محقق و عالم ژنو (قسمت اول)

چکیده:
بنا به روایات، یکی از اعلامیه‌ها بر درگاه خوابگاه پادشاه نصب شده بود. پادشاه وقت، فرانسوای اول، به شدت از این اقدام خشمگین شد و شدیدة شروع به سرکوب انجیلی هاکرد. کالون در این زمان فرانسه را ترک کرده و در بازل ساکن شد تا به مطالعه و نگارش بپردازد.

تعداد کلمات: 1030 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

نویسنده: تونی لِین
ترجمه: روبرت آسریان

جان کالون در سال ۱۵۰۹ در نویون ، واقع در شمال فرانسه، چشم به جهان گشود. وی در دانشگاه های پاریس، اورلئان و بروژ تحصیل کرد و از ستایندگان اراسموس و انسان گرایی شد. وی در سال ۱۵۳۲ تفسیری بر کتاب بخشایش اثر فیلسوف رومی، سنک نوشت که اثری محققانه و فاضلانه در زمینه پژوهش های انسان گرایان در مورد آثار کلاسیک محسوب می شد. اما این کتاب، تأثیری را که کانون انتظار داشت بر جای بگذارد، نداشت. تقریبا در این زمان است که تجربه دگرگونی مذهبی برای او اتفاق می افتد:
از آنجا که من به خرافه پرستی دستگاه پاپی سرسپردگی عمیقی داشتم، خدا برای خلاص شدن سریع من از این باتلاق، ذهن مرا که متناسب با سنم در مورد چنین موضوعاتی بسیار صلب و انعطاف ناپذیر گشته بود، با یک دگرگونی ناگهانی، مطیع خود ساخته، آن را به ذهنی تعلیم پذیر متبدل ساخت.
در سال ۱۵۳۳ وی در آماده سازی خطابهای شرکت داشت که سرپرست دانشگاه پاریس نیکلاس کوپه آن را ایراد کرد. این خطابه بر اساس یک دیدگاه معتدل پروتستان آماده شده بود و پس از ایراد آن کالون مجبور شد به تعجیل پاریس را ترک نماید. یک سال پس از آن، اعلامیه هایی در پاریس پخش شد که در آنها به برگزاری آیین عشای ربانی به شکلی که مورد تأیید کلیسای کاتولیک بود، شدید حمله شده بود. بنا به روایات، یکی از این اعلامیه ها نیز بر درگاه خوابگاه پادشاه نصب شده بود. پادشاه وقت، فرانسوای اول، به شدت از این اقدام خشمگین شد و شدیدة شروع به سرکوب انجیلی هاکرد. کالون در این زمان فرانسه را ترک کرده و در بازل ساکن شد تا به مطالعه و نگارش بپردازد. در تابستان سال ۱۵۳۵، وی نخستین ویرایش کتاب آموزش دین مسیحیت را به اتمام رساند. اما زندگی آرام کالون در بازل که صرف مطالعه و نگارش می شد، مدت زمان زیادی نپایید.
وی بلافاصله پس از آن، تمام وقت خود را صرف معاملات الهیاتی کرد. در سال ۱۵۳۳ وی در آماده سازی خطابهای شرکت داشت که سرپرست دانشگاه پاریس نیکلاس کوپه آن را ایراد کرد. این خطابه بر اساس یک دیدگاه معتدل پروتستان آماده شده بود و پس از ایراد آن کالون مجبور شد به تعجیل پاریس را ترک نماید. یک سال پس از آن، اعلامیه هایی در پاریس پخش شد که در آنها به برگزاری آیین عشای ربانی به شکلی که مورد تأیید کلیسای کاتولیک بود، شدید حمله شده بود. بنا به روایات، یکی از این اعلامیه ها نیز بر درگاه خوابگاه پادشاه نصب شده بود. پادشاه وقت، فرانسوای اول، به شدت از این اقدام خشمگین شد و شدیدة شروع به سرکوب انجیلی هاکرد. کالون در این زمان فرانسه را ترک کرده و در بازل ساکن شد تا به مطالعه و نگارش بپردازد. در تابستان سال ۱۵۳۵، وی نخستین ویرایش کتاب آموزش دین مسیحیت را به اتمام رساند. اما زندگی آرام کالون در بازل که صرف مطالعه و نگارش می شد، مدت زمان زیادی نپایید. در سال ۱۵۳۶ وی عازم استراسبورگ شد، اما جنگ های منطقه ای او را مجبور کرد برای رسیدن به مقصد، مسیر خود را تغییر دهد و در ژنو اقامت کند. گفته می شود که این تغییر مسیر، تأثیر عمیقی بر تاریخ اروپا به جای گذاشت. ژنو به دلایل مختلف و از جمله دلایل سیاسی، به تازگی اصلاح دینی را پذیرفته بود. کالون تصمیم داشت که تنها یک شب در ژنو اقامت کند، اما رهبر اصلاحگران ژنو، فارل ، نزد وی آمد و به وی اصرار کرد که در ژنو رحل اقامت افکند. کالون در این باره چنین می نویسد:
پس از اینکه وی (فارل) دریافت که من در دل خویش نهاده ام تمام وقت خود را به مطالعه و تحقیق بپردازم و بدین سبب، می خواهم از هرگونه فعالیت دیگری دست بردارم و وقت خود را آزاد بگذارم، و نیز هنگامی که دریافت اصرار و التماس وی ثمری ندارد، در نهایت گفت: «اگر در شرایطی که ضرورت تام دارد عملی انجام شود، من از همکاری و همیاری خودداری ورزم، خدا مرا در این انفعال و آرامشی که به جهت تحقیق و مطالعه فراهم آورده ام، نفرین کند.» و این سخنان تهدید آمیز وی مرا دچار چنان ترس و وحشتی کرد که از رفتن به سفری که در دل خویش قصد کرده بودم، منصرف شدم.

بیشتر بخوانید : مسئله کودک آزاری در کلیسا و واکنش واتیکان

شورای شهر ژنو، این شخص فرانسوی را به استخدام خود در آورد. کالون بین سال های ۱۵۳۶ تا ۱۵۳۸ در ژنو خدمت کرد، اما در این دوران کالون هنوز شخصی بود که به دوراندیشی و پختگی فکری دست نیافته بود. جنجالی که سخنان او در مورد نقش کلیسا در اداره امور شهر به وجود آورد، باعث شد تا وی از ژنو تبعید شود و به بازل برود و به گروه کوچک فرانسویان پناهنده شده بدانجا خدمت کند. کالون در برابر این خواسته بوسر مقاومت کرد تا اینکه بوسر نیز تهدید فارل را تکرار نمود و نمونه یونس نبی را در عهد عتیق به یاد او آورد. در نهایت، کالون علی رغم میل باطنی اش، تسلیم این خواسته شد و به استراسبورگ رفت. در این شهر بدون در نظر گرفتن فقری که کالون با آن روبه رو بود، وی سالیان خوبی را سپری کرد. وی از مصاحبت با بوسر و اصلاحگران دیگر، مطالب بسیاری آموخت. وی همچنین در این مدت، فرصت یافت تا در مذاکرات بین پروتستانها و کاتولیکها که بین سالهای ۱۵۳۹ تا ۱۵۴۱ انجام شد، شرکت جوید و در طی این مذاکرات با ملانکتون آشنایی حاصل کرد. وی همچنین در طی این سالیان ازدواج کرد. همسر وی زنی بیوه و قبلا آناباپتیست بود. اما هنگامی که کالون در استراسبورگ بود، وضعیت کلیسا در شهر ژنو روز به روز ناگوارتر می شد. بالاخره در سال ۱۵۴۰ حاکمان شهر در کمال درماندگی از وی خواستند که به ژنو برگردد. وی پیش از آن، وحشت خود را حتی در مورد تصور بازگشت به ژنو بیان داشته بود: «ترجیح میدهم بر صلیبی که باید روزی هزار بار بر آن بمیرم، صد بار دیگر بمیرم.» اما در نهایت «وجدان من و آگاهی عمیقم در مورد وظیفه ام، مرا مجبور ساخت تا راضی شوم نزد گلهای برگردم که از آن جدا شدم. اما خدا شاهد است که با چه اندوه و اشک و ناراحتی و اضطرابی این وظیفه را پذیرفتم.»

کالون در سال ۱۵۴۱ به ژنو بازگشت. ترس های وی، بی مورد نبودند. کالون درگیر نبردی سهمگین در جهت کسب استقلال کلیسای ژنو و اعمال انضباطی شدید بر کلیسا شد. قوانینی که وی سعی در اجرای آنها داشت (مانند نحوه لباس پوشیدن و ممانعت از رقص)، عمدتا قوانینی بودند که در قرون وسطانیز اعمال می شوند. بداهت و تازگی عمل کالون در آن بود که وی مصمم بود این قوانین را تثبیت کند و آن را بر کل جامعه ژنو اعمال نماید. این قوانین حتی در مورد طبقات حاکم نیز اجرا می شدند. به مدت چندین سال، حاکمان شهر به شدت با کالون مخالفت می کردند اما در نهایت، مخالفان وی بی اعتبار شدند و شورای رهبری شهر متشکل از کسانی شد که طرفدار کالون بودند. وی در سالیان پایانی عمرش بسیار مورد احترام بود، اگرچه آنچه مد نظرش بود همواره تحقق نمی یافت. وی در سال ۱۵۶۴ درگذشت.

ادامه دارد..

منبع:
تاریخ تفکر مسیحی، تونی لِین، ترجمه روبرت آسریان، چاپ پنجم، فروزان روز، طهران (1396)

بیشتر بخوانید :
رویکرد مسیحیان درباره مصلوب شدن عیسی مسیح
مریم و آموزه مادر خدا در مسیحیت
نزدیکی و صمیمیت با خدا از راه رنج