اسلامگرای زنان در مصر
اصلاح طلبانی که بر مبنای دین و از طریق اعمال قدرت اجتهاد و بازنگری در میراث فقهی - که از طریق برداشت خاص خود از دین این همه استضعاف و قید و بند را به بهانه دفع فتنه و جلوگیری از دستاویزهای فساد بر زن تحمیل می کرد
دوشنبه، 18 آذر 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
در اینجا باید اشاره کنیم به جریانی از علما و مشایخ که بر ضد دعوت به آزادی زن موضع گیری کردند اما برای اثبات بطلان آنها به دلایل اجتماعی استناد جستند و از دلایل فقهی استفاده نکردند. از این جمله اند: مصطفی صبری که منصب شیخ الاسلامی دولت عثمانی را داشت. همچنین حمزه فتح ا.. مؤلف کتاب آغاز سخن درباره حقوق زنان در اسلام همچنین گروهی از متجددین با اینکه در ابعاد هنری یا علمی گوناگون (ادبیات - شعر - اقتصاد) نماینده جریان نوگرایی بودند، در زمره محافظه کاران به حساب می آیند زیرا رویکرد اجتماعی محافظه کارانه شان را که تا حد زیادی بر میراث عرف و سنت استوار بود حفظ کرده بودند. این گروه در بحث و جدل خود، علاوه بر سخن گفتن از فضایل و اخلاق اجتماعی و دلایل تاریخی گلچین شده برای تأکید نظرشان در ضرورت محدود کردن زن و ابقاء سیطره کامل مرد بر او، از قدرت تفسیرهای دینی محافظه کارانه بهره می گرفتند. محمد طلعت حرب، محمد فرید وجدی و عباس محمود العقاد از بارزترین این افراد بودند.
در کنار اینها، اصلاح طلبانی بودند که بر مبنای دین و از طریق اعمال قدرت اجتهاد و بازنگری در میراث فقهی - که از طریق برداشت خاص خود از دین این همه استضعاف و قید و بند را به بهانه دفع فتنه و جلوگیری از دستاویزهای فساد بر زن تحمیل می کرد، در حالی که قرآن کریم یا سنت صحیح بر آنها تصریح ننموده است، دیگران را به نهضت و ورود به عرصه نوگرایی دعوت می کردند. همچنین از طرف دیگر خواستار بازنگری در سنن و عادات اجتماعی بودند که دومین عامل گوشه نشین کردن و ضعیف نگاه داشتن زن مسلمان محسوب میشود. اصلاح طلبان خواستار بازنگری فقهی و اجتماعی در عرصه های گوناگون معضلات، استراتژی نهضت، ترقی و در رأس آنها مسئله زن بودند. در رأس این افراد، امام محمد عبده، قاسم امین (با کتاب آزاد کردن زن)، طاهر حداد (با کتاب زنان ما میان شریعت و جامعه قرار داشتند. علاوه بر اینها میتوان جریان دیگری را اضافه کرد و آن را جریان اصلاح طلب محافظه کار نامید، که جریانی بود دست به عصا و خواستار بازنگری در متون فقهی به صورت رادیکالی سابق نبود و در تلاش خود برای مبرا کردن اسلام از اتهامات و شبهات، به جای جداسازی اصول اسلامی از میراث فقهی و مسئول دانستن میراث فقهی در زمینه تحمیل ظلم به زن، به راهکار ساده ای توسل جستند که عبارت بود از کنار گذاشتن میراث فقهی و استدلال مستقیم به آیات قرآن و سیره رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) برای نشان دادن عدالتی که اسلام در مورد زنان قائل شده است، ضمن تجاهل نسبت به تأثیر ساختار فقهی واسطه و حاکم در توجیه و استخراج احکام تفصیلی قابل اجرا از قرآن و سنت که سبب شده در سخن گفتن به نام دین، قدرت فراوانی داشته باشد که شباهتی به تفسیر یا قرائتی از دین ندارد. سید محمد رشید رضا صاحب المنار، کسی که کتاب مهمی با نام «پیامی به جنس لطیف در روز میلاد شریف نبوی» درباره زن تألیف کرد از برجسته ترین نمونه های این جریان بود.
ویژگی گفتمان نهضت زنان (و حتی گفتمان نهضت به طور کلی مشارکت های فعال و پیشگامانه از سوی افراد و گروه های عرب و مسلمان بود، خواه آنهایی که مقیم مصر بودند و خواه کسانی که از کشورهای خود در این گفتمان شرکت داشتند. می توان علت این پدیده تعامل پربار را در سایه نبود وسایل ارتباطی سریع و ارتباطات ماهواره ای که امروزه شاهد آن هستیم نزدیکی آن دوران به نظام خلافت عثمانی دانست چرا که سرزمینهای عربی تحت نفوذ باب عالی قرار داشتند و مرزها میان سرزمینهای عربی و برخی از سرزمین های اسلامی تنها مرزهای اداری بود و نه مرزهای سیاسی بسته. علاوه بر این عامل سیاسی، عامل فرهنگی دیگری وجود داشت و آن استمرار آگاهی نسبت به مفاهیم اسلامی مربوط به امت و وحدت اسلامی بود، قبل از طغیان مفهوم قوم گرایی و ملی گرایی آمده از غرب و کاشتن آن در ساختار فرهنگی و شعور جمعی. همان مفهومی که پیروزی های مستمری را محقق ساخت که مهمترین آن در خلال قیام ۱۹۱۹ محقق شد.
اندیشه تعامل و تأثیر پربار فرهنگی عربی و اسلامی بر گفتمان نهضت به طور کلی از همان اوایل از طریق تأثیری که اشخاصی که نقش های مهمی در شکل گیری بینش معاصر مردم مصر داشتند، متجلی شد مانند جمال الدین افغانی، عبدالرحمن کواکبی و حتی رشید رضا. در عرصه مسئله نهضت زنان، فهرستهای کتاب شناسی این مشارکتها را از طریق نام های عثمانی مانند عبدا... جمال الدین، مختار بن احمد مؤید پاشا عظمی، مصطفی صغری شیخ الاسلام دولت عثمانی، فاطمه عالیه خانم دختر احمد جودت پاشا وزیر آستانه نشان میدهند. علاوه بر مسلمانان آسیای مرکزی از جمله محمد آقایف روسی همچنین نامهای مغربی مانند طاهر حداد، بن خوجه، ابو عبد ا کنون، ابو عبد ا... محمد صالح بن مراد، یا نامهای شامی مانند الیاس سماحه، انطوان برکات، نظیره زین الدین، زینب فواز، میزیاده، استیر الأزهری، وداد سکاکینی، جورجی نقولا بازی محمد جمیل بیهم، نقولا حداد، کرم بستانی، روز عطاء ا... شحفه... حتی این تعامل فعال تاشبه قاره هند گسترش یافت مانند امیر علی هندی قاضی هند و محمد بن امین اعظم آبادی
منبع: زن و جوامع عرب در طول یک قرن، منی ابوالفضل، مترجم دکتر هومن ناظمیان،صص51-49، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، تهران، 1394
مقالات مرتبط
ازدواج مقدس اما پرمشکل
تعریف عام ازدواج
قوانین مزاحم را تغییر دهیم
زنان برای مدیریت به دنیا آمده اند
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
حجاب مقدم است یا اقتصاد مردم؟
اهمیت و ثمرات حضور قلب در نماز از منظر امام خمینی (رحمه الله)
حج برائت چیست ؟
باطن نماز در کلام امام خمینی (رحمه الله)
پاسخ به پرسشنامه همراه با هدایای نقدی به بهترین پاسخ ها
ارواح آدمیان در عالم برزخ چند گروهند؟
5 آموزشگاه برتر تعمیر تلویزیون در تهران
قبل از رزرو هتل به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
تحجر چیست؟
خواص نقره در اسلام با توجه به روایت ها و برکات الهی
بیشترین بازدید هفته
نحوه خواندن نماز امام صادق(ع) برای گرفتن حاجت
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
محل تولد امام زمان (ع)
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
پیش شماره شهر های استان تهران
موارد بیشتر برای شما
پنجره متفاوتی به حضور صبح امروز رهبر انقلاب در دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی
لحظاتی از حضور رهبر انقلاب در دورههای مختلف نمایشگاه کتاب تهران
هیچ چیز جای کتاب را پر نمیکند
نماهنگ | برای پرچم برافراشته
مثبت ۱۰۰ ثانیه | ما از شما بیزاریم
خط دیدار | تاکید رهبر انقلاب بر اهمیت دور دوم انتخابات در تکمیل مجلس جدید
پاسخ رهبر انقلاب به سوال خبرنگار رسانه ملی
فیلم کامل حضور رهبر معظم انقلاب در دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی
دختر حسنه الهی است
اگه مشهد میری/محمدرضا نوشه ور
رئیسی: نظر من در مورد عفاف و حجاب نظر اسلام است
رئیس جمهور به زیارت حرم حضرت معصومه(س) رفت
تلاوت قرآن کریم | آقای سید پارسا انگشتان
دلم با تو آروم کرم داری معلومه/محمدحسین حدادیان
هرچند گریانم تبسم میکنم امشب/محمدحسین حدادیان