درک موضوع، گام نخست برای حل این مشکل است و زمانی جوانان می توانند در سن مناسب ازدواج کنند که مشکلات آنها در این مسئله بررسی شود تا بتوان در رفع آنها تلاش کرد. بسیاری از معضلات اجتماعی و اخلاقی است. لذا به برخی از موانع موجود در مسیر ازدواج جوانان و پیشنهادهایی برای حل این مشکلات اشاره میکنیم :
مشکلات اقتصادی
شاید یکی از بزرگ ترین عوامل تأخیر در ازدواج، مسائل و تنگناهای اقتصادی جوانان باشد. با توجه به بحران بیکاری که در شرایط فعلی دامن گیر فارغ التحصیلان دانشگاهی و دبیرستانی است، انتظار رسیدن به استقلال اقتصادی یک جوان و سپس ازدواج او، شاید یکی از دلایل بالا رفتن سن ازدواج، و رسیدن به سی سالگی یا حتی بیشتر باشد. این مشکل، باید با مرور زمان و تلاش حل شود و راه حلی که برای آن پیشنهاد می شود مستلزم یاری خانواده ها و البته خود زوج جوان است.معمولا هنگامی که دختر و پسر جوان در خانه پدری هستند از کمک هزینه مشخصی بهره مند هستند. این کمک هزینه که هیچ بار اقتصادی اضافه ای ندارد، می تواند از طرف خانواده دوطرف، تا تثبیت وضعیت اقتصادی آنان در اختیارشان قرار گیرد. خود زوج جوان هم می توانند با کار پاره وقت و یادگیری مهارتی، منبع درآمد دیگری گردند. چه خوب است که مثلا دانشجوی رشته تاریخ، مهارتی نیز در زمینه نقشه کشی، الکترونیک، ماشین ابزار و فرا بگیرد دولت نیز این امکان را در سراسر کشور مهیا کرده است. همچنین، شاید یک فرد به تنهایی هیچ وقت احساس نیاز برای کسب درآمد بیشتر نکند، اما ازدواج می تواند آنها را زودتر وارد فعالیت های اقتصادی و اجتماعی کند.
مشکلات فرهنگی
عده‌ای دیگر ازدواج را مانع تحصیل تصور می کنند، ولی به تجربه ثابت شده افرادی که ضمن تحصیلات دانشگاهی ازدواج کرده اند، به مراتب موفق تر از دیگران بوده اند. باید توجه داشت که با ازدواج، محیط مراکز دانشگاهی و آموزشی، از لحاظ اخلاقی سالم تر خواهد شد.در دین مبین اسلام ارزش زیادی به ازدواج داده شده و احکام بسیاری در جهت ایجاد کانون گرم و آرام خانواده وجود دارد. نگاهی اجمالی به تاریخ تمدن بشر نیز مبین این مطلب است که با وجود اختلافات بسیار در آداب و سنن و جوامع بشری و تغییرات چشمگیر جوامع در بستر زمان، ازدواج یکی از مراسم منحصر به فردی است که همواره با بشر همراه بوده است. ویل دورانت درکتاب ارزشمند تاریخ تمدن، مسئله ازدواج را در گاهواره تاریخ و در میان اقوام مختلف شرح و بسط داده است و ثابت کرده ازدواج در انسان معنای بسیار والاتر و برتری نسبت به انتخاب جفت در حیوانات دارد. اخلاق و عادات و رسوم اجتماعی، سرپناه و محافظ محیط مقدس خانواده هستند و راه نفوذ قوانین را می بندند.
اما با صنعتی شدن جوامع و ماشینی شدن زندگی ها و سیاستهای سودجویانه بشر امروزی، انسان به موجودی مسخ شده مبدل گردیده که در دریای پرتلاطم زندگی، بی هدف به این سو و آن سو کشیده می شود و مجال تفکر نمی یابد، شاید بهتر بگوییم که نمی تواند تفکری منطقی داشته باشد. در این بین، ازدواج و کانون گرم و مقدس خانواده نیز دستخوش تغییر شده و مفهوم معنوی اش کم رنگ گشته است.
فرهنگ میهن عزیزمان ایران، با تکیه بر تمدن غنی اسلامی و تاریخی خود از طوفان تمدن نوین بشری کمتر متأثر گردیده و کانون گرم خانواده هنوز بهترین مأمن است، ولی باید به این واقعیت تلخ اذعان کرد که طی دو سه دهه اخیر به دنبال نفوذ فرهنگ های بیگانه و تغییرات نسبی عادات فردی و اجتماعی و وضعیت سیاسی و اقتصادی کشورمان تغییرات پرشتاب و نگران کننده ای در نگرش ها و برخوردهای اجتماعی و خانوادگی صورت گرفته است. البته در مقایسه با جوامع غربی این روند کندتر است، به طوری که در آمریکا میانگین میزان طلاق ۳۰ درصد کل ازدواج ها و در ایران برای جمعیت شهری ۱۲ درصد بوده است.
ولی با توجه به سنتهای دیرین خانوادگی و اصالتی که مردم کشورمان برای زندگی زناشویی قائلند و هم چنین باورهای دینی و اسلامی که از پایه های اساسی تفکر اجتماعی ماست، به یقین آمار ازدواج و طلاق و کیفیت آنها می باید روند کندتر و ارقام نازل تری داشته باشد.
ممکن است گفته شود که ازدواج به معنای واقعی خود وهدفی که طبیعت از آن داشته نه تنها مشکل نیست، بلکه موجب ارتقای انسان به مرتبه ای از کمال است، اما این سنت نیز چون موارد دیگر دست خوش تغییرات انسان گشته و به صورتی غیرقابل درک و پردردسر و مشکل شده است. در طول تاریخ با ظهور مکتب های مادی و دنیایی که بیشتر آنها خوشبختی و سعادت بشری را در محدوده مرزهای زمانی این دنیا می دانند، نیاز انسان به کسب امیتازهای دنیایی و مادی برای رسیدن به خوشبختی مکتبهای یاد شده باعث شده تا انسان ها از هر فرصتی برای اخذ اینگونه امتیازها استفاده کنند و ازدواج نیز یکی از این منابع گشته که در پس پیوند ظاهری آن، نیازهای بسیاری را طرفهای پیوند از هم طلب می کنند که این امر به اتفاق موقعیت های متفاوت اجتماعی و جغرافیایی و زمانی هر جامعه ای موجب سخت شدن ازدواج شده است. بدیهی است که بالا رفتن سن ازدواج یا به عبارتی فاصله گرفتن بلوغ جنسی و اجتماعی از هم، موجب بروز مشکلات و عارضه های مختلف فردی و اجتماعی می شود که از آن جمله ازدیاد فساد در جامعه است. به گفته استاد مطهری، در فاصله بلوغ جنسی تا اجتماعی سه راه است که در راه نخست به فساد منتهی می شود و تنها یک راه منطقی و عقلی و اسلامی است که اجرا نمی شود. راهها عبارتند از : ۱. رهبانیت جنسی:ریاضت کشیدن و کنترل بدون قید و شرط غریزه تا رسیدن به مرحله ازدواج، ۲. کمونیسم جنسی:یعنی اینکه به دخترها و پسرها اجازه داده شود بدون محدودیت و قیدی باهم ارتباط داشته باشند، ۳. ازدواج موقت: تنها راه جلوگیری از فساد جامعه است که البته اگر به طور صحیح اجرا نشود مشکلات عدیده‌ای خواهد داشت.
منبع: دخترانه، مهدی نیک خو، مؤسسه بوستان کتاب،چاپ اول،قم 1393
