرکب از چند برگچه‌ی دندانه‌دار به رنگ سبز تیره می‌باشند. گل‌های آن سفید مایل به سبز که در انتهای شاخه‌ی گل دهنده به صورت مجتمع ظاهر می‌شوند. میوه‌اش فندقه، تخم مرغی شکل، قهوه‌ای رنگ با خطوط سفید و محتوی دو عدد تخم است. در ضمن ریشه‌ی گیاه، کوتاه، عمودی و کمی ضخیم می‌باشد.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت کرفس گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در اراضی شور و مرطوب باتلاق‌ها، کنار دریاها، نهرها و مرداب‌ها در سراسر اروپا، آسیا و آفریقا می‌روید. در ایران نیز به طور خودرو بیشتر در مناطق گرمسیری استان سیستان و بلوچستان، نواحی کوهستانی چهارمحال و بختیاری، بندر عباس، مکران و خوی انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ریشه:

ریشه‌ی این گیاه دارای مقدار کمی اسانس، اولئورزین، قندهای مختلف مانند مانیت و اینوزیت و همچنین آسپاراژین، تیروزین، کولین و گلوکوزیدی به نام آپی ئین است.

بخش مورد استفاده:

برگ، ساقه، تخم و ریشه

نحوه مصرف:

معمولاً برگ و ساقه‌های گیاه را به صورت خام یا پخته مصرف می‌کنند و ریشه و تخم گیاه نیز به صورت دم کرده، جوشانده، ضماد و غیره در طب سنتی کاربرد دارند.

خواص درمانی برگ و ساقه:

تقویت کننده معده و خنک کننده، آرام‌بخش و اصلاح کننده مزاج، هضم کننده غذا و مفید برای اختلالات گوارشی می‌باشد. در استعمال خارجی ضماد برگ آن تحلیل برنده ورم‌ها است.

خواص درمانی ریشه:

رفع کننده سکسکه و ضد دلپیچه، مسکن درد پهلو و ضد نفس تنگی، محرک اشتها و مقوی نیروی جنسی، ضد نفخ و بازکننده گرفتگی‌ها، رفع کننده انسدادهای کبدی و پاک کننده کلیه‌ها می‌باشد. در ضمن برای مثانه، لرزه‌های بلغمی، دردهای لگن خاصره، سیاتیک، نقرس، درد پشت و برای اکثر بیماری‌های سرد بلغمی نیز مفید است. از نظر خواص درمانی، ریشه‌ی گیاه نسبت به سایر قسمت‌های گیاه قوی‌تر می‌باشد.

تذکر:

مصرف کرفس وحشی برای گرم مزاجان مضر است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.