آرتروز چیست؟
آرتروز یا آرتریت به معنای التهاب مفصل است. واژه‌ی آرتروز برای توصیف حدود ۲۰۰ بیماری مختلف که مفصل، بافت‌های اطراف مفصلی و دیگر بافت‌های همبندی و اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کنند استفاده می‌شود. آرتروز بیماری روماتیسمی است و شایعترین نوع آرتروز، استئوآرتروز است. دیگر بیماری‌های شایع روماتیسمی که به التهاب مفصل مربوط می‌شوند عبارتند از نقرس، فیبرومیالژیا و آرتروز روماتوئید (RA). برخی از انواع آرتروز، مانند آرتروز روماتوئید و لوپوس (SLE) می‌توانند چندین ارگان را درگیر کنند و باعث بروز علائم گسترده شوند.
شیوع و پروگنوز آرتروز
با توجه به آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، ۵۴.۴ میلیون نفر از بزرگسال در ایالات متحده مبتلا به انواع آرتروز هستند. از این تعداد، ۲۳.۷ میلیون نفر دچار محدودیت فعالیتی هستند. آرتروز در افراد ۶۵ ساله یا مسن‌تر شایع‌تر است، اما می‌تواند افراد در همه سنین، از جمله کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.1
انواع آرتروز کدامند؟
آرتروز انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
آرتروز اولیه
با افزایش سن به وجود می‌آید و در افراد زیر ۴۰ سال دیده نمی‌شود. معمولاً در ایجاد آن فاکتورهای ژنتیک نقش دارند. آرتروز اولیه در مچ دست، آرنج و شانه وجود ندارد. همچنین در اندام تحتانی مثلاً در زانو، لگن و شست پا، آرتروز اولیه دیده می‌شود ولی در سایر مفاصل اندام تحتانی آرتروز اولیه قابل مشاهده نیست.
آرتروز ثانویه
به دنبال یک بیماری خاص مانند روماتیسم مفصلی، عفونت و شکستگی در مفصل به وجود می آید. آرتروز ثانویه در هر مفصلی دیده می‌شود ولی آرتروز اولیه فقط در مفاصل خاصی قابل مشاهده است به عنوان مثال در اندام فوقانی فقط در بند انتهایی و میانی انگشتان شخص دیده می‌شود. در ناحیه ستون مهره، گردن و کمر و نه در ناحیه پشتی نیز دیده می شود. آرتروز اولیه از ثانویه بسیار با اهمیت است چرا که در آرتروز ثانویه می‌توان با کنترل بیماری زمینه‌ای به میزان قابل توجهی جلوی پیشرفت این بیماری را گرفت.
آرتروز دژنراتیو
آرتروز استئوآرتریت شایعترین نوع این بیماری است. وقتی غضروف از بین می رود استخوان روی استخوان مالیده می شود و موجب درد، ورم و سفتی می شود. با گذشت زمان مفاصل ضعیف خواهند شد و درد نیز مزمن می شود. شاخص های خطر شامل اضافه وزن، سابقه خانوادگی، سن و آسیب های پیشین می شود. وقتی علائم مفصلی بیماری آرتروز استئوآرتریت خفیف یا متوسط باشند می توان با این راه ها آن را کنترل کرد: توازن بخشیدن به فعالیت ها با استراحت استفاده از روش های درمانی گرم و سرد فعالیت فیزیکی منظم تثبیت وزن سالم تقویت قوای عضلات اطراف مفصل استفاده از دستگاه های کمکی استفاده از مسکن های بدون نیاز به نسخه یا داروهای ضد التهاب پرهیز از حرکات سنگین تکراری اگر علائم مفصل شدید شود موجب محدودیت انعطاف و پایین آمدن کیفیت زندگی خواهد شد. برخی از راهکارهایی که بالا گفته شد در این شرایط به کار می آیند اما جایگزین کردن مفصل ضرورت پیدا خواهد کرد. با فعال ماندن، تثبیت وزنی سالم و پرهیز از آسیب دیدگی و حرکات تکراری می وانید جلوی آرتروز استئوآرتریت را بگیرید.
آرتروز التهابی
یک سیستم ایمنی سالم محافظت کننده است. بنابراین با فعال کردن التهاب درونی با عفونت و ابتلا به بیماری مقابله می کند اما سیستم ایمنی ممکن است منحرف شود و به اشتباه با التهابی کنترل نشدنی به مفاصل حمله کند و موجب فرسایش مفاصل و شاید اعضای داخلی بدن مانند چشم ها و دیگر قسمت ها شود . آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک نمونه های آرتروز التهابی هستند. محققان معتقدند که ترکیب ژنتیک و نیروهای محیطی می توانند خود ایمنی را تحریک کنند. سیگار کشیدن یک مثال از خطرات محیطی است که می تواند آرتریت روماتوئید را در افرادی با ژنتیک خاص فعال کند.با انواع خود ایمنی و التهابی آرتروز، تشخیص زودهنگام و درمان تهاجمی ضرورت پیدا می کند. کاهش سرعت فعالیت بیماری می تواند به خفیف کردن علائم و حتی پیشگیری از آسیب دائمی مفاصل کمک کند. هدف درمان است و می توان با استفاده از چندین دارو که با نام DMARDs شناخته می شوند به آن رسید. هدف درمان کاهش درد، بهبود عملکرد و پیشگیری از آسیب های بعدی به مفاصل است.
آرتروز عفونی
یک باکتری، ویروس یا قارچ می تواند وارد مفصل شده و باعث تحریک التهاب شود. مثال موجودات زنده ای که می توانند مفصل را عفونی کنند سالمونلا و شیگللا، کلامیدیا و سوزاک و هپاتیت C هستند. در بسیاری موارد درمان با داروهای آنتی بیوتیک می تواند مفصل را از عفونت تمیز کند اما گاهی آرتروز مزمن می شود.
آرتروز متابولیک
با تجزیه پورین ها توسط بدن اسید اوریک شکل می گیرد (ماده ای که در سلول های انسان و بسیاری از میوه ها یافت می شود). بعضی از مردم سطح بالایی اسید اوریک دارند چون به صورت طبیعی بیش از آنچه مورد نیاز است تولید می کنند یا بدن نمی تواند با سرعت قابل قبولی خود را از اسیداوریک ها خلاص کند. در برخی افراد اسیداوریک روی هم انباشته می شود و کریستالی سوزنی شکل را در مفصل تشکیل می دهد در نتیجه سبب درد شدید در این ناحیه یا نقرس می شود. نقرس ممکن است به صورت مرحله ای بیاید و برود یا اگر سطح اسید اوریک پایین نیامد می تواند مزمن شود و موجب درد و ناتوانی درمان ناپذیری شود.2
عوامل بروز آرتروز
هفت عامل بروز آرتروز عبارتند از: دلایل ژنتیکی، جنسیت (آرتروز در میان زنان شیوع بیشتری دارد)، فعالیت سخت بدنی که فشار زیادی به مفاصل وارد می‌کند، اضافه وزن، ورزش‌های سنگین، بیماری‌های متابولیک (همچون دیابت)ابتلا به آرتروز الزاما ارتباطی با سن و سال ندارد. امروزه جوانان نیز از درد مفاصل شاکی هستند. آرتروز زمانی پدید می‌آید که بافت غضروفی بین مفاصل تخریب و استخوان‌ها روی هم سائیده شوند.
نشانه‌های آرتروز و امکانات درمانی
درد، کشش و خشکی مفاصل بعد از استراحت و کاهش انعطاف‌پذیری آنها در خم و راست شدن و مشکلات حرکتی غالبا اولین نشانه‌های آرتروز هستند. مشکلات حرکتی بیش از هر چیز به علت فرسایش بافت غضروف‌ها به‌وجود می‌آید. استهلاک و فرسودگی مفاصل دردهای آرتروزی را تشدید می‌کند.اغلب افراد مبتلا به آرتروز از کاهش قابلیت تحرک و چابکی مفاصل شکایت دارند. هر حرکتی با صدای ناخوشایند تق تق مفاصل همراه است. رطوبت و سرما درد را شدت می‌بخشد. پیشرفت بیماری را می‌توان با پرهیز از تحمیل بار اضافی بر مفاصل کنترل کرد. ورزش‌هایی چون دوچرخه سواری و شنا که مفاصل را تقویت می‌کنند نیز مفید هستند.
روش‌های درمانی آرتروز
هدف از روش‌های درمانی آرتروز کاهش درد و افزایش میزان تحرک مفاصل است. این روش‌ها به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند: محتاطانه و اعمال جراحی.در روش‌های محتاطانه، پزشک تلاش می‌کند از فشاری که بر مفاصل فرسوده وارد می‌شود بکاهد. تغییر عادات غذایی، تحرک و درمان‌های طبیعی از جمله درمان‌های محتاطانه هستند.
استفاده از داروهای ضدالتهاب حاوی کورتیزون که کاهش‌دهنده درد هستند نیز از درمان‌های محتاطانه به شمار می‌آیند. برخی دیگر از احتیاط‌ها عبارتند از:
استفاده کمتر از پله و سطوح شیب‌دار تا حد امکان
کاهش فعالیت‌های شدید بدنی
بلند نکردن اجسام سنگین
بلند کردن اجسام از روی زمین به شیوه درست
روش‌های محتاطانه
از مهم‌ترین روش‌های کاهش علائم آرتروز تغییر روش زندگی است.داروی معجزه‌گری برای درمان آرتروز وجود ندارد. اما برخی مواد غذایی در کاهش درد موثر هستند. میوه‌جات، سبزیجات و غلات و ماهی در تسکین التهاب تاثیر دارند و از سائیدگی بیشتر مفاصل جلوگیری می‌کنند.
نکته مهم دیگر مصرف کافی مایعات، آب معدنی و چای‌های گیاهی مختلف برای کمک به دفع مواد سمی از کلیه‌هاست. این کار موجب بهبود سوخت‌وساز بدن می‌شود.
انجام نرمش‌های کششی و تقویتی می‌تواند تا حد زیادی انعطاف مفاصل را افزایش داده و آنها را قوی نگه دارد. شنا و پیاده روی از ورزش‌های مناسب هستند.
کاهش وزن تا حد زیادی، درد ناشی از آرتروز را کم کند. حتی چند کیلو کاهش وزن هم تاثیرات مهمی در کم کردن علائم بیماری دارد.
استفاده از وسایلی مانند کفی‌های مخصوص کفش و بریس‌های زانو می‌تواند در کاهش درد موثر باشد. استفاده از عصا نیز می‌تواند تا حدی درد ناشی از این بیماری در مفصل ران و زانو را کم کند.
عمل جراحی
به گزارش دویچه‌وله، عمل جراحی تنها زمانی توصیه می‌شود که هیچ یک از روش‌های محتاطانه موثر نباشد. پیوند غضروف، پروتز و آرتروسکوپی از روش‌های موجود برای درمان به‌وسیله اعمال جراحی است. تشخیص بهترین روش درمان فقط در صلاحیت پزشک متخصص است.3پی نوشت:
1.www.doctoreto.com
2.www.kermany.com
3.www.jadidtarin.com
