آب‌معدني واقعا بهداشتي‌تر است؟

در سال‌هاي اخير خريد آب آشاميدني در بطري گسترش يافته است. اينکه چرا آب آشاميدني در بطري خريداري مي‌شود، دلايل گوناگون دارد. از سويي خوب نبودن کيفيت آب لوله‌کشي در برخي از کشورها و مناطق دليل اين کار است و از سوي ديگر نا آگاهي در مورد آب و خواص آن در کنار رفع عطش و دليل آخر سوء استفاده توليدکنندگان آب در بطري از نا آگاهي عموم. به علاوه بعضي‌ها خواصي را براي آب آشاميدني (معدني) برمي‌شمارند که يا اساسا ناصحيح است و يا صحت علمي آنها هيچ‌گاه به اثبات نرسيده است.
چنانچه در صورت فقدان مواد مضر در آب ميزان مواد سالم معدني موجود در آن را به‌عنوان معيار مفيد بودنش در نظر بگيريم، به سهولت مي‌توان بر اساس مقايسه ميزان موادي که روي بطري‌ها نوشته شده با ميزان املاح سالم در آب لوله‌کشي به اين نتيجه رسيد که ميزان املاح در آب لوله‌کشي همان اندازه و يا در غالب موارد بيشتر است.

تحميل هزينه‌هاي بالا

آن‌چه مسلم است اينکه چنانچه بخواهيم نياز املاح بدن خود را از طريق نوشيدن آب (معدني) برطرف کنيم اين روشي غيرممکن است زيرا که در اين صورت انسان بايد روزانه تا حدود 20 ليترآب بنوشد، ضمن اينکه برخي از متخصصان امور تغذيه بر اين باورند که چون املاح موجود در آب منشاء معدني دارند، بيش از 5 درصدشان جذب بدن نمي‌شوند. ضمنا بهاي آب در بطري‌ها 50 تا 70 برابر آب تصفيه شده لوله‌کشي است. طبيعي‌ است که حداقل قشر ضعيف قادر به تامين چنين هزينه‌اي نبوده در حالي‌ که نوشيدن فراوان آب ضروري است. از آنجا که آب مهم‌ترين ماده غذايي است، توجه جدي به آن از طرف دولت امري است انکارناپذير زيرا از يک سو بروز تنها يک اپيدمي هزينه گزافي براي دولت دربر دارد و از سوي ديگر سلامتي‌ آب هزينه‌هاي درماني را کاهش مي‌دهد.

آب‌هاي بطري شده مشکوک

آب‌هاي لوله‌کشي بايد بر اساس قوانين سازمان بهداشت جهاني و کشوري همه روزه مورد آزمايش قرار گيرند و در صورت سالم نبودن، به ويژه هنگامي که مقدار باکتري‌ها بيش از حد مجاز در آن وجود داشته باشند، موارد از طريق رسانه‌ها به اطلاع عموم برسند. البته اين امر در ايران هم رعايت شده و روزانه علاوه بر آزمايش‌هاي متعدد در تصفيه خانه چند نمونه از نقاط مختلف شهر نيز مورد آزمايش قرار مي‌گيرند. در مورد آب معدني آب در بطري قوانين جدي کنترل مواد آن وجود ندارد و به استناد نشريه سازمان يونسکو (the new Courier No.3, 2002) نه تنها قوانين جدي در مورد اين آب‌ها وجود ندارد بلکه توليدکنندگان قادر به آناليز روزانه همه مواد در آب نبوده و حتي در کشورهاي صنعتي نيز دولت آنها را کنترل جدي نمي‌کند. از سوي ديگر حلال‌هاي شيميايي موجود و مضر در ظروف پلاستيک در آب حل مي‌شوند. در بطري‌هاي پلاستيک ماده شيميايي استالدييد وارد آب مي‌شود که مزه آب را عوض مي‌کند. موسسه بررسي محصولات در آلمان (2008, Stiftung Warentest) در يک بررسي اعلام کرد نيمي از آب‌ها در بازار يا مزه استالدييد يا پلاستيک يا مقوا و يا مزه‌هاي عجيب مي‌دادند.
آزمايش‌هاي ديگري در آلمان در سال 2007 نشان دادند که در بطري‌هاي پلاستيکي‌اي که چند بار مورد مصرف قرار مي‌گيرند، انواع و اقسام مواد از جمله روغن مشاهده مي‌شوند. بر اساس همان گزارش سازمان يونسکو در بالا، حدود يک‌چهارم آب‌هاي به اصطلاح معدني در بطري‌ها در آمريکا توسط توليد کننده مستقيما از شير آب لوله‌کشي پر شده بودند. آنچه که اخيرا مورد توجه قرار گرفته و از اهميت زيادي برخوردار است، مساله مواد راديو اکتيو (اورانيوم، راديوم و ايزوتوپ سرب) در آب‌ها است. اين مواد که سلامت انسان را بيش از مواد ديگر مورد تهديد قرار داده و سرطان‌زا هستند، در بسياري از آب‌ها (بيش از همه اورانيوم) اعم از آب لوله‌کشي و معدني وجود دارند که منشأ طبيعي دارند ليکن غلظت آنها در آب‌ها مختلف است. جالب توجه آنکه آزمايش‌ها تاکنون نشان مي‌دهند که در مجموع غلظت اورانيوم در آب‌هاي معدني بيش از آب لوله‌کشي است اما تاکنون قانوني در مورد ميزان مجاز آن وجود نداشته و شرکت‌ها هم موظف به ذکر غلظت اورانيوم روي بطري‌ها نيستند. چنانچه غلظت اورانيوم بيش از دو ميکروگرم در ليتر باشد، فروشندگان نبايد روي بطري‌ها ذکر کنند «قابل استفاده براي کودکان».

مشکلات زيست‌محيطي

اين مشکلات براي کشورهاي کم آب به مراتب بيشتر است زيرا از يک سو با استخراج بيش از اندازه يک منبع آب در يک جا توازن زيست محيطي‌ آنجا بر هم خورده و مي‌تواند به مرور آن ناحيه را لم يزرع کند. از سوي ديگر براي ارزيابي زيست محيطي‌ يک محصول بايد تمامي‌ مراحل توليد و مصرف آن را از آغاز تا امحاي زباله آن در نظر گرفت. جهت ارزيابي تاثير زيست‌محيطي‌ آب در بطري تصور کنيد که فرد جهت بر طرف کردن تنها يک بار عطش خود، يک بطري خالي‌ بر جاي مي‌گذارد. حال جهت توليد يک بطري بايد مواد اوليه را فراهم آورد و با مصرف انرژي و آب آن را تبديل به بطري کرده و باز هم با مصرف انرژي آن را پرکرده و گندزدايي کرد و در مرحله بعد باز هم با صرف انرژي آن را بسته‌بندي (با مصرف ماده اوليه و انرژي) کرد و به دست مصرف‌کننده رساند.
گاهي آب در بطري صدها و هزارها کيلومتر راه پشت سر مي‌گذارد و در آخر امر بطري و بسته‌بندي تبديل به زباله شده و امحاي آن با صرف انرژي جهت حمل و نابودي آن همراه است. با اين دقت مشاهده مي‌کنيم که ميزان مصرف انرژي، مواد خام و آلودگي هوا توسط اين محصول به هيچ وجه تناسبي با مورد مصرف آن ندارد. حال چنانچه ?? ميليون انسان بخواهند آب آشاميدني خودرا اين‌گونه تامين کنند، مي‌توان تا حدودي حدس زد که اين کار چه تاثيرات مخرب و غيرقابل بازگشتي براي سلامت انسان، آب و هوا بر جاي مي‌گذارد که باز دولت و مصرف‌کننده بايد اين هزينه‌ها را بپردازند. تنها اين توليدکننده آب در بطري است که از اين جريان سود مي‌برد. به‌خاطر مصايبي که براي آب در بطري برشمرديم، وزارت محيط‌زيست انگلستان مصرف آب در بطري را در اين وزارتخانه سال قبل ممنوع کرد تا اين کار الگوي مصرفي براي ديگران شود. جهت بهينه کردن الگوي مصرف نبايد صرفا منافع يک اقليت کوچک را مد نظر قرار داد.
در جهان صنعتي امروزه جهت توليد يک کالري ماده غذايي 10 کالري انرژي مصرف مي‌شود. امري که با توجه به کاهش منابع انرژي از يک سو و آلودگي هوا از سوي ديگر قابل دفاع نيست. کارشناسان بر اين باورند که چنانچه اين فرآيند ادامه پيدا کند، نابودي بشريت در مدت کوتاهي عملي‌ خواهد شد. حال چنانچه اين روش را براي آب‌رساني هم گسترش دهيم طبعا آتيه خوبي‌ در انتظار ما نخواهد بود.
منبع: http://salamatiran.com
/خ