نگاه غربیها به تربیت دینی
تربیت دینی را باید جزو آن دسته از مفاهیمی قرار داد که به ظاهر بسیار روشن و بی نیاز از تحلیل و تفسیر می نماید، ولی به همان اندازه نیز ابهام دارد و بررسی دقیق و جامعی را می طلبد.
چهارشنبه، 15 آبان 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
تربیت دینی را باید جزو آن دسته از مفاهیمی قرار داد که به ظاهر بسیار روشن و بی نیاز از تحلیل و تفسیر می نماید، ولی به همان اندازه نیز ابهام دارد و بررسی دقیق و جامعی را می طلبد. از سویی، مسئله چنان واضح است که حتی هر کودک دبستانی تصوری از این نوع تربیت دارد و آنگاه که کتاب تعلیمات دینی را در همان سالهای آغازین دبستان پیش روی خود می بیند، بی گمان در می یابد که چه مسائلی در آن نهفته است. بزرگسالان، پدران و مادران و مربیان و مسئولان تعلیم و تربیت نیز تصویری اجمالی از این نوع تربیت دارند و بر اساس همان تصویر، سیاستهایی را در جهت رشد این بعد تربیتی در پیش می گیرند. از سوی دیگر، موضوع چنان در پردۂ ابهام است که هنوز در ارائه تعریفی جامع و مانع از این مفهوم اتفاق نظر وجود ندارد. توماس، مؤلف مقاله «تربیت دینی» در دائرة المعارف تعلیم و تربیت می نویسد: «از آنجا که تعریف مشخصی از مفاهیم «تربیت» و «دین» ارائه نشده است، نمی توان به تعریف دقیقی از تربیت دینی دست یافت». موران نیز می گوید: «هر آن کس که برای تعریف تربیت دینی کوشیده، با مشکلات فراوانی روبه رو شده است. در نوشتارهای محققانه، اجماعی بر تعریف این مفهوم دیده نمی شود». بر همین اساس بی مناسبت نیست که این قسمت از بحث را به مفهوم شناسی تربیت دینی اختصاص دهیم، ضمن اینکه معترفیم چنین بحثی مجالی وسیع تر و دقت نظری عمیق تر می طلبد.
گاه از تربیت دینی، تربیت دینی به معنای اعم اراده می شود. این معنا شامل همه ابعاد تربیتی در یک بستر دینی می شود و می توان آن را با «تربیت اسلامی»؛ مترادف دانست. مراد این است که کودک، نوجوان با جوان مسلمان به گونهای آموزش ببیند و تربیت شود که سرانجام شخصیت او با اهداف دینی مطرح شده در قرآن شریف و روایات همگونی داشته باشد و آن گونه شود که بتوان او را به معنای واقعی کلمه مسلمان دانست. در این اصطلاح، تربیت دینی به مسائل اعتقادی، معنوی یا اخلاقی محدود نمی شود، بلکه رفتار و اندیشه آدمی را در سایر ابعاد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، عاطفی و هیجانی نیز در بر می گیرد و در یک کلمه شخصیت انسان را پوشش می دهد. بنابر این تعریف، فردی از این جهت تربیت یافته تلقی می شود که از هر حیث به فرمان های الهی نزدیک باشد، که نمونه اول و تام آن، وجود مقدس پیامبر اکرم و امامان معصوم اند؛ و تربیت دینی یا اسلامی دیگران بر اساس مراتب فاصله از ایشان تعریف می شود. به نظر می رسد، بسیاری از نوشته های اسلامی موجود در باب تعلیم و تربیت که تحت عناوینی همچون «تعلیم و تربیت در اسلام»، «تعلیم و تربیت اسلامی» و «اسلام و تعلیم و تربیت» صورت گرفته، همین اصطلاح را دنبال کرده است؛ لذا نباید از آنها انتظار داشت که به طور خاص به بحث درباره تعلیم و تربیت دینی بپردازند و مشکلات و مسائل خاص آن را بررسی کنند.
تربیت دینی اصطلاح دقیق تری نیز دارد که از آن به تربیت دینی به معنای اخص یاد می کنیم. در این اصطلاح در بین همه ابعاد تربیتی، به رشد معنوی و اعتقادی توجه میشود و بدین وسیله سایر ابعاد تربیتی و حتی ابعادی همچون بعد اخلاقی از بحث خارج می شود. به منظور تمایز این بعد خاص تربیتی، این نوع تربیت دینی را تربیت ایمانی یا معنوی" می نامیم. بر اساس این تعریف خاص، دیگر نمی توان در تبیین تربیت دینی منابع اخلاقی را اصل قرار داد. آری اخلاق اسلامی، چه در تعریف هدف و چه در راه رسیدن به آن، از دین نشئت و کمک می گیرد، اما سخن این است که می توان مسائل تربیت دینی را از مسائل تربیت اخلاقی جدا کرد و برای هر یک باب مستقلی گشود. مراد از این نوع آموزش و پرورش آن است که شرایطی برای فرد مورد تربیت ایجاد شود تا نگرش او به خود، جهان پیرامون و آفریدگار این جهان بر اساس آنچه «خود» می یابد و فطرت او اقتضا می کند رشد یابد و آنچه را لازمه پیمودن این مسیر است فرا گیرد. به دیگر سخن، همچنان که این معنا از تربیت دینی را تربیت ایمانی نامیدیم، مراد این است که شرایطی برای متربی فراهم آید تا ایمان او تقویت شود و جایگاه خود را در کل مجموعه هستی باز یابد. برای تبیین این معنا مناسب است ابتدا معنای ایمان را تحلیل کنیم.
منبع: مجموعه مقالات تربیتی، عبد الرضا ضرابی، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، قم، ۱۳۸۸
مقالات مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
۱۰ تجربهی منحصربهفرد در کیش که هرگز فراموش نخواهید کرد
تبلیغات تلویزیونی
انتقام مظلومان از ظالمان از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام)
مشاوره سئو چیست
وعده صادق الهی از منظر رهبر انقلاب امام خامنه ای(حفطه الله)
آشنایی با انواع زیورآلات با ورق طلا 24 عیار
ثامن تجارت؛ سامانه خرید و قیمت روز آهن آلات
نکاتی برای نگهداری بهتر از پیراهن های مردانه در منزل
وعده های صادق خداوند در قرآن کدامند؟
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
پیش شماره شهر های استان تهران
موارد بیشتر برای شما
حکمت | برای کوچکترین نعمت ها شکر کنید ! / استاد عزیزی
حکمت | خجالت بکش، چیو قبول داری؟ / استاد رفیعی
حکمت | ای که گفتی فمن یمت یرنی / استاد رفیعی
حکمت | بقیه از من بهترن / استاد قاسمیان
حکمت | در هر مصیبتی جایگزینی هست / استاد قاسمیان
رئیسی: بانکها حق بنگاهداری ندارند
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
جزئیات مهم از تسلیحات استفاده شده سپاه در حمله به اسرائیل
حضور باشکوه مردم سمنان پیش از سخنرانی رئیسجمهور
لحظه عجیب برخورد مهدی طارمی با عکاسان کنار زمین
مهدی طارمی باز هم گل زد
بازتاب عملیات تنبیهی سپاه و شوخیهای مجازی
خلاصه دیدار سپاهان 1-0 ذوب آهن
شکارچیان گنبد آهنین
تصاویری از قبرستان بقیع پیش از تخریب