پشه یک حشره ظاهرا بی‌ضرر می‌باشد که تقریبا از هر چیزی تغذیه می‌کند. با این‌حال، پشه‌های ماده به منظور بقاء و زنده ماندن نیازمند تغذیه خون انسان هستند. پشه‌ها خرطوم‌های طویل خود را در پوست انسان وارد ساخته و بزاق خود را در بدن انسان انتشار می‌دهند. این بزاق حاوی پروتئین‌هایی است که مانع از لخته سازی خون انسان شده و باعث وارد ساختن خون به دهان پشه می‌گردد. در واقع، همین پروتئین‌های موجود در نیش حشرات در برخی افراد واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌کنند.

واکنش به نیش پشه

علائم نیش پشه ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. همچنین، علائم می‌تواند بلافاصله ظاهر شود و یا این‌که با اندکی تاخیر بعد از گزش در فرد ایجاد گردد. واکنش ویژه به نیش پشه شامل متورم شدن اطراف محل گزش و ایجاد خارش زیاد در این ناحیه می‌باشد. ممکن است بعد از مدتی در صورتی‌که فرد شروع به خاراندن زیاد کند، این ناحیه قرمز رنگ شود. خارش بیش از حد ممکن است منجر به عفونت در ناحیه گزش شود که در این مواقع ممکن است نیاز به درمان جداگانه‌ای باشد. واکنش به نیش پشه در عرض چند ساعت تا یک روز بیشتر می‌گردد. بعد از گذشت یک دوره زمانی در نهایت شدت، این علائم کاهش می‌یابد، چون بدن اقدامات ایمنی را در برابر این پروتئین‌ها توسعه می‌دهد. واکنش آلرژیک به نیش پشه در کودکان بسیار شایع می‌باشد، چون آن‌ها هنوز اقدامات ایمنی را در برابر این گزش توسعه نداده‌اند.

واکنش‌های آلرژیک به نیش پشه

گفته می‌شود که افرادی که از واکنش‌های آلرژیک رنج می‌برند، مبتلا به سندروم اسکیتر هستند. علائم سندروم اسکیتر شامل برآمدگی‌های بزرگ و تورم است که محدود به ناحیه گزش نیست، و بلکه شامل کبودی، تاول زدن و غیره می‌باشد. در موارد نادر، ممکن است آنژیوادم و آنافیلاکسی نیز توسعه یابد و یا ممکن است علائم آسم تشدید شود. سندروم اسکیتر نسبتا نادر بوده و افرادی که دارای سابقه واکنش‌های مشابه هستند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

گروه‌های افراد در معرض خطر

اگرچه پشه می‌تواند هر کسی را نیش بزند، اما افراد خاصی وجود دارند که بیشتر در معرض گزش پشه و واکنش‌های آلرژیک ناشی از آن‌ها قرار دارند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که 2 میلیون آمریکایی در معرض خطر توسعه واکنش‌های آلرژیک ناشی از نیش زنبورها و پشه‌ها می‌باشند.

در ادامه گروه‌های در معرض خطر واکنش‌های آلرژیک به نیش حشرات را ذکر می‌کنیم:

کارگرانی که در نواحی باتلاقی در حال کار هستند.
افرادی که در نزدیک نواحی باتلاقی زندگی می‌کنند.
کودکان و افراد دیگر با ضعف سیستم ایمنی بدن.
افرادی که از بیماری‌های خودایمنی مانند ایدز و سرطان رنج می‌برند.

در صورتی‌که شما به هر یک از این گروه‌ها تعلق دارید، با پیشگیری از مواجهه با نیش حشرات می‌توانید از این نوع واکنش‌های آلرژیک در امان بمانید. در صورتی‌که امکان دور ماندن از مکان‌هایی که پشه‌ها در آن‌جا ساکن هستند، برای شما وجود ندارد، حداقل می‌توانید خود را به خوبی پوشش دهید تا از گزش توسط پشه‌ها در امان بمانید.

تشخیص و درمان

تشخیص وابسته به نتایج آزمایش پوست بوده که در این آزمایشات از عصاره بدن پشه استفاده می‌شود. تست Radio Allergo Sorbent Test یک نوع تست موثر است که وجود IgE بر علیه آلرژن‌های مختلف موجود بر روی خون گرفته شده از بیمار را تشخیص می‌دهد. درمان واکنش‌های آلرژیک شامل استفاده از کورتیکواستروئیدها یا آنتی هیستامین‌های خوراکی می‌باشد. مصرف هیدروکلرید ستیریزین به طور روزانه در طول تابستان هنگامی‌که گزش پشه‌ها بسیار شایع است نیز می‌تواند به افرادی که به نیش پشه حساسیت دارند، کمک قابل توجهی کند.

در حالی‌که واکنش‌های آلرژیک به نیش پشه‌ها در واقع توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند، اما مشکل واقعی، بیماری‌هایی مانند مالاریا و تب استخوان شکن است که توسط گزش پشه ایجاد می‌گردد. این دو نوع بیماری در کشورهای گرمسیری بسیار شایع می‌باشد. عاقلانه است که هنگامی‌که در نواحی‌ای که پشه‌ها ساکن هستند، زندگی می‌کنید، همیشه داروهای ضد آلرژی را به همراه خود داشته باشید. این بیماری‌ها در صورتی‌که شیوه درمانی مناسبی اتخاذ نشود، می‌توانند زندگی فرد را به خطر انداخته و حتی در مواردی منجر به مرگ می‌شوند.

همان طور که در بالا ذکر شد، پیشگیری بهترین گزینه درمانی جهت درمان واکنش‌های آلرژیک به گزش حشرات می‌باشد. استفاده از ترکیبات دافعه حشرات با دی اﺗﯿﻞ ﺗﻮﻻﻣﯿﺪ یا ماسک‌های توری نیز بهترین شیوه محافظت در برابر نیش حشرات می‌باشد. همچنین، عاقلانه است که هنگامی‌که در نواحی‌ای که پشه‌ها ساکن هستند، زندگی می‌کنید، همیشه داروهای ضد آلرژی را به همراه خود داشته باشید. اگرچه توسعه گزش حشرات به ندرت منجر به بروز ناهنجاری‌های پزشکی می‌گردد، اما بهتر است در صورتی‌که برخی علائم غیر معمول مانند مشکل در تنفس یا تورم بیش از حد هر بخش از بدن را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک مشورت کنید.

به طور کلی حساسیت یا آلرژی به نیش حشراتی مانند زنبور، اصطلاحی است که به پاسخ های آلرژیک در مقابل ورود زهر و یا سم برخی از حشرات بداخل بدن، بویژه ناحیه پوست گفته می شود. اغلب اینگونه واکنش های جدی و خطرناک در مقابل نیش حشرات بعد از گزیده شدن توسط حشراتی مانند گونه هایی از زنبورها (زنبور عسل، زنبور گاوی، زنبور کاغذی)، مورچه ها و یا برخی از گونه های پشه و یا کنه ها اتفاق می افتد.

اغلب افراد به نیش حشرات، حساسیت و آلرژی ندارند. بنابراین آگاهی از علائم و راه تشخیص واکنش های آلرژیک و واکنش های طبیعی درمقابل نیش حشرات می تواند کمک شایانی به کاهش استرس و اضطراب در اینگونه موقعیت ها داشته باشد. اغلب افرادی که توسط حشرات مانند زنبورها دچار گزش می شوند دچار واکنش های موضعی شامل درد، قرمزی، سوزش و تورم اندک گردیده و خوشبختانه این واکنش ها بعد از مدت کوتاهی برطرف می شوند.

اما در افرادی که دچار گزدیدگی ها متعدد در یک زمان می شوند و یا آنهایی که به زنبورگزیدگی و یا زهر برخی از حشرات حساسیت دارند وقوع واکنش های شدید و سیستمیک محتمل است و اینگونه افراد به راهکارهای درمانی به طور اورژانس نیاز دارند. شایان توجه است احتمال بروز شوک در افراد حساس وجود دارد.

منبع: Ashwini Kulkarni Sule - HealthHearty