والدین چگونه می توانند به کودکان مبتلا به لکنت زبان کمک کنند؟
بی تردید، آسیب شناس گفتار کودک شما برای تنظیم تمرین و بازی با کودکتان، فعالیتهای ویژه ای را به شما ارائه خواهد نمود. چگونگی و نوع تمرین و فعالیتهایی که شما می توانید انجام دهید، اغلب به سن کودکتان، ماهیت و درجه مشکل لکنت و شیوه درمانی استفاده شده، بستگی دارد. در هر صورت، برخی توصیه های کلی قابل اجرا برای همه کودکان مبتلا به لکنت وجود دارد. چنانچه کودک شما دارای مشکل لکنت تشخیص داده شده، برخی شیوه های یاری رساندن به او عبارتند از:• با صدای آرام، به کندی و با آرامش با کودکتان صحبت کنید.
• استرس و تعارض را در خانه به حداقل برسانید.
• بدون مداخله در گفتار کودک، به او اجازه دهید صحبتش را تمام کند. اینکه صحبت کردنش چقدر طول می کشد، اهمیتی ندارد.
• پس از صحبت کودکتان، قبل از پاسخ دادن مکث کنید.
• از توجه کردن به لکنت کودکتان، اجتناب کنید.
• در اینکه کودکتان تلفظ نادرست کلمات یا قواعد ناصحیح جمله ها را اصلاح کند، اصرار نورزید. به جای این کار، به سادگی آنچه را کودکتان گفته است، با به کار بردن تلفظ یا قواعد صحیح، بیان کنید. به عنوان مثال، اگر کودکتان می گوید: جنی ن تیامد، شما می توانید بگویید درست است جنی نیامد.
• از متوقف کردن کودکتان با سؤال و جواب یا صحبت در مقابل مخاطبان آشنا (بستگان) یا دوستان امتناع ورزید.
مطالعه موردی: جینا Jenna
جینا در ماه ژانویه به کلاس دوم ابتدایی ما منتقل شد. مادرش مرا صدا زد تا بگوید جینا در مدرسه قبلی اش تحت گفتار درمانی بوده است. او به من گفت که: «او در سال گذشته و پس از آن، تا حدودی خوب کار می کرد، حتی ما در فکر قطع کردن گفتار درمانی بودیم. اما در چند هفته گذشته قدری دچار به هم ریختگی و بی دقتی شده است. جینا بندرت می تواند کلمه ای را بدون تلاش و تقلا بیان کند. من امیدوارم ما با این حرکت، مرتکب اشتباه بزرگ نشده باشیم. چه کار می توانیم بکنیم؟من با معلم جینا، که او هم در مورد لکنت او نگران بود، صحبت کردم. ما در مورد کار بر اساس یک برنامه درمانی زمان بندی شده (طرح آموزش انفرادی) به توافق رسیدیم. برای کمک به جینا در بازگشت به وضعیت قبلی اش، او باید گفتار درمانی را با سه جلسه در هفته شروع می کرد. سپس هنگامی که سلامت گفتارش به ۸۵٪ اوقات رسید، جلسات به یک یا دو جلسه در هفته برسد. پس از کاهش یافتن زمان گفتار جینا، باید در جلسه بعدی جینا، معلم و خود، تصمیم مناسبی را اتخاذ می کردیم.دانستن اینکه کدام مشکل کودکتان برطرف خواهد شد و تعیین اینکه کدام یک ادامه خواهد یافت، در این مورد، هنوز زمینه های مبهم بسیاری برای متخصصان وجود دارد، لذا چنانچه مشکل کاملا برایتان مشخص نیست، احساس ناکامی نکنید. گاهی برای ما نیز بیان این مشکل دشوار است.به مادر جینا اطمینان دادم احتمالا یک راه میانبر بازگشت اوست و در این شرایط غیرقابل انتظار نیست. هر چند ممکن است این حرکت برای لحظاتی لکنت جینا را بدتر کند، لیکن مطمئنا پدر و مادر جینا نباید او را به خاطر مشکل لکنت سرزنش کنند. من به این موضوع اشاره کردم که جینا ممکن است استرس دیگری در زندگی اش داشته باشد و ممکن است به همین صورت در آینده مشکل گفتاری وی، سیر قهقرایی داشته باشد. برای کمک به جینا در کنترل مجدد روانی گفتارش، باید با هم کار کنیم.
در طی حدود سه ماه، جینا بتدریج صحبت کردن با روانی بیشتر را آغاز کرد. من با درمانگر مدرسه قبلی او صحبت کردم. او از همراهی با من در اجرای راهبردهایی که قبلا به صورت موفقیت آمیز اجرا کرده بود، به همان اندازه راهبردهایی که در مورد جینا مفید نبودند، احساس خوشحالی می کرد. درمان جینا بر الگوهای تنفس و گفتار وی متمرکز بود. ما بتدریج لغات و موقعیتهای زحمت آفرین را کنترل کردیم. پس از مشاهده موفقیتهای جینا در کلمات و عبارتهای ساده تر، در پایان کلاس دوم او با روانی حدود ۸۰ تا ۸۵٪ صحبت می کرد. هنگامی که او برانگیخته یا مضطرب می شد، گفتارش کمتر روان بود.
جینا اکنون کلاس هشتم است و از کلاس ششم برنامه درمانی گفتار را مرحله به مرحله دریافت کرده بود. مادرش گزارش می کند که او معمولا روان صحبت می کند، اما گاهی اوقات لحظات پرچالشی را پشت سر می گذارد. موقع این اتفاق، جینا از روشهایی که در جلسات گفتار درمانی آموخته است، برای توقف آن فرایند چالش انگیز استفاده می کند.
مشکلات تلفظی رایج
اغلب اوقات می توانم تصور کنم بن Ben از ما چه می خواهد. خوب است بدانید ما رمزی code را ابداع کرده ایم. برای مثال، وقتی او می گوید «گوگاه gogga می فهمم که میخواهد او را با ماشین به جایی ببریم. هنگامی که مردم او را نمی فهمند، احساس بدی دارم، اما ما یاد گرفته ایم که مترجمان خوبی باشیم. این برای ما مشکلی نیست، بنابراین چرا با بردن او به گفتاردرمانی، موجب رنجش او شویم؟ نمی خواهم او احساس کند با دیگر بچه ها فرق دارد. از طرفی، شنیده ام اکثر کودکان از این موضوع رهایی پیدا می کنند. اگر او این طور نشد، وقتی به کودکستان رفت، می توانند با او کار کنند (پدر بن، ۴ ساله).متأسفانه، احتمالا بن از چگونگی تفاوت صداهای گفتاری میان خود و دیگر دوستانش آگاهی نامناسبی دارد. او به احتمال زیاد با وجود این ناتوانی، به دلیل درک نشدن از سوی دیگران، بیشترین ناکامی را احساس می کند و از اینکه به پدر و مادرش به عنوان یک مترجم نیاز دارد، در رنج است. گفتار او یک مشکل به شمار می رود. هنگامی که مشکل گفتار کودک مطرح باشد، باید بزرگسالان مداخله کنند و کمک مورد نیاز را ارائه نمایند. اگرچه، برای اغلب کودکان، زمان به گونه ای شگفت انگیز عمل می کند، اما برای برخی افزایش زمان، ناکامی و شرم سازی را تداوم می بخشد.
دانستن اینکه کدام مشکل کودکتان برطرف خواهد شد و تعیین اینکه کدام یک ادامه خواهد یافت، در این مورد، هنوز زمینه های مبهم بسیاری برای متخصصان وجود دارد، لذا چنانچه مشکل کاملا برایتان مشخص نیست، احساس ناکامی نکنید. گاهی برای ما نیز بیان این مشکل دشوار است.
مشکل تلفظ لغات ممکن است به چندین شیوه، طبقه بندی گردد. مشکلات تلفظ لغات با عنوان «تأخیرهای تلفظ گفتار» (همچنین نقایص تلفظ، یا اختلالهای تلفظ) نامیده می شود. کودک مبتلا به تأخیر تلفظ، ممکن است یک اختلال آوایی یا یک ضعف حرکتی - دهانی (یا نقص حرکتی - دهانی داشته باشد. اینها اصطلاحاتی هستند که ماهیت مشکل تلفظ را توصیف می کنند. اکثر کودکان، دارای ترکیبی از این مشکلات هستند. درجه و ماهیت این مشکل با عبارتهای خفیف، ملایم، متوسط یا شدید توصیف می شود. آسیب شناس گفتار با درک ماهیت و درجه مشکل تلفظی، بهتر می تواند مشخص کند کدام رویکرد درمانی بیشترین تأثیر را خواهد داشت. با فهمیدن درک این تفاوتها، می توانید بهتر بفهمید چرا کودکتان دچار دشواری تلفظ لغات شده و چرا درمان اغلب به جای تمرین گفتن لغات، تکلیفهای دیگری را شامل می شود.
منبع: مشکلات گفتاری، زبانی و شنیداری کودکان، پاتریسا هاماگوچی، نادر باقری،علی غنایی، چاپ اول، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد 1390
