آنچه از اختلال دوقطبی باید بدانید

در بیمارانی که خلق بالایی دارند ( یعنی در دوره مانیا)، گشاده خویی، پرش افکار، کاهش میزان خواب، افزایش اعتماد به نفس و افکار خود بزرگ بینانه بسیار دیده می شود و در بیمارانی که خلق افسرده دارند، از دست دادن انرژی و علاقه، احساس گناه، دشوار شدن تمرکز، از دست دادن اشتها و افکار مرگ یا خودکشی به چشم می خورد. این تغییرات تقریبا همیشه موجب مختل شدن کارکردهای بین فردی، اجتماعی و شغلی افراد می شود. حال اگر بیمار به هر دو نوع دوره افسردگی و مانیا دچار شود و یا فقط دوره های مانیا را تجربه کند، در او تشخیص اختلال دوقطبی داده می شود.
 

مطالعات نشان می دهند دوره های مانیا در مردان بسیار شایع ترند و دوره های افسردگی نیز در زنان شیوع بیشتری دارند و زمانی که دوره های مانیا در زنان رخ می دهد، احتمال اینکه به صورت مختلط ( یعنی همراه با افسردگی) بروز پیدا کند، بیش از مردان است. طبق تحقیقات انجام شده، این اختلال عموما در سنین پایین تر و با اختلال افسردگی آغاز می شود و سن شروع آن غالبا از پنج تا شش سالگی تا پنجاه سالگی است.
 

در دهه های گذشته گمان می شد که اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان اتفاق نمی افتد. اخیرا اما تشخیص این اختلال در نوجوانان در محیط های بالینی بیشتر شده و شیوع آن در کودکان یکی از بحث برانگیزترین حوزه های تحقیقات روان پزشکی کودک و نوجوان محسوب می شود. آنچنان که خواندید، اغلب افرادی که دچار این اختلالات هستند، دو وضعیت و حال مختلف و متناوب را تجربه می کنند. یکی دوران پر انرژی بودن و دیگری دوران غوطه در غم و ناامیدی. اما این علایم در کودکان با تفاوت های مختصری با بزرگسالان تعریف می شود.

به عنوان مثال کودکان در دوران مانیایی خود، بیش از بزرگسالان تحریک پذیرند و به جای رفتارهای شادمانه، رفتارهای تخریب گرانه از خود نشان می دهند. همچنین طبق گزارش های مربوط به مشاوره کودک این احتمال در کودکان وجود دارد که تمام حالت ها را در یک زمان و توامان بروز دهند و از نظر فواصل زمانی نیز، ابراز علایم این اختلال در آنها سریع تر و گاه در خلال یک روز صورت می گیرد. در حالیکه این تغییر حالت در بزرگسالان معمولا در دوره های هفتگی یا ماهیانه رخ می دهد.
 

متخصصان بر این باورند این اختلال ناشی از وجود نابهنجاری در فعالیت های عصبی مغزی انسان است که بر خلق او تاثیر می گذارد. همچنین به نظر می رسد که اختلال دوقطبی دارای ریشه های ژنتیکی و وراثتی نیز هست. مطالعات نشان می دهد، اگر یکی از والدین مبتلا به اختلال خلقی باشد، خطر ابتلای فرزند وی به این اختلال 10 تا 25 درصد است و اگر هر دو والد مبتلا باشند، خطر ابتلای فرزندان بیشتر می شود. به طور کلی سابقه خانوادگی اختلال دوقطبی، خطر ابتلای به اختلالات خلقی بیشتر را افزایش می دهد.
 

به منظور درمان هر چه بهتر و سریعتر اختلال دوقطبی، بیمار باید از ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی به طور همزمان و تحت نظر درمانگران متخصص بهره مند شود. همچنین ضروری است این بیماران را به طور مرتب مورد ارزیابی قرار داد و برنامه درمانی آنها را به گونه ای تدوین کرد که علاوه بر آرام کردن فوری علایم، سلامت و آسودگی آنها در آینده نیز در نظر گرفته شود.

منبع: مرکز مشاوره رهیاب - افسانه احمدی