شاخص هاي اصلي يك خبرنگار موفق
نويسنده : موسي كاظم زاده
در دنياي کنوني با وجود تکنولوژي هاي ارتباطي پيشرفته و متعدد در امر دستيابي سريع به اطلاعات و منابع مختلف، كسب اطلاعات موثق و قابل اطمينان در مورد وضعيت سياسى، اجتماعى، اقتصادي، امنيتى و.... بشر بسيار دشوار و در عين حال بسيار ضرورى و حياتى است. خبرنگاران از عناصر اساسي اين مهم بشمار مي روند. يک خبرنگار بايد به واقعيت يك رويداد دست يابد و همواره گام به گام حوادث در حوزه كاري خود حركت كند تا تحليل هاي خود را به صورت كامل و رسا ارائه دهد. يک خبرنگار موفق هميشه در انعكاس رخدادها بي طرفانه عمل مي كند؛ چون ذات خبرنگاري مبتني بر بي طرفي است و اينجاست كه خبرنگار با رعايت اين نكته مهم خود را به قوانين ملزم دانسته و در اين مسير به اهداف خود نائل مي شود. علاوه بر اين يک خبرنگار بايد همواره دركسب اعتماد و اعتمادسازي بين خبرنگار، منابع خبري و مردم خود تلاش کند. در جهان حاضر که جوامع در حال تحول و نوزايي هستند قدرت درک، تجزيه و تحليل و پيش بيني حوادث از ديگر مسائل اساسي اين حرفه بشمار مي رود.
امروزه حرفه خبرنگاري يکي از مشاغل ناامن و پردردسر شناخته مي شود. حرفه اي که هر کدام از افرادي از طريق آن امرار معاش مي کنند براي فرداي خود، و امنيت شغليشان نگران بوده و از هيچگونه حاشيه امنيتي برخوردار نيستند.
از آن جا كه حرفه روزنامه نگاري يك شغل زنده و پوياست و قلمداران اين رسانه با عشق و فداكاري و از جان گذشتگي، شانه هاي خود را به بار سنگين مسؤوليت روشنگري مردم سپرده اند و دفاع از حريم آزادي را در جان و قلب خود همواره روشن نگه مي دارند، بالندگي مطبوعات و كار روزنامه نگاري و خبرنگاري در ميهن اسلامي، بي وقفه ادامه داشته و استمرار خواهد يافت.
در نگاه حرفه اي، خبرنگار فردي است که به نمايندگي از مردم، براي اطلاع رساني سالم و بيان حقايق، عملکرد و رفتار تمام افراد جامعه، مخصوصا مسئولان و صاحب منصبان را زير ذره بين قرار داده و به نقد و موشکافي آن مي پردازد. تا با شناخت نقاط ضعف و قوت به پيشبرد اهداف ملي و مردمي منتهي شود.
کارشناسان معتقدند عملکرد برخي نهادها و افراد علاوه بر مغايرت با قانون اساسي، بر خلاف آموزه هاي ديني، روايات، شعارهاي انقلاب اسلامي است. زيرا در تمام آموزه هاي مورد قبول ما به آزادي بيان توجه ويژه اي شده به اين معنا که هرکس بخواهد در اين مسير انسداد ايجاد کند، به يقين از مسير آموزه هاي ديني، انقلاب و قانون اساسي خارج شده است.
در روزنامه نگاري حرفه اي غرب صحبت از بي طرفي و صحت اخبار مي شود اما در روزنامه نگاري اسلامي بالاتر از آن يعني اصل تقوا مطرح است و الگوي اسلامي روزنامه نگاري الگوهاي غربي را به چالش مي طلبد. مطبوعات اسلامي بدون روزنامه نگار اسلامي تحقق نخواهند يافت. همچنانکه حکومت اسلامي بدون حاکم اسلامي ميسر نيستد.. در روزنامه نگاري اسلامي مفهوم پيام به رسالت نزديک است و اخلاق را نمي توان از روزنامه نگاري اسلامي جدا کرد.
هر روز ميلياردها رويداد در سراسر جهان اتفاق مي افتد كه براي مخاطبان امكان مشاهده بي واسطه يا اطلاع از آنها به علت كثرت رويدادها، گستردگي جوامع، بعد مسافت و مشغله بسيار زياد مردم در زندگي صنعتي و...ميسر نيست؛لذا مخاطبان فقط مي توانند از طريق حلقه هاي واسط بين خود و وقايع كه خبرنگار هستند از وقايع مطلع شوند.بنابراين خبرنگار حلقه واسط مردم و رسانه اند و مردم فقط مي توانند از طريق خبرنگاران از وقايع دور و نزديك مطلع شوند و آنها همچنين چشم و گوش و نماينده مردم و ركن چهارم دموكراسي هستند و حضورمسئولانه، صادقانه و به موقع آنان در منطقه رويداد و گزارش هر آنچه كه اتفاق افتاده است، نه انچه خود دوست داشتند اتفاق بيفتد، مي تواند مردم را بي نياز از حضور بر سر حادثه و محل وقوع رويدادها كند و به آنان در تصميم گيريها و تصميم سازي ها ياري رساند.
خبرنگاران از يك طرف وظيفه كشف حقايق، انعكاس سريع و صحيح واقعيات و هشدار در مورد رويدادهايي را بر عهده دارند كه به منافع ملي و اعتقادات و فرهنگ مردم و ارزش هاي انساني آسيب مي رسانند و از طرف ديگر با درك موقعيت رسانه اختيارات و مسؤليت ها و وضع رقيبان بايد به بقاي رسانه بيانديشد.
خبرنگاران موتور و قلب تحريريه هاي راديو و تلويزيون و مطبوعات هستند و نقش اساسي در حيات ساير قسمت هاي رسانه و كاركرد صحيح بقيه اجزا دارند.
بنابراين اگر خبرنگار به كار خود و اصول حرفه اي تسلط داشته باشد رسانه هاي رقيب و ماهيت و ظرفيت و توانمندي هاي رسانه اي را كه در آن كار مي كند بشناسد و همچنين نياز مخاطبان، سن، جنس، سطح تحصيلات، محل زندگي و ساير ويژگي هاي آنها را بداند بدون شك از كنار سوژه ه اي ناب، درجه اول و مورد نياز مردم و رسانه نمي گزرد و فرصت را به رقيبان نمي دهد.
هر چه قدر خبرنگار حرفه اي تر باشد و قدرت شكار سريع سوژه هاي مورد نياز مخاطبان را داشته باشد و همچنين بتواند آنها را در بسته بنديهاي جذاب و متناسب با ماهيت رسانه ها و ويژگي هاي مخاطبان ارايه دهد به همان اندازه به سردبير كمك كرده و دست او را در بستن خبرهاي راديو و تلويزيوني و انتشار اخبار مطبوعاتي باز گذاشته شده است اما اگر نتواند توليد سريع، متنوع و مورد نياز رسانه و مخاطبان را داشته باشد قدرت مانور سردبير را محدود كرده است و عملا تكرار خبرهاي مشخصي را در بخشهاي مختلف خبري موجب شده است.
راه حل اين است كه علاوه بر بهينه سازي ساختار موجود، هم بسياري از خبرنگاران فعلي و خبرنگاراني را كه بعدا جذب خواهند شد آموزش داد.
يكي از وظايف دست اندركاران مطبوعات، برنامه ريزي دقيق و كارآمد به منظور توسعه بسترهاي كار خبرنگاري و مطبوعات و اعتلاي شغل روزنامه نگاري است، البته اين حقيقت را نيز نبايد از ياد برد كه تحقق آرمانهاي متعالي همواره با سرعت انجام نمي شود و كاري به گستردگي مطبوعات اولاً وابسته به روند حركت ساير مؤلفه هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي است و ثانياً نيازمند تلاش، دانش اندوزي، اخلاق محوري، بردباري و خستگي ناپذيري اصحاب مطبوعات است.
براي غلبه بر آسيب ها و چالش هاي توسعه صنعت مطبوعات واعتلاي حرفه خبرنگاري، نيازمند پيش زمينه هايي از جمله پايبندي همگان به حاكميت قانون و پاسداري از ضوابط و مقررات ناظر بر آن مي باشد.
از جمله ديگر نيازهاي توسعه و اعتلاي مطبوعات و روزنامه نگاري تقويت آموزش هاي تخصصي روزنامه نگاري، اعمال شرايط و ضوابط قانوني مشخص براي ورود به اين حرفه، كمك به پيشبرد امور تشكل هاي صنفي حرفه اي و مدني روزنامه نگاري به عنوان حلقه واسط بين جامعه مطبوعات، مردم و حكومت، جلب اعتماد مردم از طريق اطلاع رساني دقيق، صحيح و سريع، پرهيز از غوغاسالاري وتكيه بر ميثاق اخلاق حرفه اي روزنامه نگاري از مؤلفه هاي مهمي است، كه مي تواند رسانه هاي كشور را در خدمت توسعه همه جانبه و پيشرفت و سربلندي جامعه اسلامي قرار دهد.
امكان سخن گفتن با ميليون ها نفر است و مخاطره همان چيزهايي است كه روزنامه نگاران با آن روبرو هستند. براي نهادينه شدن اموري چون «هويت صنفي مطبوعات»، «زنداني مطبوعات»، «جرم مطبوعاتي» و «هيأت نظارت» در جامعه مطبوعاتي، آن نشان دهنده رشد مطبوعاتي در كشور مي باشد واخلاق حرفه اي از ويژگي هاي ديگر روزنامه نگاري در كشور ماست، مطبوعات، ركن چهارم مشروطيت است.
ورود به برخي مطبوعات حتي خيلي ساده تر از ورود به مشاغل ديگر است. نتيجه آن كه پس از مدتي با طيفي مواجه مي شويم كه در كوتاه ترين مدت ادعاي روزنامه نگاري دارند... در كشورهاي پيشرفته وضع فرق مي كند. در آنجا هر مؤسسه مطبوعاتي از طريق وزارت كار اقدام مي كند. افراد با مراجعه به نمايندگان اين وزارت كه حتي ممكن است در محلات هم شعبه داشته باشد، تقاضاي كار مي كنند. روزنامه ها نيز موظفند با بررسي تقاضاهاي رسيده به وزارت كار، نسبت به استخدام نيروي انساني مورد نياز خود اقدام كنند در غير اين صورت، مورد پيگرد قانوني قرار مي گيرند. طبق قوانين فرانسه، كسي كه كارت هويت حرفه اي نداشته باشد، بيش از سه ماه نمي تواند در يك روزنامه كار كند. ما نيزاميدواريم با اين شيوه شاهد بهبود فعاليت روزنامه نگاري در كشورمان باشيم.
کمتر شغلي را مي توان يافت در اين عالم که به دشواري شغل خبرنگاري باشد. ساعت کار باز و نياز به آپديت بودن دائمي از مهمترين شاخصه هاي اين شغل است.
بسياري از اساتيد علوم ارتباطات معتقدند يک خبرنگار حرفه يي که بخواهد در کارش پيشرفت کند، نياز دارد با علوم روز در زمينه ارتباطات و ژورناليسم آشنا باشد و موفق شدن در اين زمينه مستلزم تسلط داشتن به حداقل يکي از زبان هاي غيرمادري است.
در خاتمه اين سازمان‌ها ازجمله سازمان بين‌المللي روزنامه‌نگاران (IOJ)؛ فدراسيون بين‌المللي روزنامه‌نگاران (IFJ)؛ اتحاديه كاتوليك بين‌المللي مطبوعات (UCIP)؛ فدراسيون روزنامه‌نگاران امريكاي لاتين (FELAP)؛ فدراسيون كارگران مطبوعات آمريكاي لاتين (FELATRAP)؛ فدراسيون روزنامه‌نگاران عرب (FAJ)؛ اتحاديه روزنامه‌نگاران آفريقا (UAJ) و كنفدراسيون روزنامه‌نگاران آسيا (CAJ) در تهية اصول بين‌المللي اخلاق حرفه‌اي در روزنامه‌نگاري نقش دارند، اشاره مي كنم.
منبع: http://www.bashgah.net
/خ
امروزه حرفه خبرنگاري يکي از مشاغل ناامن و پردردسر شناخته مي شود. حرفه اي که هر کدام از افرادي از طريق آن امرار معاش مي کنند براي فرداي خود، و امنيت شغليشان نگران بوده و از هيچگونه حاشيه امنيتي برخوردار نيستند.
از آن جا كه حرفه روزنامه نگاري يك شغل زنده و پوياست و قلمداران اين رسانه با عشق و فداكاري و از جان گذشتگي، شانه هاي خود را به بار سنگين مسؤوليت روشنگري مردم سپرده اند و دفاع از حريم آزادي را در جان و قلب خود همواره روشن نگه مي دارند، بالندگي مطبوعات و كار روزنامه نگاري و خبرنگاري در ميهن اسلامي، بي وقفه ادامه داشته و استمرار خواهد يافت.
در نگاه حرفه اي، خبرنگار فردي است که به نمايندگي از مردم، براي اطلاع رساني سالم و بيان حقايق، عملکرد و رفتار تمام افراد جامعه، مخصوصا مسئولان و صاحب منصبان را زير ذره بين قرار داده و به نقد و موشکافي آن مي پردازد. تا با شناخت نقاط ضعف و قوت به پيشبرد اهداف ملي و مردمي منتهي شود.
کارشناسان معتقدند عملکرد برخي نهادها و افراد علاوه بر مغايرت با قانون اساسي، بر خلاف آموزه هاي ديني، روايات، شعارهاي انقلاب اسلامي است. زيرا در تمام آموزه هاي مورد قبول ما به آزادي بيان توجه ويژه اي شده به اين معنا که هرکس بخواهد در اين مسير انسداد ايجاد کند، به يقين از مسير آموزه هاي ديني، انقلاب و قانون اساسي خارج شده است.
در روزنامه نگاري حرفه اي غرب صحبت از بي طرفي و صحت اخبار مي شود اما در روزنامه نگاري اسلامي بالاتر از آن يعني اصل تقوا مطرح است و الگوي اسلامي روزنامه نگاري الگوهاي غربي را به چالش مي طلبد. مطبوعات اسلامي بدون روزنامه نگار اسلامي تحقق نخواهند يافت. همچنانکه حکومت اسلامي بدون حاکم اسلامي ميسر نيستد.. در روزنامه نگاري اسلامي مفهوم پيام به رسالت نزديک است و اخلاق را نمي توان از روزنامه نگاري اسلامي جدا کرد.
هر روز ميلياردها رويداد در سراسر جهان اتفاق مي افتد كه براي مخاطبان امكان مشاهده بي واسطه يا اطلاع از آنها به علت كثرت رويدادها، گستردگي جوامع، بعد مسافت و مشغله بسيار زياد مردم در زندگي صنعتي و...ميسر نيست؛لذا مخاطبان فقط مي توانند از طريق حلقه هاي واسط بين خود و وقايع كه خبرنگار هستند از وقايع مطلع شوند.بنابراين خبرنگار حلقه واسط مردم و رسانه اند و مردم فقط مي توانند از طريق خبرنگاران از وقايع دور و نزديك مطلع شوند و آنها همچنين چشم و گوش و نماينده مردم و ركن چهارم دموكراسي هستند و حضورمسئولانه، صادقانه و به موقع آنان در منطقه رويداد و گزارش هر آنچه كه اتفاق افتاده است، نه انچه خود دوست داشتند اتفاق بيفتد، مي تواند مردم را بي نياز از حضور بر سر حادثه و محل وقوع رويدادها كند و به آنان در تصميم گيريها و تصميم سازي ها ياري رساند.
خبرنگاران از يك طرف وظيفه كشف حقايق، انعكاس سريع و صحيح واقعيات و هشدار در مورد رويدادهايي را بر عهده دارند كه به منافع ملي و اعتقادات و فرهنگ مردم و ارزش هاي انساني آسيب مي رسانند و از طرف ديگر با درك موقعيت رسانه اختيارات و مسؤليت ها و وضع رقيبان بايد به بقاي رسانه بيانديشد.
خبرنگاران موتور و قلب تحريريه هاي راديو و تلويزيون و مطبوعات هستند و نقش اساسي در حيات ساير قسمت هاي رسانه و كاركرد صحيح بقيه اجزا دارند.
بنابراين اگر خبرنگار به كار خود و اصول حرفه اي تسلط داشته باشد رسانه هاي رقيب و ماهيت و ظرفيت و توانمندي هاي رسانه اي را كه در آن كار مي كند بشناسد و همچنين نياز مخاطبان، سن، جنس، سطح تحصيلات، محل زندگي و ساير ويژگي هاي آنها را بداند بدون شك از كنار سوژه ه اي ناب، درجه اول و مورد نياز مردم و رسانه نمي گزرد و فرصت را به رقيبان نمي دهد.
هر چه قدر خبرنگار حرفه اي تر باشد و قدرت شكار سريع سوژه هاي مورد نياز مخاطبان را داشته باشد و همچنين بتواند آنها را در بسته بنديهاي جذاب و متناسب با ماهيت رسانه ها و ويژگي هاي مخاطبان ارايه دهد به همان اندازه به سردبير كمك كرده و دست او را در بستن خبرهاي راديو و تلويزيوني و انتشار اخبار مطبوعاتي باز گذاشته شده است اما اگر نتواند توليد سريع، متنوع و مورد نياز رسانه و مخاطبان را داشته باشد قدرت مانور سردبير را محدود كرده است و عملا تكرار خبرهاي مشخصي را در بخشهاي مختلف خبري موجب شده است.
راه حل اين است كه علاوه بر بهينه سازي ساختار موجود، هم بسياري از خبرنگاران فعلي و خبرنگاراني را كه بعدا جذب خواهند شد آموزش داد.
يكي از وظايف دست اندركاران مطبوعات، برنامه ريزي دقيق و كارآمد به منظور توسعه بسترهاي كار خبرنگاري و مطبوعات و اعتلاي شغل روزنامه نگاري است، البته اين حقيقت را نيز نبايد از ياد برد كه تحقق آرمانهاي متعالي همواره با سرعت انجام نمي شود و كاري به گستردگي مطبوعات اولاً وابسته به روند حركت ساير مؤلفه هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي است و ثانياً نيازمند تلاش، دانش اندوزي، اخلاق محوري، بردباري و خستگي ناپذيري اصحاب مطبوعات است.
براي غلبه بر آسيب ها و چالش هاي توسعه صنعت مطبوعات واعتلاي حرفه خبرنگاري، نيازمند پيش زمينه هايي از جمله پايبندي همگان به حاكميت قانون و پاسداري از ضوابط و مقررات ناظر بر آن مي باشد.
از جمله ديگر نيازهاي توسعه و اعتلاي مطبوعات و روزنامه نگاري تقويت آموزش هاي تخصصي روزنامه نگاري، اعمال شرايط و ضوابط قانوني مشخص براي ورود به اين حرفه، كمك به پيشبرد امور تشكل هاي صنفي حرفه اي و مدني روزنامه نگاري به عنوان حلقه واسط بين جامعه مطبوعات، مردم و حكومت، جلب اعتماد مردم از طريق اطلاع رساني دقيق، صحيح و سريع، پرهيز از غوغاسالاري وتكيه بر ميثاق اخلاق حرفه اي روزنامه نگاري از مؤلفه هاي مهمي است، كه مي تواند رسانه هاي كشور را در خدمت توسعه همه جانبه و پيشرفت و سربلندي جامعه اسلامي قرار دهد.
امكان سخن گفتن با ميليون ها نفر است و مخاطره همان چيزهايي است كه روزنامه نگاران با آن روبرو هستند. براي نهادينه شدن اموري چون «هويت صنفي مطبوعات»، «زنداني مطبوعات»، «جرم مطبوعاتي» و «هيأت نظارت» در جامعه مطبوعاتي، آن نشان دهنده رشد مطبوعاتي در كشور مي باشد واخلاق حرفه اي از ويژگي هاي ديگر روزنامه نگاري در كشور ماست، مطبوعات، ركن چهارم مشروطيت است.
ورود به برخي مطبوعات حتي خيلي ساده تر از ورود به مشاغل ديگر است. نتيجه آن كه پس از مدتي با طيفي مواجه مي شويم كه در كوتاه ترين مدت ادعاي روزنامه نگاري دارند... در كشورهاي پيشرفته وضع فرق مي كند. در آنجا هر مؤسسه مطبوعاتي از طريق وزارت كار اقدام مي كند. افراد با مراجعه به نمايندگان اين وزارت كه حتي ممكن است در محلات هم شعبه داشته باشد، تقاضاي كار مي كنند. روزنامه ها نيز موظفند با بررسي تقاضاهاي رسيده به وزارت كار، نسبت به استخدام نيروي انساني مورد نياز خود اقدام كنند در غير اين صورت، مورد پيگرد قانوني قرار مي گيرند. طبق قوانين فرانسه، كسي كه كارت هويت حرفه اي نداشته باشد، بيش از سه ماه نمي تواند در يك روزنامه كار كند. ما نيزاميدواريم با اين شيوه شاهد بهبود فعاليت روزنامه نگاري در كشورمان باشيم.
کمتر شغلي را مي توان يافت در اين عالم که به دشواري شغل خبرنگاري باشد. ساعت کار باز و نياز به آپديت بودن دائمي از مهمترين شاخصه هاي اين شغل است.
بسياري از اساتيد علوم ارتباطات معتقدند يک خبرنگار حرفه يي که بخواهد در کارش پيشرفت کند، نياز دارد با علوم روز در زمينه ارتباطات و ژورناليسم آشنا باشد و موفق شدن در اين زمينه مستلزم تسلط داشتن به حداقل يکي از زبان هاي غيرمادري است.
در خاتمه اين سازمان‌ها ازجمله سازمان بين‌المللي روزنامه‌نگاران (IOJ)؛ فدراسيون بين‌المللي روزنامه‌نگاران (IFJ)؛ اتحاديه كاتوليك بين‌المللي مطبوعات (UCIP)؛ فدراسيون روزنامه‌نگاران امريكاي لاتين (FELAP)؛ فدراسيون كارگران مطبوعات آمريكاي لاتين (FELATRAP)؛ فدراسيون روزنامه‌نگاران عرب (FAJ)؛ اتحاديه روزنامه‌نگاران آفريقا (UAJ) و كنفدراسيون روزنامه‌نگاران آسيا (CAJ) در تهية اصول بين‌المللي اخلاق حرفه‌اي در روزنامه‌نگاري نقش دارند، اشاره مي كنم.
منبع: http://www.bashgah.net
/خ
