شوکران (Poison hemlock) از گلهای بسیار زیبا است، لیکن علی رغم داشتن ظاهری زیبا و جذاب دارای سمی کشنده بوده، تمام قسمتهای این گیاه دارای مواد الکالوئیدی سمی میباشد. البته این گیاه جزو گیاهان دارویی طبقه بندی شده، از آن در طب سنتی و صنعت داروسازی استفاده میگردد و کشت آن تنها به منظور کاربرد دارویی و جنبه صنعتی متداول میباشد.
این گیاه خاص مناطق مرطوب، خاک های غنی از مواد غذایی است و به طور عمده در محصولات زراعی چند ساله و حاشیه نهرها یافت می شود. همچنین در اغلب موارد، شوکران، بصورت انگل بر روی گیاهان دیگر به ویژه انواع سبزیجات وجود داشته و بر آن ها میپیچد و انواع مختلفی دارد که بعضی دارای گلهای سفید و بعضی زرد و بعضی دارای گل قرمز می باشند.
این گیاه به خاکهای مرطوب نیاز دارد و دراراضی سنگلاخ و متروکه و مرطوب رویش داشته و گلهای آن در ماه تیر و مرداد سال دوم ظاهر می شود.
در گذشته، پزشکان ایرانی و یونانی از گیاه شوکران، استفاده‌های داروئی بسیار می‌بردند. نیم تا یک گرم این سم برای یک انسان بالغ کشنده است. گیاه «نرسیده» و جوان شوکران سمی‌تر از گیاه «رسیده» و بالغ است. تاثیر سم این گیاه، مستقیماً بروی سیستم اعصاب بوده و پس از عوارضی چون حالت تهوع و لکنت زبان از طریق از کار افتادن سیستم تنفسی عامل مرگ میشود.
خواص گیاه شوکران نیز به طور عمده، کمک به درمان آرتروز و خاصیت آرام بخش است. همچنین اطباء قدیم از این گیاه برای معالجه مرض اسکوربوت استفاده میکرده اند.برای آشنایی بیشتر با گیاه شوکران با ستاره همراه شوید.
مشخصات ظاهری و گیاه شناسی شوکران
شوکران، گیاهی است علفی ، دوساله یا چند ساله با شاخه های فراوان، گلهایی که به رنگ سفید تا حدودی زرد رنگ است .
از خصوصیات مهم این گیاه، داشتن لکه های قرمز تا قهوه ای بر روی ساقه ها و خصوصاً قسمت های تحتانی ساقه می باشد . میوه های آن تا حدودی مشابه زنیان و آنیسون است .
مواد و ترکیبات شیمیایی گیاه شوکران
شوکران کبیر حاوی آلکالوئیدهای سیکوتین، متیل کونیسین، کونهیدرین، پسودوکونهیدرین، صمغ، پکتین، رزین، کاروتن، اسید استیک و املاح می باشد. آلکالوئید سمی کونین (Coniine) و ترکیبات مرتبط با آن در تمامی اندام گیاه وجود دارد. مخصوصا در میوه ها (بیش از 3/5%) بیشترین تمرکز این آلکالوئید سمی است تا جایی که دیواره درونی میوه را لایه کونین می نامند.
خواص شوکران (طبیعت و خواص درمانی)
طبیعت گیاه شوکران گرم و خشک است. برخی از خواص درمانی این گیاه عبارتند از:
1- از این گیاه به عنوان مسهل در بیماری هایی مانند لقوه و خواب رفتن اعضاء بدن و دردهای مفصلی استفاده می شود.
2- برای معالجه سردردهای مزمن سوداوی مزاج که همراه با ناراحتی های فکر می باشد، مصرف این گیاه مفید میباشد. به این منظور، روزی دو مثقال از پودر خشک شده گیاه شوکران را در یک لیوان شیر بخیسانند و با هفتاد و پنج گرم سکنجبین بخورند و مدت هفت روز این عمل را انجام دهند.
3- از این گیاه در درمان سردرد و مالیخولیا (نوعی بیماری روانی است که مقدمه جنون بوده وشخص مبتلا به آن مرتب خیالات بد و ناپسند می کند) و مانیا (نوعی جنون است که بیمار به دیگران حمله میکند و آزار می رساند) بسیار مفید است.
4- در طب چینی و هندی از گیاه شوکران به صورت استعمال خارجى براى درمان ناراحتى هاى جلدى و گرفتگى هاى غدد و سرطان استفاده مى کنند. هچنین این گیاه را به عنوان داروى ضد اسپاسم، آرام بخش، ضد هاری و ضد کزاز مى شناسند.
5- استفاده از گیاه شوکران برای درمان و کنترل آسم، سیاه سرفه، سرفه هاى شدید و بیشتر اختلالات عصبى سودمند است.
مضرات گل شوکران (موارد احتیاطی و منع مصرف)
تاثیر سم این گیاه، مستقیما بروی سیستم اعصاب بوده و پس از عوارضی چون حالت تهوع و لکنت زبان از طریق از کار افتادن سیستم تنفسی باعثمرگ میشود.
مصرف بیش از نیم تا یگ گرم از این گیاه سمی، ابتدا عضلات ارادی را فلج مى کند، سپس عضلات تنفسى سینه و در آخر عضلات دیافراگم فلج مى شود و حالت اختناق عارض شده و موجب مرگ مى گردد. جالب است بدانید، از این گیاه و سم آن برای مسموم کردن سقراط فیلسوف مشهور یونانی استفاده شد.
منبع:سایت ستاره
