چگونه میشود بستر مناسب برای تجربه کودکان را فراهم آورد؟
مهارتهای فکر کردن درباره فعالیت های روزانه در مدرسه یا خانه را باید به کودکان و نوجوانان آموخت. این کار می تواند بسیار ساده آغاز شود. از خردسال ها سوالات با انتهای باز بپرسید که با آیا، چرا و چطور شروع می شوند؛ و در حالی که سوالات را برایشان می خوانید آنها را تشویق کنید مهارتهای کلامی خود را بهبود بخشند، این سوالات پرسشی می تواند کمک کند تا کودکان چگونه فکر کردن را یاد بگیرند. همین روش به کودکان سنین بالاتر هم می تواند کمک کند.از کودکان بخواهید اطلاعات را با هم جفت و جور کرده و داده های جدید را با آنچه از قبل میدانستند، مقایسه کنند. این کار به آنها کمک می کند یاد بگیرند، ارتباط بین لغات یا مفاهیم را بشناسند و دریابند دو موضوع در چه نکاتی و مواردی با هم اشتراک و در چه مواردی با هم تفاوت دارند. دانش آموزان می توانند از طبقه بندی کردن اشیا استفاده کنند که به آنها در یادآوری بهتر مطلب و اندوخته های ذهنی شان کمک کند.
عملکرد «تفکر انتقادی» را که توانایی ارزیابی کردن اطلاعات است را به بچه‌ها بیاموزید. به آنها بیاموزید تا درباره هر چیزی که می شنوند یا میخواهند که به دست بیاورند چهار پرسش بپرسند.
الف- آیا آن چیز جالب و در خور شایسته است؟
ب- دانست اطلاعاتی راجع به آن چیز می تواند جزو اطلاعاتی قرار گیرد که اطلاعات عمومی به شمار می آید مثلا اکسیژن ترکیب شده است از دو ملوکول..
ج-اگر جزو اطلاعات عمومی قرار نمی گیرد، دلیل خاص بودن آن چیست و چرا کودک میل دارد راجع به آن نکاتی را بداند. اگر دلیلی دارد، آیا دلیل معتبر هست یا خیر؟ اگر نیست، بچه‌ها باید یاد بگیرند که تلاشی برای درک و دانستن اطلاعاتی که به دردشان نمی خورد یا آن را دوست ندارند، نکنند.
به بچه‌ها نشان دهید چطور به یک مسأله نزدیک شوند
الف: کودکان نیاز دارند تشخیص دهند چه چیزهایی را می دانند، چه چیزهایی را نمی دانند و باید چه کاری انجام دهند، سپس آنها می توانندب: نقشه یی را برای حل مساله طراحی کنند.
پ: نقشه یی را ارزیابی کنند و تصمیم بگیرند که آیا موثر هست یا خیر؟ فکر کردن کودکان
از «راهنمای تصورات دهنی» و تصویر یک حادثه با تجربه استفاده کنید. تخیلات حسی به ما کمک می کنند که اطلاعات را در حافظه بلندمدت ذخیره کنیم. هر چه از ظرفیت بیشتر حواسمان استفاده کنیم، بهتر است. به این ترتیب ممکن است از بچه‌ها خواسته شود در حین خواندن داستان هایی درباره صحرا، آن را «ببینند»، شن های آنجا را لمس کنند، به صدای باد گوش دهند و گرما و تشنگی را احساس کنند. این رویکرد از جزییات و حواشی استفاده می کند.
به بچه‌ها یاد دهید فراتر از آنچه یادگرفته اند، فکر کنند. ممکن است از بچه‌ها خواسته شود در حین مطالعه انقلاب آمریکا بگویند سربازان در دوره «فورگ» چه احساسی داشتند؟ چه لباسی پوشیده بودند؟ تصور کنید شما در آن موقعیت قرار گرفته اید، نامه یی به خانواده خود بنویسید.
خلاقیت را برانگیزید. از بچه‌ها بخواهید اطلاعات تازه یی را خلق کنند یا بسازند. مثلا یک وسیله خنگی برای یکی از کارهای سخت خانگی درست کنند. طرح های خلاق پیشنهاد کنید. مصل نوشتن یک شعر یا طراحی یک تصویر. بچه‌ها را تشویق کنید. نسخه دست اول تهیه کنند تا بعد آن را چاپ کنند.
به کودکان ابزار اساسی کار را بدهید و به آنها یاد دهید چطور و چه وقت آنها را به کار ببرند، مثل خواندن نقشه، انجام محاسبات و کاربرد ذره بین. بچه‌ها را تشویق کنید اهداف را مرتب کنند و یک چارچوب زمانی برای آنها مشخص کنند و سپس آنها را یادداشت کنند. به این ترتیب می توانند پیشرفت خود را ببینند.
کودکان را یاری دهید تا بیاموزند چطور مهمترین نکات آنچه را که می خوانند می بینند یا می شنوند، پیدا کنند. کودکان را به نوشتن ترغیب کنید. زیرا وقتی افکار را بخواهیم بر روی کاغذ بیاوریم ناچار باید آنها را مرتب کنیم. طرح هایی که بچه‌ها می توانند از آن لذت برده و چیزهایی از آن بیاموزند؛ از جمله نگهداری یک مجله، ارایه یک بحث به یکی از والدین برای افزایش پول تو جیبی با خرید یک چیز خاص یا یک حق) یا نوشتن نامه به یک شخص مشهور.
آموزش آداب غذا خوردن سر میز به کودک
این پرسش و پاسخها حول کودکان پیش دبستانی می چرخد که هنوز بلد نیستند درست پشت میز بنشینند و غذا بخورند. من میخواهم فرزند پیش دبستانی ام رفتار بهتری سر میز داشته باشد، چه باید بکنم؟با این ایده شروع کنید که زمان غذاخوردن لحظه بسیار لذت بخشی است و اگر به خوبی پیش برود به همه خوش میگذرد. در مورد رفتارهای خوب و مناسب با کودک خود صحبت کنید و این شهامت را به او بدهید که انسان مودب و با شخصیتی است. برای او قوانین واقعی تعیین کنید و تا زمانیکه به درست پشت میز نشستن و درست غذا خوردن عادت کند، سرسختانه به قوانین خود پایبند باشید.
ویژگی‌های دانش آموز خلاق
1- ایده‌ها و نظرات خود را بدون ترس در کلاس مطرح می کند.۲- معمولا برای مسائل راه حل‌ها و پاسخهایی متفاوت از سایر دانش آموزان ارائه می کند.
٣- به فعالیت هنری علاقه ی زیادی دارد و در این زمینه دارای تجربه و مهارت است. قبل از این که گردو را بشکنم به این فکرافتادم که شاید بتوانم با دو نیمهی پوست آن دو تا لاک پشت درست کنم!
۴- غالبا ایده ها و راه حل های بیش تری نسبت به سایر هم کلاسی های خود پیشنهاد می کند.
۵- معمولا قادر است باطنز پردازی ها و شوخی های جالب دیگران را بخنداند.
۶- تمایل زیادی به تغییر نظرات معلم و یا مطالب کتاب دارد.
۷- در کلاس اغلب سوالاتی غیرعادی و گاه عجیب و غریب می پرسد.
۸- علاقه ی زیادی به نقاشی و ترسیم افکار و ایده های خود دارد.
۹- انتقاد گر است و هر نظر و عقیده ای را به راحتی نمی پذیرد.
۱۰- گاهی به خاطر بیان نظرات و ایده های عجیب و غریبش در نظر دانش آموزان دیگر فردی غیرعادی جلوه می کند.
۱۱- از قومی تخیل خوبی برخوردار است.
12- معمولا در کلاس با آب و تاب صحبت می کند و سعی می کند ایده‌هایش را با جزئیات کامل شرح دهد.
۱۳- دارای ابتکار است و غالبا ایده ها و پاسخهای منحصر به فرد ارائه می کند.
۱۴- حساس، باریک بین و نکته سنج است.
۱۵- بسیار فعال است و غالبا در آن واحد چند طرح و ایده در زمینه‌های مختلف را در سر می پروراند.
۱۶- به تجربه و آزمایش علاقه ی فراوانی دارد
۱۷- در نفوذ و تاثیر گذاری بر دوستان خود از توانایی زیادی برخوردار است. ۱۸- آمادگی طرد شدن و عدم تایید از طریق دیگران را داراست.
۱۹- به مطالعه ی موضوعات متنوع و گوناگون علاقمند است و زمان قابل توجهی را به این امر اختصاص می دهد.
۲۰- از اطلاعات عمومی زیادی برخوردارست و سعی می کند که از آنها استفادهی عملی و کاربردی کند.
منبع: کودکان نابغه و باهوش، فاطمه تقدسی‌نیا، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
