18 شهریور 1388 / 19 رمضان 1430 / 9 سپتامبر 2009 |
1) درگذشت نويسنده متعهد "جلال آل احمد" (1348ش):
جلال آل احمد 11 آذر در سال 1302 در تهران متولد شد. وي در سال 1322 رسماً عضو حزب توده شد و در كنار فعاليتهاي سياسي، در رشته ادبيات فارسي، موفق به اخذ دانشنامه ليسانس گرديد. در سال 1326 به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. جلال، نويسندگي را از 16 سالگي آغاز كرده بود و پس از اين كه جذب حزب توده شد با آثار "كسروي" آشنا گرديد. در مبارزه حزبي آل احمد جز شكست و سرخوردگي چيزي وجود ندارد، اما نهضتي كه عميقترين تأثير را بر روحيه او گذارد قيام 15 خرداد 1342 ميباشد. جلال آلاحمد در اين هنگام به اين حقيقت رسيد كه هر چه مكتب غيرخودي هست، جز فريب و استثمار و استعمار، چيزي ندارند. وي به اين نتيجه رسيد كه تنها اميد رهايي بسيج تودهها در دست روحانيت آگاه است نه روشنفكران غرب و شرقزده. بعد از اين كه جلال نسبت به روحانيت و به ويژه امام خميني (ره) اظهار علاقه نمود، ساواك او را مورد تهديد قرار داد و سعي كرد كه جلال را از روحانيت جدا كند. در سال 1347، جلال تهديد به مرگ شد. ساواك ميخواست كه وي را بدون سر و صدا از ميان بردارد. سرانجام در يك صحنه ساختگي و مشكوك در اين روز، بدون هيچ گونه سابقه بيماري در 46 سالگي دارفاني را وداع گفت. پيكر جلال آل احمد در مسجد فيروزآبادي در ري به خاك سپرده شد. |
2) درگذشت استاد "علي نقي وزيري" موسيقيدان و پايهگذار موسيقي جديد ايران (1358 ش):
علي نقي وزيري در سال 1266 به دنيا آمد و از چهارده سالگي با موسيقي آشنا شد. وي در 31 سالگي به مدت 5 سال در پاريس و برلين به تحصيل و تجربه در علوم متعارف موسيقي غرب پرداخت. وزيري در 1302 كه به ايران بازگشت، مدرسه عالي موسيقي را تأسيس كرد و به چاپ كتابهاي متعدد و كنسرتها و ضبط صفحات گرامافون اقدام نمود. وزيري از سال 1314 كه حاضر نشد اركستر مدرسه را براي نوازندگي در يك ميهماني درباري شركت دهد، از كار بركنار شد و به خانهنشيني روي آورد. با استفاده از اين فرصت، به تحقيق در زمينه موسيقي پرداخت و هيئت علمي دانشگاه تهران پس از مدتي وي را به عنوان استاد كرسي هنر و زيباشناسي به تدريس در دانشگاه مأمور كرد. وزيري پس از شهريور 1320 به رياست اداره موسيقي كشور و مجله موسيقي و اداره راديو مشغول شد، اما چون با كارشكنيها مواجه گرديد به دانشگاه برگشت و تا پايان زندگي به تدريس پرداخت. او اولين پايهگذار و پدر موسيقي جديد ايران پس از انقلاب مشروطه است و بايد او را پايهگذار موسيقي جديد ايران دانست. وزيري در ساختن و پرداختن نخستين سرود ملي جمهوري اسلامي ايران نيز فعاليت كرد و قطعاتي مانند اي وطن، خاك ايران و نيز مارشِ ظَفَر را ساخت. استاد وزيري همچنين اولين كتاب در رشته موسيقي ايراني به شيوه علمي را با نام "شيوهنامه" تار نگاشته است. استاد علي نقي وزيري سرانجام در 92 سالگي در گذشت. |
3) عمليات كوچك قادر در اشنويه توسط ارتش (1364 ش) |
4) درگذشت فقيه جليل آيتاللَّه "مهدي مدرس يزدي" (1371 ش):
آيتاللَّه مهدي مدرس يزدي در سال 1287 ش (1326 ق) در يزد به دنيا آمد و پس از گذراندن دروس مقدماتي، در سيزده سالگي وارد حوزه علميه قم شد. سپس راهي نجف گرديد و از محضر درس عالمان نامداري همچون سيد ابوالحسن اصفهاني و آقاضياء الدين عراقي به مدارج والاي علمي رسيد. وي همچنين از آيات عظام شيخ عبدالكريم حائري يزدي، سيد حسين بروجردي، سيد محمدتقي خوانساري، سيد ابوالحسن اصفهاني و آقا ضياء الدين عراقي گواهي اجتهاد دريافت كرد و مورد وثوق آنان قرار گرفت. اين فقيه جليل پس از مدتي به اصرار جمعي از مؤمنين تهران به اين شهر عزيمت نمود و به مدت بيش از پنجاه سال در محله امامزاده يحيي، به تدريس خارج فقه و اصول، ارشاد مردم و تأليف كتب پرداخت. همچنين حواشي بر كتب عروةُالوثقي، رسايل و مكاسب و نيز ديوان اشعار از جمله آثار اوست. آيتاللَّه مهدي مدرس يزدي سرانجام در 18 شهريور 1371 برابر با 11 ربيع الاول 1413 ق در 83 سالگي به جوار رحمت حق تعالي شتافت. |
5) آغاز فعاليت خبرگزاري زنان جمهوري اسلامي (1380 ش):
در روز 18 شهريور 1380، مصادف با ميلاد با سعادت حضرت زهرا(س) خبرگزاري زنان جمهوري اسلامي فعاليت خود را آغاز كرد. مهمترين هدف از راه اين خبرگزاري، توجه همه جانبه به موضوعات مربوط به زنان است تا مشكلات و مسائل آنان را به صورت گسترده منعكس كند. نكته ديگر، بُعد بينالمللي آن است، چرا كه اخبار و گزارشهايي كه از زنان ايراني در خارج از كشور منعكس ميشود، وضعيت زنان را به شكل واقعي بيان نميكند. به اين ترتيب، اطلاع رساني درست ميتواند زن را در بهترين جايگاه انساني و اجتماعي خود قرار دهد. حوزههاي فعّاليت اين خبرگزاري در زمينههاي علمي، فرهنگي، اجتماعي، هنري، ورزشي، سياسي و ادبي است. |
6) 19رمضان سال40هجري قمري:
«حضرت علي (علیه السلام)» نخستين امام و پيشواي مسلمانان جهان با شمشير زهرآلود ابن ملجم مرادي ملعون به شدت مجروح شدند. مولا علي(علیه السلام) درمحراب نماز مشغول عبادت بودند كه ابن ملجم ملعون ازمتعصب ترين افراد خوارج شمشيرزهرآلودش را برسرمبارك امام علي(علیه السلام) فرود آوردند. ابن ملجم( لعنة الله عليه) و دو تن ازخوارج به توافق رسيده بودند كه حضرت امام علي (علیه السلام) را به شهادت و عمروعاص و معاويه را نابود سازند اما فقط ابن ملجم عمل ننگين خود را انجام داد. حضرت علي (علیه السلام) سه روز بعد ازاين ضربه زهرآلود شهيد شدند و جهان اسلام را ازداشتن اين موجود الهي كه تجسم حق و عدالت مطلق بودند محروم ساختند. |
7) وفات "غياثالدين جمشيد كاشاني" منجم و رياضيدان(832 ق):
غياثالدين جمشيد پسر مسعودبن محمودبن محمد طبيب در حدود سال 790 ق به دنيا آمد. وي طلبهي رصدخانه مراغه به شمار ميرفت كه به دست خواجه نصيرالدين طوسي داير شده بود. غياث الدين كاشاني در كاشان نيز سه خسوف رصد كرد. سپس به خاطر توجه شاهان مغول كه به نجوم علاقه داشتند ترك ديار نمود و نزد آلغبيك مغول به سمرقند رفت. وي در سال 818 ق ابزار رصد تازهاي به نام "طبق المناطق" اختراع كرد و كتابي به نام نزهةالحدائق نوشت و آن را جام جم ناميد. در سمرقند طرح و نقشهي رصدخانهي سمرقند را فراهم آورد. غياثالدين از دست همكاران حسد پيشه، خون دلها خورد تا مرگش رسيد. "زيج خاقاني"، "زيج تسهيلات"، "سُلَمُّ السَّماء" (در حل اشكالي كه براي پيشينيان در ابعاد و اجرام رخ داده است)، "مُحيطيّه" در باب استخراج نسبت مابين محيط دايره و قطر كه امروزه آن را با "پي" يوناني مينويسند. رساله "وَتر و جيب"، همچنين تفسير القرآن و كتب ديگر، از جمله تاليفات اين رياضيدان ايراني ميباشند. او اولين رياضيداني است كه كسرهاي اعشاري را وضع كرد. |
8) 9سپتامبرسال1944ميلادي :
بلغارستان پس از خروج نيروهاي آلمان نازي مجددا استقلال خود را باز يافت . بلغارستان پس از آنكه به اشغال آلمان درآمد ، در زمان جنگ جهاني دوم با آلمان هيتلري بر ضد متفقين در جنگ شركت كرد اما خيلي زود از متفقين شكست خورد و از پاي درآمد. بعد از اين شكست ؛ ارتش سرخ شوروي وارد اين كشور شد و بلغارستان در اين روز با ورود ارتش شوروي، استقلال خود را اعلام كرد. پس از آن رژيم كمونيستي به رياست« ديميتروف» در بلغارستان برقرار شد واو 2سال بعد دراين كشور« جمهوري» اعلام كرد. |
9) آغاز جنگهاي "هفت ساله" ميان امپراتوري ايران و روم (572م) (ر.ك: 24 ژوئيه) |
10) تولد "لئون تولْستويْ" نويسنده بلند آوازه روسي (1828م):
كُنت لييِف نيكُلاويچ تُولْسْتوي معروف به لئون تولستوي نويسنده شهير روسي در 9 سپتامبر سال 1828م در روستايى در 250 كيلومتري مسكو به دنيا آمد و در كودكي پدر و مادر را از دست داد. از نوجواني، استعداد درخشان و هوش سرشارش، معلمان را به تعجب وا ميداشت. با اين حال مدت زيادي در دانشگاه ماندگار نشد و پس از چهارسال خدمت در ارتش، به قصد پرداختن به نگارش، از نظام خارج شد. وي از آن پس به خلق آثار ادبي روي آورد و رمانهاي متعددي نگاشت. لئون تولستوي عاليترين نمايشگر روح ملت روس و از بزرگترين نويسندگان جهان است. او مانند يك دانشمند الهيات و معتقد به اصول اخلاقي در جستجوي مرامِ دوستي پاك و بيآلايشي بود كه در مسيحيت اوليه وجود داشت و همين امرْ آثار او را مشحون از بشردوستي و احترام به وجود انسان كرده است. تولستوي در مجسم كردن اخلاق و روح مردم روس مقامي ارجمند داشت و معتقد بود كه تنها محبت است كه بايد بر مردم حكومت كند. اين عقايد باعث شد كه كليسا، تولستوي را در 72 سالگي تكفير نمايد. با اين حال در اواخر عمر چنان مشهور شد كه تقريباً همه دنيا او را ميشناختند. با اين كه فلسفه، مشغله تولستوي نبود، اما انديشههايش در افكار فلسفي قرن نوزدهم تأثير فراوان نهاد. تولستوي با هر مكتب فلسفي يا فرقه مذهبي كه حقيقت را در انحصار خود تصور ميكرد مخالف بود و با هر كليسايى كه معتقد بود تنها يك راه و آن هم راه كليسا به سوي خدا وجود دارد، ميجنگيد. اعتقاد خود وي اين بود كه همه اديان بزرگ، بالذات هدايتگر به سوي خداوند هستند. تولستوي مطابق تعليمات خود، خويشتن را از قيد و بند مال و دارايىاش رها ساخت و همانند روستائيان به زندگي پرداخت. تولستوي انديشههاي اخلاقي، اجتماعي و مذهبي خود را در رمانهاي بزرگ، داستانهاي كوتاه و مقالات متعددي مطرح ساخته كه جنگ و صلح، اعترافات و رستاخيز از آن جملهاند. همچنين آثار ديگر او از جمله قزاقها، هنر چيست و حاجي مراد، همه در حد شاهكارهاي ادبي روس است. لئون تولستوي در اواخر عمر خانه را ترك كرد تا اين كه سرانجام در 20 نوامبر سال 1910م مانند بينواترين افراد در بيخانماني و سرگرداني در 82 سالگي درگذشت. |
11) مرگ "آلفرد ويني" شاعر و نويسنده برجسته فرانسوي (1863م):
آلفرد ويكتور كُنْت دو ويني، شاعر و نويسنده فرانسوي، در 24 ژانويه 1797م در تورن فرانسه به دنيا آمد و در جواني وارد ارتش شد. وي در ميانه راه، توجه خويش را به ادبيات معطوف كرد و پس از چندي مجموعه اشعار خود را منتشر نمود. ويني در سال 1845م به عضويت فرهنگستان فرانسه درآمد، هرچند مدتي نيز به فعاليتهاي سياسي پرداخت. او برخلاف بيشترشاعران رمانتيك فرانسوي، انديشمندي عميق و نوآور است، با اين حال داراي حالتي از بدبيني و انزوا جويى نيز ميباشد. خود او عنوان ميدارد كه به آرامي بر خشت غم، زاده شده است. ويني آرمانگرايى سرخورده است كه دنيا را آميزهاي از نيكي و شر ميپندارد كه شر همواره برنيكي غالب است. در واقع، در اين بدترين جهان ممكن، همه چيز به بدي گرايش دارد. شعر ويني فاقد شور و شوق يك رمانتيك تمام عيار است. او پرگويى و تظاهر معمول در بين رمانتيكها را كنار گذاشت و با اينكه در فضايى افسرده ميزيست، افسردگي او كمتر جنبه فردي و شخصي داشت. دلسوزي او نه تنها براي خودش كه براي نوع بشر بود. ويني در مقايسه با بيشتر شاعران رمانتيك و خيالپرداز و احساساتي، شاعري كم كار است و تنها سه دفتر شعر منتشر كرد. او در سال 1826م نخستين رمان تاريخي فرانسوي را نوشت و همچنين سه نمايشنامه اصيل هم نگاشت كه نمايشنامه تراژدي شاترتون بهترين نمايشنامه اوست. ويني در مقام رماننويس داستانگو و نمايشنامهنويس، كمتر محبوبيت دارد و اشعارش نيز هيچگاه، آنچنان كه بايد، مقبوليت عام نيافته است. با اين حال، خوانندگاني كه از سادگي و ترشرويى و بدبيني او آزرده خاطر نيستند، همواره او را ارج مينهند. تنهايى و انزوايى كه ويني در آن در برابر رنجهاي زندگي و نوميدي، شكيبايى و آرامش نشان ميداد، در آثارش به اعتلايى استثنايى از نظر اخلاقي و فلسفي ميرسد. افتخار و شهرت ويني از نظر شاعري، پس از مرگش روز افزون شد و مقبوليت عام يافت. وسعت انديشه، تشويشهاي روحي و زيبايى پُر قدرت و موثر بعضي از اشعار، به او خصوصيتي تازه بخشيد كه در بسياري از مشهورترين آثار معاصرانش نيز يافت نميشد. بدبيني او در حدّي والا بود و از اصالت و نجابت كامل برخوردار، كه اين شاعر متفكر را سرمشق ديگر ادبا قرار داد. آلفرد دو ويني سرانجام در نهم سپتامبر 1863م در 66 سالگي درگذشت. |
12) درگذشت "اِستِفان مالارْمِه" اديب معروف فرانسوي (1898م):
اِسْتِفان مالارْمِهْ اديب فرانسوي، در 18 مارس 1842م در پاريس به دنيا آمد. وي پس ازگذراندن تحصيلات خود و فراگيري زبان انگليسي، به تدريس اين زبان و نيز ترجمه برخي اشعار شاعران انگلستان پرداخت. مالارمه مدتهاي طولاني، محفلي با نام "سه شنبه" در خانهاش تشكيل ميداد كه در آن، هواخواهان مكتب سمبوليسم يا نمادگرايى به گفتگو مينشستند. بر اساس اين مكتب، احساسات و حالات روحي به طور غيرمستقيم از راه نمادها به خواننده يا شنونده القا ميشود. شخصيت گيرا و حُسن بيان مالارمه، بسياري را به محفلِ سهشنبههاي او كشاند و خودِ وي مقام رهبري نمادگرايان را به عهده گرفت. مالارمه با تاثير از برخي از ادباي گذشته، نه تنها در به كار بردن كلمات، امساك ميكرد، بلكه ابهام در نوشتن را تشويق مينمود و عملاً توجهي به ساختمان دستوري زبان نداشت. از نظر وي، شعر براي عوام بايد معما گونه باشد و براي اهل فن و محرمان راز، چون موسيقيِ مجلسي. مالارمه در پي آن بود تا شعر را از هر چه مادي و محسوس است برهنه سازد و احساسات و انديشههاي ناخودآگاه را با اشارات غيرمستقيم، با به كار بستن اصوات و تصاويرْ بيان كند كه اين خودْ مايه ابهام شعر و نثر او شده است. تقريباً هر شعر مالارمه بر محور يك تصوير يا استعاره سروده ميشود و دستهاي از تصاوير تَبَعي، در اطراف آن ايجاد ميگردد تا انديشه اصلي را قوام بخشد. از مالارمه آثاري از نظم و نثر شامل مجموعهاي از اشعار جواني شاعر و نيز پريشانگويي درباره نظريات زيباييشناسي او بر جاي مانده است. استفان مالارمه سرانجام در نهم سپتامبر 1897م در 55 سالگي درگذشت. |
13) امضاي قرارداد تسليم نيروهاي ژاپني به چين، پس از پايان جنگ جهاني دوم (1945م):
به موجب قرارداد تسليم ژاپن به چين كه در نهم سپتامبر 1945م، يك هفته پس از پايان كامل جنگ جهاني دوم در جنوب شرقي آسيا به امضا رسيد، نيروهاي ژاپني كه چين را اشغال كرده بودند، به دستور هيرو هيتو امپراتور وقت ژاپن، اسلحه خود را بر زمين گذاشتند و بدين ترتيب جنگ تاريخي چين و ژاپن پايان يافت. اين مسئله حاصل اتحاد نيروهاي مسلح كمونيست و ارتش دولتي چين بود. با اين حال، پس از شكست ژاپن، جنگ داخلي ميان كمونيستها و حكومت مركزي چين آغاز شد و پس از مدتي نبرد، كمونيستها بر سراسر خاكِ چين تسلط يافتند و نظام كمونيستي را بر اين كشور حاكم كردند. |
14) روز ملي و استقلال "كره شمالي" و تأسيس اين كشور (روز جمهوري) (1948م):
جمهوري دموكراتيك كره يا كره شمالي كشوري است در شرق آسيا كه قسمت شمالي شبه جزيره كره را به خود اختصاص داده است. كره شمالي با مساحت 122/762 كيلومتر مربع و جمعيت 24 ميليون نفر در همسايگي چين و كره جنوبي قرار دارد. پايتخت كره شمالي، "پيونگ يانگ" و واحد پول آن وون ميباشد. اكثريت مردم اين كشور فاقد دين بوده و فقط درصد كمي پيرو مذاهب بودايى و كنفوسيوسي هستند. مراسم و تبليغات مذهبي در اين كشور از تاريخ استقرار نظام كمونيستي منسوخ شده است. نژاد و زبان رسمي اين كشور آسيايى، كرهاي است و نظام سياسي حاكم بر كره شمالي جمهوري تك حزبي است. پيشبيني جمعيت آن تا سال 2025 بيش از 29 ميليون نفر خواهد بود. تاريخ گذشته كره و چين تقريباً يكسان است. مردم كره در طول تاريخ همواره كوشيدهاند استقلال خود را در برابر چينيها حفظ كنند. كره در طول تاريخ همواره تابع يا متحد فرمانروايان چين بوده و براي دفع تهاجمات مكرر ژاپنيها به خاك كره از حمايت چينيها برخوردار شده است. در سال 1894م جنگي بين ژاپن و چين بر سر كره رخ داد و با پيروزي ژاپنيها كره رسماً ضميمه قلمرو امپراتوري ژاپن گرديد. با ورود نيروهاي شوروي به خاك كره و تصرف نيمه شمالي آن، كره به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم شد و كمونيستهاي شوروي اداره مناطق شمالي را به دست گرفتند. تا اينكه در نهم سپتامبر 1948 "جمهوري دموكراتيك" خلق كره اعلام موجوديت كرد. |
15) مرگ "ازار لوميس پاوْنْد" اديب و نويسنده مشهور امريكايي (1972م) (ر.ك: 8 آوريل) |
16) روز ملي و استقلال "تاجيكستان" از اتحاد جماهير شوروي سابق (1991م): كشور تاجيكستان در قرن ششم قبل از ميلاد، بخشي از قلمرو حكومت سلسله هخامنشيانِ ايران بود و در قرن نهم ميلادي، توسط مسلمانان فتح شد. نفوذ روسيه تزاري در اين سرزمين از قرن نوزدهم آغاز گرديد و به تدريج تمام اين منطقه به اشغال روسيه درآمد. پس از انقلاب شوروي در سال 1917، تاجيكستان عليرغم مقاومت مردم آن، به شوروي ضميمه شد. و به تصرف ارتش سرخ شوروي درآمد. در سال 1924 به عنوان بخشي از جمهوري ازبكستان قلمداد گرديد اما پنج سال بعد، به يك جمهوري خودمختار تبديل گشت. اين كشور، به ويژه در دهه 1970م شاهد اوجگيري گرايشات اسلامي و اعتراضات ضد روسي بود. در طول حاكميت شوروي بر تاجيكستان، اين كشور از نظر اقتصادي يكي از عقب ماندهترين جمهوريهاي شوروي بود. درپي تحولات سياسي اواخر دهه 1980م در بلوك شرق، تاجيكستان نيز در نهم سپتامبر 1991م استقلال خود را به دست آورد. همزمانْ اختلافات سياسي و ديني نيز در اين كشور شدت يافت و به جنگ داخلي منجر شد. سرانجام در پي ميانجيگري سازمان ملل متحد و برخي كشورهاي منطقه به ويژه ايران و روسيه، توافقنامه صلح تاجيكستان درسال 1997م ميان گروههاي متخاصم و دولت امضا شد. كشور تاجيكستان واقع در آسياي مركزي است كه بيش از 143 هزار كيلومتر مربع مساحت دارد و با كشورهاي چين، قرقيزستان، ازبكستان و افغانستان همسايه است. جمعيت تاجيكستان بيش از 6 ميليون نفر است و پيشبيني ميشود كه جمعيت آن تا سال 2025م نزديك به 9 ميليون نفر گردد. پايتخت تاجيكستان "دوشنبه" و واحد پول آن ساماني است. از شهرهاي مهم تاجيكستان، خُجند، كولاب و قَرغان تپه ميباشد. اكثريت مردم تاجيكستان مليت تاجيك داشته و ساير تيرههاي نژادي، ازبك، روس و تاتار در اقليتند. زبان رسمي اين كشور، فارسي و خط رايجْ لاتين و سيريلي است. بيش از 80% مردم تاجيكستان مسلماناند. نظام سياسي حاكم بر تاجيكستان جمهوري ميباشد. |