دنیای صفر و یک، دنیای محاسبات است. رایانه هم حساب‌گر است. شبکه اینترنت، مجموعه‌ای از برنامه‌ها، اطلاعات و رایانه‌هایی است که به هم متصل شده‌اند. در دنیای صفر و یک، همه چیز دیده می‌شود به جز صفرها و یک‌ها. باور ندارید؟ اگر بگویم، بانک و بازار و ادارات و دانشگاه و مدارسی هستند که همه‌اش از روی صفر و یک‌اند، باورتان می‌شود؟ این بار می‌‌خواهیم درباره‌ی زندگی الکترونیکی حرف بزنیم. چه بخش‌هایی از زندگی معمولی وارد شبکه‌ی اینترنت شده‌اند و با ابزارهای فناوری اطلاعات به کار می‌روند.
تاجر الکترونیکی به چه کسی می‌گویند؟
سال‌ها پیش مردم توانایی‌ها و امکاناتشان را در اختیار دیگران قرار می‌دادند تا چیزی که ندارند را به دست بیاورند. قدیم‌ها معامله‌ها به صورت کالا به کالا بود و هر کس در هر جایی که بود، می‌توانست محصولات همان منطقه را خریداری کند. سال‌های بعد، عده‌ای به نام تاجر سوار شتر می‌شدند و به جاهای دوردست می‌رفتند و کالای مناطق دیگر را هم خریداری می‌کردند. آن‌ها سکه را با کالا تعویض می‌کردند. حالا تاجرها لازم نیست سوار شتر شوند یا کالای خاصی را در اختیار داشته باشند تا بتوانند کالایی دیگر را تهیه کنند. تاجرهای امروزی الکترونیکی هستند. امکاناتشان فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر، علوم کامپیوتر، کمی مدیریت و دانستن علم اقتصاد است.
تجارت الکترونیک به مبادله‌ی تجاری کالا و خدمات و کارهای این چنینی گفته می‌شود که از طریق اینترنت انجام می‌گیرد. بازارهای الکترونیکی در اینترنت، نمونه‌ای از تجارت الکترونیک است. کتابفروشی‌هایی که با اتصال به شبکه جهانی اینترنت می‌توان در آن‌ها گردش نمود و کتاب مورد نظر خود را یافت، خریداری کرد، از صحت و درستی فروش اطمینان حاصل نمود و کتاب خریداری شده را تحویل گرفت.
چرا تجارت الکترونیک؟
یک روز شما می‌خواهید به مهمانی تولد دوستتان بروید؛ اما فرصتی برای رفتن به بازار و هدیه خریدن ندارید. اصلا نمی‌دانید که اگر بروید بازار، آیا هدیه‌ی مناسبی پیدا خواهید کرد یا نه. حتی نمی‌دانید کدام بازار در کدام خیابان مناسب است برای خرید. حسابی سر درگم شده‌اید. با خودتان می‌گویید اصلا به این مهمانی نمی‌روم.
یک روز شما دلتان می‌خواهد یکی از صنایع دستی شهر دوری را در خانه‌یتان داشته باشید. مطمئنید مادر هم چنین چیزی را می‌پسندد و خیلی هم خوشحال می‌شود؛ اما برای خرید چنین وسیله‌ای باید به یک شهر دور سفر کرد. با خودتان می‌گویید کاش بک سفر به آنجا می‌رفتیم تا یک دانه از آن را برای خانه‌یمان می‌خریدم. اصلا قیمت چنین چیزی چقدر است. بقیه از داشتن صنایع دستی آن شهر چه احساسی دارند؟
یک روز شما در سفر هستید و از مغازه‌ای می‌خواهید یک وسیله را خریداری کنید. شما در آن شهر غریبه‌اید و صحبت فروشنده را خوب متوجه نمی‌شوید، نمی‌دانید خرید چنین وسیله‌ای به صرفه است یا نه. آیا فروشنده آدم منصفی است و قیمت درستی می‌گوید، آیا مدل‌های بهتر و جدیدتر دیگری هم در بازار هست؟ کمی گیج شده‌اید. کاش یک راهنمای خوب برای خرید وجود داشت.
راستش را بخواهید، تجارت الکترونیک برای جلوگیری از همین سردرگمی‌ها و مشکلات طراحی می‌شود. در این بازار الکترونیکی به صورت جهانی خرید و فروش انجام شده و همه به بازارهای مختلف دسترسی دارند. هزینه‌های ناشی از رفت و آمد و سفرهای تجاری کم می‌شود و در هر ساعتی از شبانه روز می‌توان به این بازارها دسترسی پیدا کرد. از قابلیت‌های صفحات وب برای به اشتراک گذاری تجربیات و نظرات درباره‌ی محصولات می‌توان استفاده نمود و فرصت نامحدودی را برای تحقیق و جستجوی بیشتر فراهم می‌کند.
همانطور که در دنیای واقعی اعتماد موضوع پیچیده و مشکلی است، در دنیای الکترونیکی هم باید نسبت به گروه‌ها و افراد مختلف شناخت پیدا کرد تا اعتماد ایجاد شود. به هر خدمت دهنده‌ای نمی‌توان اعتماد نمود و باید شیوه‌ی استفاده و حتی ایجاد کسب و کار الکترونیکی را آموخت.
راستی! یک مزیت بسیار بسیار مهم این روش کم شدن آلودگی هوا و جلوگیری از رفت و آمدهای ماشین‌ها و بوی دود و صدای بوق است. باور ندارید؟ به منطقه‌های تجاری سر بزنید و جمعیت را ببینید!
دنیای الکترونیکی از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
برخی از این فناوری برای بازاریابی و ارایه‌ی محصول خود استفاده می‌کنند. به نوعی شبکه‌ی اینترنت محلی است که با هزینه‌ی کم اما مخاطب بسیار زیاد می‌تواند اطلاعات کامل و جامعی را در اختیار مردم قرار دهد. برای کسی که می‌خواهد یک خرید خوب داشته باشد هم این موضوع قابل اهمیت است. قبل از خرید، در سایت‌ها و بخش‌های مختلف جستجو می‌کند، اطلاعات محصولات مختلف را جمع آوری کرده و بعد از مقایسه تصمیم به خرید می‌گیرد.
بانکداری الکترونیکی هم بخشی از تجارت الکترونیک است. انتقال پول از شهری به شهر دیگر، از کشوری به کشور دیگر، از هر نقطه‌ی کره‌ی زمین به نقطه‌ای دیگر توسط اینترنت و وسایل الکترونیکی همراه بخشی از بانکداری الکترونیکی است. اگر شما موقع خرید، به جای پول نقد از شیوه‌های الکترونیکی استفاده کنید از بانکداری الکترونیکی استفاده کرده‌اید.
اگر کسی بیمار شود، اگر راننده‌ای تصادف کند، اگر فردی سالخورده و باز نشسته شود بیمه هزینه‌ای را به عنوان جبران خسارت بر عهده می‌گیرد. بیمه‌ی الکترونیکی ارتباط مشتری یا بیمه شونده با پایگاه بیمه است. دیگر برای دریافت هزینه یا اثبات خسارت نیازی به رفت و آمدهای مختلف نیست. مهندسان کامپیوتر، فناوری اطلاعات و متخصصان بیمه شیوه‌ای را برای بیمه‌های الکترونیکی طراحی کرده‌اند.
دنیای الکترونیک به همین سادگی‌ها تمام نمی‌شود، دولت الکترونیک، شهر الکترونیک و آموزش الکترونیک هم ابزارهایی است که می‌تواند در بسیاری موارد کمک خوبی برای زندگی بهتر باشد.
اگر شما یک مهندس تجارت الکترونیک بودید، چه بازاری طراحی می‌کردید؟
دوست دارید چه بخش از زندگی معمولی را الکترونیکی کنید؟
نویسنده: افروز ارزه‌گر
