جنون بعد از زایمان
جنون بعد از زایمان یکی از انواع جنون، بیماری شدید اما قابل درمان است که بعد از به دنیا آوردن نوزاد برای مادر اتفاق می‌افتد. این بیماری حتی در کسانی که سابقه ابتلا به بیماری روانی و یا دوره‌های خلقی پایین را نداشته‌اند نیز دیده شده است. اما زنانی که دارای سابقه بیماری‌های روانی مثل اختلال دوقطبی هستند با احتمال بیشتری ممکن است دچار این عارضه شوند. معمولا جنون بعد از زایمان چند روز تا چند هفته اول زایمان شروع شده و به سرعت علائم تشدید می‌شوند.اکثر خانم‌ها تنها با دارو و بستری شدن در بیمارستان درمان می‌شوند. این بیماری برای خانم‌ها و خانواده‌هایشان می‌تواند بسیار ترسناک و شکه کننده باشد. اگر پس از زایمان دچار تغییراتی غیر معمول شدید، اطرافیان را در جریان بگذارید؛ چرا که احتمال ابتلا به بیماری‌های روانی دیگری مثل افسردگی بعد از زایمان نیز وجود دارد. شما و همسرتان با اطلاع از نشانه‌های این اختلالات می‌توانید از پیشروی آن‌ها جلوگیری کنید.1
علت بیماری جنون پس از زایمان چیست؟
علت جنون پس از زایمان دقیقاً مشخص نشده است ولی چون کسانی که خود یا خانواده شان دچار اختلال خلقی (مثل افسردگی یا بیماری دو قطبی) هستند بیش تر به آن مبتلا می شوند، احتمال دارد در حقیقت نوعی اختلال خلقی باشد.از طرف دیگر چون این بیماری در زایمان اول بیش تر از زایمان های بعدی دیده می شود، نقش نگرانی های مادر و فشارهای روانی ناشی از حاملگی و زایمان و مسئولیت های بعدی در قبال فرزند را نیز در بروز آن مؤثر می دانند. البته بر تأثیر تغییرات هورمونی که پس از زایمان در مادر ایجاد می شود نیز تأکید شده است.
جنون پس از زایمان در حاملگی ناخواسته بیش تر دیده می شود، زیرا در این موارد مادر تحت فشار روانی بیش تری قرار دارد. هم چنین مادرانی که تن به یک ازدواج ناخواسته داده اند نیز در معرض تنش بیش تری هستند.
گاهی خود بیمار یا همسر وی، کودک را مقصر می دانند و چون بیماری با تولد او آغاز شده است، او را بدقدم یا شوم به حساب می آورند. لازم به تذکر است که کودک در این میان هیچ گونه تقصیری ندارد و نباید بعدها از این بابت او را سرزنش کرد.2
عواملی که خطر ابتلا به جنون پس از زایمان را افزایش می‌دهد
عوامل زیادی وجود دارد که خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد که عبارتند از:سابقه‌ی افسردگی پیش از بارداری یا در طول دوران بارداری؛
سن مادر هنگام بارداری مهم است. جوان‌تر بودن مادر خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد؛
ممکن است فرد درباره‌ی بارداری دچار تردید باشد و از تمایل و آمادگی خود برای مادر شدن اطمینان کامل نداشته باشد؛
هرچه مادر فرزندان بیشتری داشته باشد، احتمال ابتلای او به افسردگی در بارداری‌های بعدی افزایش می‌یابد؛
داشتن سابقه‌ی افسردگی یا اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی (PMDD)؛
فرد بیمار همیشه از حمایت اجتماعی مشروط برخوردار بوده است، یعنی مادر تازه فارغ‌شده، همیشه در قبال رفتار یا دادن امتیاز خاصی (و نه به خاطر عشق و علاقه) توجه دریافت کرده است؛
تنهایی؛
تعارضاتی که در زندگی زناشویی فرد وجود دارد.3
نشانه‌های جنون بعد از زایمان
نشانه‌های جنون پس از زایمان معمولا به طور ناگهانی در دو هفته اول بعد از زایمان شروع میشود. در موارد نادر نشانه‌ها پس از چند هفته از زایمان رشد می‌کنند. زنان نشانه‌های مختلفی را از خود بروز می‌دهند، رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:_ توهم (احساس کردن، شنیدن و دیدن محرک‌هایی که وجود ندارند، مثل شنیدن صداهای غیر واقعی)
_هذیان (باورهای عجیبی که نمی‌توانند واقعیت داشته باشند اما فرد مبتلا شدیدا به آن‌ها اعتقاد دارد.)
_شیدایی (خلق وخوی بسیار بالا و شاد) یا برعکس خلق پایین با نشانه‌هایی از افسردگی
_مشکل در خواب
_احساس ترس
_سوء ظن و شک به انگیزه‌های دیگران
_خستگی و بی حالی
_احساس گیجی و سردرگمی
_رفتارهای متضاد با شخصیت اصلی.1
آیا در جنون پس از زایمان جدا کردن نوزاد از مادر ضرورت دارد؟
این مادران ممکن است دچار هذیان شوند و در نتیجه قادر به نگهداری از نوزاد نباشند و حتی ممکن است به او آسیب هم برسانند، به همین دلیل باید نوزاد را از مادر جدا کرد. البته چون در اکثر موارد مادر نیاز به بستری شدن پیدا می کند این جدایی خودبه خود ایجاد می شود ولی ممکن است مادر برای دیدن نوزاد بی تابی کند و نگران او باشد که در این صورت می توان نوزاد را برای دقایقی با مراقبت کافی نزد مادر آورد. باید توجه داشت که هرگز نباید نوزاد را به مادر سپرد زیرا خطر نوزادکشی وجود دارد.بعد از درمان هم تا مدتی به کمک فرد دیگری نیاز است، زیرا ممکن است مادر به تنهایی قادر به انجام وظایف خود نباشد.
با توجه به این که داروهای مورد نیاز مادر از طریق خون وارد شیر می شوند، او باید از شیر دادن به نوزاد خودداری کند و از شیر جایگزین استفاده نماید، زیرا این داروها می توانند برای نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند پرعارضه باشند.2
راه‌های پیشگیری از جنون پس از زایمان
اگر در معرض خطر ابتلا به جنون بعد از زایمان هستید، در طول حاملگی باید از مراقبت‌های ویژه بهره‌مند شوید و توسط روان پزشک مورد معاینه قرار گیرید. همچنین در هفته 32 بارداری باید یک جلسه توجیهی با همسر، خانواده و دوستان به همراه متخصص زنان زایمان خود داشته باشید.در این جلسه از همه اطرافیان در مورد نشانه‌ها و خطرات جنون پس از زایمان و یا سایر اختلالات روانی اطلاع پیدا می‌کنند. همچنین لازم است در چند هفته اول پس از زایمان حتما باید تحت نظر متخصص زنان و بهداشت روان قرار داشته باشید.3
درمان جنون پس از زایمان
در صورتی که درمانی صورت نگیرد، ممکن است شدت علائم طی 2 تا 12 هفته بیشتر شده و 6 تا 12 ماه برای بهبودی زمان لازم باشد. اما با اقدام برای درمان اکثر زنان خیلی زودتر از 6 ماه به بهبودی کامل می‌رسند. با وجود اینکه خانم‌ها خود بعد از زایمان متوجه مشکلشان می‌شوند اما اغلب برای درمان و گرفتن کمک اقدامی نمی‌کنند؛ چرا که می‌ترسند افکار وحشتناک‌شان باعث تنفر و دور شدن اطرافیان از آن‌ها شود، پس تلاش می‌کنند افکارشان را برای خود نگه دارند.اولین قدم برای درمان، آگاهی دادن به مادران است؛ این که تمام این افکار از بیماری آن‌ها نشأت می‌گیرد و خود تقصیری در این رابطه ندارند. در قدم بعد لازم است مادر و بچه را باید به یک محیط امن انتقال داده و ارزیابی‌ها و درمان‌های مناسب توسط روانپزشک و روانشناس انجام گیرد. پس از تشخیص جنون توسط متخصص، اقدامات زیر صورت خواهد گرفت:
_بستری شدن در بیمارستان
_تجویز داروهای آنتی سایکوتیک
_تجویز داروهای ضد افسردگی
_الکترو شوک درمانی
_مشاوره روانشناسی بالینی یا سایر متخصصان سلامت روان.1
پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.rasekhoon.net
3.www.niniban.com
