افزون بر کتاب های روانشناسی که خواندن آنها ضرورت دارد، باید از آثار متنوع دیگر نیز یاد کرد. مذهب و تاریخ و ادبیات و هنر و علوم و فنون گوناگون و مهارت های مرتبط با خانواده و سلامت آن، محورهای دیگر کتاب خوانی اند. بی تردید دانستنی های متنوع، در حوزه زندگی تأثیرهای مثبت می گذارند.
همسران موفق، همواره اهل مطالعه و کتاب هستند و در حد توان مالی شان، کتابخانه ای شخصی دارند و بخشی از اوقات فراغت خود را در کنار کتاب هایشان سپری می کنند. زن و مرد کتاب خوان، وقت خود را ارج می نهند و از کوشش های ناساز با رشد فکری و روحیشان پیشگیری می کنند. هر برنامه کتاب خوانی - حداقل نیم ساعت در طول شبانه روز - ذهن زنان و مردان را باز و فعال می سازد. بدین سان، مطالعه بسترساز اندیشه ورزی خواهد شد.
پندار مان این نباشد که باید ساعت ها کتاب خواند و یا کتاب های پرحجم و علمی را خرید و خواند. مقصود این است که دقایقی چند در طول شبانه روز را به خواندن کتاب مورد علاقه خود اختصاص دهیم، اما همین زمان کم نیز، نباید بدون برنامه مشخصی باشد، چرا که ناپایدار خواهد بود.
می توانیم از دوستان و خویشان و همسایگانمان و یا کتابخانه، کتاب خوبی را امانت بگیریم و بخوانیم. نیز می توان در یک مجتمع مسکونی - هر چند کوچک - کتابخانه ای عمومی دایر کرد تا با هزینه کم، کتاب زیاد در اختیار داشته باشیم. اگر تاکنون، به کتاب و مطالعه رغبت نداشته ایم، می توانیم سراغ زنان و مردانی کتاب خوان برویم و در معاشرت با آنها به کتاب دوستی و کتاب خوانی ترغیب شویم.
برخی همسران، نداشتن وقت برای کتابخوانی را مطرح می کنند که هرگز قابل قبول نیست. اگر برای هر کاری از کارهای خانه و بیرون از خانه، برنامه هایی در دست داشته باشیم، می توانیم برنامه ای نیز برای مطالعه در کنار آنها بگنجانیم. گاهی فرصت های زیادی برای تماس های تلفنی یا حضوری که غیر ضروری است، به هدر می رود. چرا یک دهم زمان مصرف شده برای تلفن ها را برای کتاب و کتاب خواندن نگذاریم؟
این جاست که به ضرورتی گرایش همسران به دانایی و کتاب پی می بریم. نخست، باید به اهمیت کتاب خوانی و نقش آن در زندگی و خانواده و پرورش کودکان پی برد و سپس به کتاب خواندن علاقه مند شد.
باید دانست که کتاب خوانی همسران، بستر سرشاری برای گفت وگوی ها دوستانه پدید می آورد، زیرا دانسته ها و خوانده های خویش را به یکدیگر انتقال می دهند و چگونگی یادگیری را ارتقا می بخشند.
آیا زن و مردی که چند دقیقه به طور مرتب در روز و شب کتاب خوانی دارند، سخن های شیرین و سودمند ندارند؟ بی گمان، دانایی فراهم آمده از رهگذر کتاب و مطالعه، مجال خردورزی و دوست داشتن را فراهم می آورد و آستانه تحمل و مدارا را بالا می برد.
کسی که خودشناسی داشته و به فلسفه آفرینش و زندگی در این جهان دست یافته باشد، به آسانی مهارت های لازم در رویارویی با سختی های راه حیات و خانواده را به دست می آورد. و هیچ گاه دچار خودکم بینی و احساس حقارت نمی شود، زیرا سر چشمه نیروی حیات را در درون خویش یافته است.
همسران جوان و خودشناخته، از سویی به درستی تصمیم می گیرند و از سوی دیگر، به درستی در راه رشد و سلامتی شخصیت و خانواده شان حرکت می کنند. آنان با اندیشیدن - که شیوه پیوسته همسرهای خودآگاه است - بسیاری از مشکل ها را پیشبینی می کنند و از پیدایی بحران برای روان و کانون زناشویی پیشگیری می کنند.
به هر حال، باید دانست که سلامت خانواده در گرو معرفت نفس یا خودشناسی همسران است، وگرنه ممکن است که زن یا مرد جوان، به خویشتن بها نداده، از مدار مصونیت روان و سلامت شخصیت خارج گردد. ریشه بسیاری از بزهکاری های زنان و مردان پس از ازدواجشان، در ناآگاهی از خویشتن و جایگاه آن است. هر چه میزان ناآگاهی بالاتر برود، هنجارشکنی ها بیشتر و گسترده تر خواهد شد.
گفت وگوی پرخاش آلود، ثمره نادانی و بیگانگی از کتاب و دانش و فرهنگ انسانی است. مشاهده رفتارهای زنان یا مردان پرخاشگر، نشان می دهد که آنها کمترین پیوندی با دانستن و خواندن و اندیشیدن ندارند. از همین رو است که هرگاه چنین همسرانی به طور اتفاقی با هم صحبت میکنند، ناگهان از کوره در می روند.
آنها بی آن که به طرف مقابل، فرصت دلیل آوردن بدهند، او را متهم کرده و به باد ناسزا و سرزنش می گیرند. اما اگر پنجره خانه ای از خانه های آسمانی باز شود، صدای گرم و آرام بخش همسران موفق را می شنویم. با هم گفت و گو دارند، بی آنکه به یکدیگر اهانت کنند و نادرست های پندار و کردار خودشان را به همسرشان نسبت دهند. شکی نیست که کتاب و دانش اندوختن و خرد ورزیدن بر شخصیت آنان تأثیر گذاشته است.
منبع: بایسته های زناشویی، ابوالفضل هدایتی فخر داوود، قم: موسسه بوستان کتاب، 1393.
