بهشت بر عاشقان شیفته‌تر از عاشقان بر بهشت

مراحل سیر و سلوک عرفانی و تخلق به اخلاق الهی
 

چکیده
معارف «عرفان اسلامی» که خاستگاه اصلی و ریشه آن دین اسلام و کلمات بزرگانی چون نبی مکرم اسلام و خاندان بافضیلت آن سرور گرامی می‌باشد، در طول تاریخ درخشانش توسط پیروان و شیعیان حقیقی و راستینش بیان شده و به دست ما رسیده است. یکی از «اصول دین» ما مسلمانان که در سایر ادیان الهی نیز به آن اشاره شده و مورد اهمیت رسولان خدا و اولیاء و اوصیای ایشان قرار گرفته است و به تبع آن عالمان راستین که عارفان این مکتب الهی هستند، آمده‌اند و آن را به شیوه‌های گوناگون مطرح نموده‌اند، داستان «معاد» و به تبع آن بحث «بهشت» و جهنم به عنوان دو جایگاهی که هر کدام یاران و ساکنان ویژه‌ی خود را داراست و در خود جا داده و خواهد داد به شمار می‌آید. در مقاله حاضر سعی شده به مسئله «بهشت» در کلام اولیاء و محققان الهی خصوصا «عارفان مسلمان» نظری بیندازیم و به این نکته مهم توجه داشته باشیم که با توجه به مراتب موجود برای بهشت الهی، عارفان به دلیل این‌که با حقیقت هستی در صلح‌اند، «بهشت» را در روی زمین می‌بینند! و بهشت صفات و ذات حضرت حق در آرزوی زیارت و ملاقات با آنان است.

تعداد کلمات 1241/ تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

بهشت براى بهشتى به عنوان انعامى از نعمت‌هاى الهى است، یعنى حتّى بهشت جسمانى و لذّات جسمانى هم براى او عنوان کرامت الهى را دارد، بدین معنى که یک موجود تا در حدّى از عرفان‏ و معرفت نباشد بهشت براى او نمى‏تواند معنى پیدا کند. براى یک نفر بهشتى، آن اساس لذّت‌ها این است که الآن مهمان خالق خودش هست، بر سر سفره خالق خودش نشسته است، یعنى با آن حقیقت پیوند خورده است که وقتى به آن حقیقت پیوند خورد دیگر مسأله خستگى و تنوّع و تحوّل و از سر کوى او رفتن به جاى دیگر معنى ندارد. آن‌چه که غیر از خداست، براى انسان نمى‏تواند مطلوب جاودانه باشد و تنها خداست که براى انسان مطلوب جاودانه است. امکان این که در بهشت، انسان حالت دل‏زدگى، سیرى و این که «از این‌جا بروم جاى دیگر» وجود ندارد، در آن‌جا «جاى دیگر» معنى ندارد، «جاى دیگر» در این امور محدود فرض مى‏شود. (مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری (نبرد حق و باطل، فطرت، توحید)، ج 3، ص 522).
 

در حدیثی از حضرت پیامبر(ص) آمده است که مى‏فرماید: «انّ الجنّة لا عشق لسلمان من سلمان للجنّة» یعنی بهشت بر سلمان شیفته‌‏تر از سلمان به بهشت است. روایت کرده‌‏اند که حضرت امام على(ع) هنگامى که از کربلا می‌گذشت، گریه کرد و گفت: این‌جا جایگاه شهیدان عاشق خواهد بود که هیچ‏کس نه تاکنون و نه بعد از این از نظر درجه و مرتبه به آنان نخواهد رسید. امام جعفر صادق(ع) گفت: «برترین انسان‌ها کسى است که عاشق عبادت باشد و قلبا عبادت را دوست داشته باشد و با تمام وجود به آن پردازد؛ چنان‌که پروا نکند که روزگار خویش را به آسانى سپرى کرده است یا به سختى‏». (گولپینارلی، عبدالباقی، نثر و شرح مثنوی، 1371 ش، ج3، ص 101).
 

منابع:

1 - مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری، ایران، تهران / قم، چاپ هشتم، 1377 ش.
2 - حسن زاده آملی، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، ایران، تهران، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1378 ش.
3 - سبزواری، محمد ابراهیم، شرح گلشن راز، ایران، تهران، انتشارات علم، چاپ اول، 1386 ش.
4 - حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، لبنان، بیروت، انتشارات دارالفکر، چاپ اول، 1138 ق.
5 - گولپینارلی، عبدالباقی، نثر و شرح مثنوی، ایران، تهران، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ دوم، 1371 ش.