تمامی نکاتی که باید درمورد چربی خون بدانید
بدن انسان برای سوخت و ساز به چربی نیاز دارد اما میزان چربی خون در بدن باید در حد نرمال باشد.بالارفتن مقدار کلسترول و یا تری گلیسرید از حد طبیعی سبب تجمع چربی در دیواره رگ ها و ابتلا به بیماری چربی خون می شود.
مصرف غذاهای فست فودی، غذاهای چرب و سرخ شده و ناسالم سبب افزایش چربی خون خواهد شد.
در صورت ابتلا به چربی خون بالا شما مستعد بیماری های قلبی و عروقی نیز می باشید.
انواع اصلی چربی های موجود درخون
انواع اصلی چربی های موجود درخون عبارت است از کلسترول و تری گلیسرید می باشند.تری گلیسیرید
تری گلیسیرید، چربی است که از طریق خوردن غذا های مضر با کالری زیاد وارد بدن می شود.بدن مقدار اضافی کالری را تبدیل به تری گلیسیرید کرده و در سلول های چربی ذخیره می سازد.
برخی از تری گلیسیرید ها برای عملکرد برخی سلول ها ضروری هستند، اما تری گلیسیرید بیش از حد، ناسالم است.
.jpg "همه چیز درباره چربی خون بالا")
عوامل افزایش دهنده تری گلیسیرید خون عبارتند از :
چاقی و اضافه وزن
عدم تحرک
سیگار کشیدن
داشتن رژیم غذایی پرکربوهیدرات
فرد دارای تری گلیسیرید بالا، LDL بالا و HDL پایینی دارد.
کلسترول
کلسترول نوعی از چربی می باشد که در تمام سلول های بدن وجود دارد. این نوع چربی (کلسترول) در خون حل نمی شود و توسط لیپوپروتئین ها وارد سلول و از آن خارج می شود. لیپوپروتئین ازترکیب پروتئین و چربی به وجود آمده است و چربی را در خون حمل می کند.دو نوع کلسترول در بدن ما وجود دارد:لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL).
کلسترول به دو طریق در بدن به وجود می آید:
کلسترول توسط خود بدن ساخته می شود. بیشترین کلسترول توسط کبد و روزانه در حدود 1000 میلی گرم ساخته می شود.
خوردن مواد غذایی مانند :گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات سبب می شود کلسترول وارد بدن شود. بیشترین مقدار کلسترول را زرده تخم مرغ و گوشت ها دارند و کمترین مقدار کلسترول را میوه ها ، سبزیجات، روغن های گیاهی، غلات و آجیل دارا هستند.
.jpg "همه چیز درباره چربی خون بالا")
اهمیت وجود کلسترول
کبد، نخاع و مغز برای عملکرد طبیعی خود به کلسترول نیاز دارند.برای ساخت و نگه داری سلول ها، برخی هورمون ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین های محلول در چربی کلسترول نیاز است.
LDL
LDL یا کلسترول بد، هم توسط بدن ساخته شده و هم بدن این لیپوپرتئین را از طریق غذا های غنی از کلسترول مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی جذب می کند.این ذرات کلسترول با ترکیب با چربی ها و مواد دیگر خون و اتصال به دیواره رگها، سبب انسداد شریان ها می شوند.
کلسترول بد با کاهش جریان خون فرد را دچار بیماری های قلبی، حمله قلبی یا سکته مغزی می سازد.
VLDL
VLDL دارای بالاترین میزان تری گلیسرید است و مانند LDL ذرات کلسترولی را بزرگ تر نموده و سبب می شود رگ های خونی تنگ و باریک شود.اگر دارای VLDL بالا هستید، باید درمان را آغاز کنید زیرا VLDL حاوی مقادیر زیادی تری گلیسرید است.
HDL
HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا که آن را با کلسترول خوب می شناسند، کلسترول مضر را به کبد بر می گرداند. این نوع کلسترول اثر محافظتی برای قلب دارد.مقدار نرمال چربی خون
مقدار مناسب تری گلیسیرید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر می باشد.مقدار مناسب کلسترول کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر است. {1}
.jpg "همه چیز درباره چربی خون بالا")
قدرتمندترین دشمن چربی خون چیست؟
لیلا مشکاتی، کارشناس ارشد و عضو انجمن علمی بازار گیاهان دارویی چنین می‌گوید:این گیاه از دسته خوراکی هایی است که کالری کم اما مواد مغذی زیادی دارند.یک قاشق غذاخوری پیازچه خرد شده، یک گرم کالری دارد و 3 درصد از ویتامین A و C مورد نیاز روزانه بدن را تامین می کند.
نحوه مصرف آن به صورت خام و در سالاد های مختلف است. همچنین به صورت پخته یا سرخ شده نیز استفاده می‌شود.
پیازچه به طور عموم در مقایسه با پیاز از طعم و مزه کمتری برخوردار است. در نتیجه استفاده از آن برای بهتر کردن مزه غذاها مفید است.
خواص پیازچه
این سبزی فواید زیادی دارد. از جمله اینکه غنی از ویتامین C است که این نوع از ویتامین به ارتقای سیستم ایمنی بدن کمک می کند و از بدن در برابر بیماری های قلبی عروقی، بیماری های چشمی و چین و چروک های پوستی محافظت می کند.از مواد مغذی دیگری که در پیازچه موجود است، می‌توان به فیبر، منیزیم، ویتامین B6، پتاسیم و مس اشاره کرد.
همچنین مصرف پیازچه تاثیر زیادی در جلوگیری و کاهش چربی، قند و فشار خون دارد و برای افراد دیابتی مفید است.
همچنین به دلیل دارا بودن مواد آنتی اکسیدان در پیشگیری از سرطان به ویژه سرطان روده بزرگ موثر است.
پیازچه اشتها آور است و عمل هضم غذا را در معده آسان می کند. این گیاه حاوی آهن است که برای درمان کم خونی بسیار مفید است.
بالا بردن کیفیت خواب، قدرت یادگیری و حافظه و احتمال مبارزه با افسردگی نیز از ویژگی های مفید دیگر این گیاه است.
.jpg "همه چیز درباره چربی خون بالا")
نتایج مطالعات نشان می دهند مصرف روزانه پیازچه هوش و ذهن سالمندان را نیز تقویت می کند و فراموشی و آلزایمر را در آنها به تاخیر می اندازد.
این سبزی حاوی ویتامین های C،K،A، سولفور و دیگر املاح معدنی مفید برای بدن است و می تواند در تقویت استخوان ها، تقویت قلب و درمان بیماری های عفونی به شما کمک کند.
پیازچه عاملی آنتی باکتریال و ضدویروس است که برای مبارزه با آنفلوآنزا، عفونت های ویروسی و سرماخوردگی ها بسیار عالی است.
نکته جالب اینکه برای سلامت دستگاه تنفسی بسیار مفید است، بنابراین برای کاهش واکنش آلرژیک نیز بسیار مفید است.
در واقع این به خاطر آن است که حاوی کوئرستین است که خواص آنتی هیستامین دارد.
همچنین به دلیل ترکیبات موجود در این سبـزی، مـصـرف آن در دوران بارداری بسیار مفید است. {2}
اشتباهاتی رایج در رابطه با چربی خون
چند روزی است که روغن را از برنامه غذایی اش حذف کرده و غذاهایش را فقط به صورت آب پز یا بخارپز می‌خورد.البته شنیده که می‌گویند روغن زیتون نه تنها مضر نیست که حتی برای حفظ سلامت مفید هم هست و به همین دلیل تا می‌تواند، روغن زیتون مصرف می‌کند.
آبغوره و آبلیمو هم کنار دستش است تا هر وقت چربی غذا زیاد بود، به کمک آنها جبرانش و به خیال خودش سلامتش را حفظ کند.
خیلی‌ها از این روش‌ها کمک می‌گیرند تا چربی خونشان کاهش یابد و عوارض ناشی از بالا رفتن چربی آنها را درگیر نکند، اما متخصصان تمام این شیوه‌ها را هم موثر نمی‌دانند و عقیده دارند بعضی از آنها فقط باورهایی اشتباه است که میان مردم رواج پیدا کرده است.
کدام خطرناک تر است؟
بعضی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند اگر کلسترول خونشان بالا باشد، خطرساز است، اما افزایش تری گلیسیرید ضرری نخواهد داشت یا حداقل ضررش کمتر از افزایش کلسترول است. گروهی هم برعکس آنها باور دارند بالا بودن میزان تری گلیسیرید عوارض جدی تری دربرخواهد داشت.میترا زراتی، کارشناس تغذیه اما خطر افزایش هر دو نوع را یکسان می‌داند و در گفت و گو با جام جم یادآور می‌شود: مشکلاتی که بر اثر افزایش چربی‌های خون پیش می‌آید ممکن است ناشی از افزایش تری گلیسیرید یا کلسترول باشد.
اما نباید به اشتباه تصور کنید فقط بالا بودن کلسترول خون مضر است و افزایش تری گلیسیرید موجب بروز هیچ مشکلی نمی‌شود یا برعکس؛ بلکه بالا بودن میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون، هر دو تقریبا به یک اندازه خطرساز است و سلامت انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
زمینه ژنتیکی و چاقی
چاقی و افزایش وزن یکی از عللی است که می‌تواند به افزایش کلسترول یا تری گلیسیرید خون منجر شود و بر همین اساس توصیه می‌شود کسانی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند حتما برنامه‌ای برای کاهش وزنشان داشته باشند و مطابق آن پیش بروند.در این میان افرادی که از نظر ژنتیکی در معرض این مشکل قرار دارند نیز باید توجه بیشتری داشته باشند.
دکتر زراتی اضافه می‌کند: افزایش چربی‌های خون می‌تواند جنبه ژنتیکی هم داشته باشد و میان اعضای یک خانواده مشاهده شود.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به این موضوع، خاطرنشان می‌کند: افراد لاغر و کسانی که دچار اضافه وزن نیستند نیز در صورتی که میان اعضای خانواده‌شان کسی با این مشکل روبه رو باشد، باید بررسی‌های لازم را انجام دهند. بنابراین خوب است این افراد حداقل سالی یکبار میزان چربی‌های خونشان را کنترل کرده و شیوه زندگیشان را تغییر دهند.
با تحرک بیشتر، چربی را کاهش دهید
دکتر زراتی درباره فعالیت جسمی و کاهش چربی‌های خون می‌گوید: یکی از موضوعات بسیار مهم و موثر در پیشگیری از افزایش چربی های خون، افزودن فعالیت جسمی به برنامه زندگی است. بنابراین تمام افراد باید حداقل چهار تا پنج روز در هفته و هر روز حداقل ۳۰ دقیقه فعالیتی مانند پیاده روی داشته باشند.در حقیقت، چنین برنامه‌ای با افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن می‌تواند روشی موثر در پیشگیری از افزایش چربی‌های خون باشد.
سیگار نکشید؛ کنار سیگاری‌ها هم نمانید
می‌دانستید استعمال سیگار هم یکی از عوامل موثر در افزایش چربی خون به حساب می‌آید؟ بله، همین طور است و کشیدن سیگار یا قرار گرفتن در مکانی که افراد سیگاری حضور دارند، می‌تواند موجب افزایش چربی خون شود.بنابراین برای پیشگیری از این مشکل دکتر زراتی توصیه می‌کند نه خودتان سیگار بکشید و نه در مکانی قرار بگیرید که اطرافیان سیگار می‌کشند.
زیرا سیگار کشیدن یا استنشاق دود سیگار هر دو عاملی است برای افزایش چربی خون و بخصوص بالا رفتن میزان تری گلیسیرید خون.
افزایش تری گلیسیرید؛ قند‌ها هم مقصرند
مصرف بیش از حد قندهای ساده به گفته دکتر زراتی یکی از عوامل مهمی است که بتدریج می‌تواند موجب بالا رفتن میزان تری گلیسیرید خون شود.بنابراین کسانی که عادت دارند همراه با چایشان همیشه قند، عسل، نبات، گز و سوهان بخورند و در کل، در طول روز کیک و شیرینی زیادی مصرف می‌کنند باید به این نکته توجه داشته باشند که قند زیادی در بدن می‌تواند به تری گلیسیرید تبدیل شده و نه تنها موجب افزایش وزن و چاقی شود که حتی تری گلیسیرید خون را نیز افزایش می‌دهد.
.jpg "همه چیز درباره چربی خون بالا")
این متخصص تغذیه به افرادی که دچار این مشکل هستند، توصیه می‌کند مصرف قندهای ساده را محدود کرده و مانند فردی مبتلا به دیابت عمل کنند.
استرس‌های جسمی و روحی از دیگر عوامل موثر در این زمینه است. دکتر زراتی با اشاره به این موضوع، توضیح می‌دهد: این استرس‌ها می‌تواند واکنش‌های بدن را به سمتی پیش ببرد که موجب افزایش تری گلیسیرید خون شود. بنابراین توصیه می‌شود چند دقیقه‌ای را در طول روز به خودتان اختصاص دهید تا خستگی‌ها و استرس‌های روزمره برطرف شود.
همانطور که گفته شد، استعمال سیگار هم می‌تواند تری گلیسیرید خون را بالا ببرد و البته نکته مثبت این است که قطع سیگار به طرز شگفت آوری موجب کاهش آن خواهد شد.
فعالیت بدنی هم برای کاهش تری گلیسیرید خون روشی مهم است و توصیه می‌شود حتی اگر وزنتان ایده آل است یا لاغر هستید، باز هم فعالیت جسمی را در برنامه‌تان قرار دهید.
مصرف بیش از حد چربی‌ها هم می‌تواند باعث افزایش تری گلیسیرید خون شود و به همین دلیل کسانی که غذاهای پرچرب مصرف می‌کنند، در معرض این مشکل هستند.
دکتر زراتی یادآور می‌شود: کسانی که غذا‌هایشان پرچرب است، حتی اگر از روغن مایع گیاهی استفاده کنند، باز هم تری گلیسیرید خونشان افزایش خواهد یافت.
خیلی‌ها شنیده‌اند بعضی از روغن‌ها مانند روغن زیتون بهتر از بقیه روغن هاست و بی‌ملاحظه از آنها استفاده می‌کنند در حالی که اگر در طول روز بیش از نیاز روغن مصرف شود ـ چه خوب و چه مضر ـ در هر حال، موجب افزایش وزن و چربی‌های خون خواهد شد.
به گفته این متخصص تغذیه، امروزه ثابت شده است مصرف منابع امگا ۳ مانند روغن ماهی و مکمل‌های روغن ماهی یا چند عدد گردو در حد نیاز می‌تواند موجب کاهش تری گلیسیرید خون افرادی شود که دچار افزایش تری گلیسیرید شده‌اند، اما نکته مهم این است که مصرف این مکمل‌ها هم باید تحت نظر متخصص تغذیه باشد.
افزایش کلسترول؛ چاقی اولین متهم
چاقی یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین عوامل در افزایش میزان کلسترول است. بنابراین آن طور که دکتر زراتی می‌گوید به افرادی که کلسترول خونشان بالا رفته است، توصیه می‌شود وزنشان را کاهش داده و نوع چربی رژیم غذاییشان را هم تغییر دهند.به این معنی که روغن‌های جامد باید حذف شده و روغن‌های مایع گیاهی هم باید در حد نیاز استفاده شود. وی یادآور می‌شود: کسانی که کلسترول خونشان بالاست باید فیبر رژیم غذاییشان را افزایش دهند.
به طوری که همراه با ناهار یا شام سالاد مصرف کرده و در وعده صبحانه هم چند برگ کاهو بخورند.
همچنین توصیه می‌شود در طول روز یک عدد هویج به صورت پخته یا خام مصرف کرده و همراه با دوغ و ماست هم از سبزیجات خشک استفاده کنند.
این باور‌ها اشتباه است
هر چقدر دوست دارید چربی و شیرینی بخورید، اما هر روز یک استکان آبغوره هم بنوشید تا چربی خونتان هیچ وقت افزایش نیابد.اگر شما هم این باور را قبول دارید و چنین شیوه‌ای را در پیش گرفته‌اید باید بدانید دکتر زراتی می‌گوید این باور‌ها پایه و اساس علمی ندارد و اشتباه است.
به گفته این متخصص تغذیه، چربی‌ها به همان میزانی که مصرف می‌شود، در بدن ذخیره شده و مقدار زیادی آن باعث چاقی و افزایش چربی خون می‌شود.
بنابراین مصرف چنین موادی به هیچ عنوان نمی‌تواند چربی خون را کاهش دهد یا چربی‌ها را هضم کند.
از طرف دیگر، در صورتی که پزشک دارویی برای کاهش چربی‌های خون تجویز می‌کند، هیچ وقت خود سرانه نباید دارو را قطع کرده و فقط به مصرف غذاهای مناسب اکتفا کنید. {3}
پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.mashreghnews.ir
3.www.rastineh.com
