چرا تغذیه مهم است
تغذیه خوب می‌تواند به شما در این زمینه‌ها کمک کند:نیازهای شما را برای فعالیت‌های روزانه تامین می‌کند.
از تحلیل عضلانی و عفونت پیشگیری می‌کند.
باعث نگهداشت وزن سلامتی میشود.
پیشرفت بیماری کلیوی را کندتر می‌کند.
پایه و اساس تغذیه خوب
یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند روزانه مقدار مناسب و صحیحی از پروتئین، کالری، ویتامین و مواد معدنی را برای شما تامین کند. مصرف رژیم غذایی سالم، داشتن فعالیت فیزیکی مناسب در کنار دریافت داروهای تجویزی در بهبودی شما بسیار موثر است. در ادامه به پاسخ سوال بیماران کلیوی چه بخورند، بیشتر می‌پردازیم.
عملکرد کلیه
کلیه ها منجر به نگهداشت تعادل مثبت مواد مغذی و مواد معدنی در بدن شما میشوند. اما اگر شما بیمای کلیوی دارید، ممکن است کلیه‌های شما قادر به ایجاد این تعادل مثبت به درستی نباشد و نیاز است که شما در رژیم غذایی‌تان تغییراتی ایجاد کنید.اگر دیابت دارید و یا مبتلا به پرفشاری خون هستید، کنترل قند و فشار خون شما در پیشگیری از بدتر شدن وضعیت کلیه هایتان موثر است.
تغییرات لازم در رژیم غذایی بیمار کلیوی
برنامه غذایی مشخص و ثابتی در مورد همه بیماری‌های کلیه برای همه افراد وجود ندارد. اینکه شما می‌توانید چه غذایی بخورید و چه غذایی نمی‌‌توانید بخورید بسته به زمان و میزان عملکرد کلیه‌های شما و نیز برخی فاکتورهای دیگر دارد و البته شما باید رژیم‌های قبلی‌تان را در مورد بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل دیابت و فشارخون و یا بیماری قلبی ادامه دهید.بیمارانی که نارسایی کلیه دارند، نیاز است که مقدار دریافت خود از پروتئین، سدیم، پتاسیم، فسفر و کلسیم را کنترل نمایند. اگر بیماری کلیوی شما بدتر شود، ممکن است نیاز باشد برخی مواد مغذی دیگر را هم محدود کنید، که این محدودیت‌ها می‌تواند بر پایه نتایج آزمایشات بیمار باشد.1
مواد معدنی مضر
سدیم یکی از اجزای اصلی نمک طعام است که کلیه آسیب دیده نمی‌تواند آن را پالایش و دفع کند؛ در نتیجه سبب بالا رفتن فشار خون و بروز بیماری‌های قلبی میشود.پتاسیم نیز همین فرآیند را دارد؛ بنابراین مصرف این دو نباید از دو گرم در روز بیشتر شود.
همچنین فسفر اضافی در بدن باعث آسیب میشود و میزان آن باید به ۰.۸ تا یک گرم در روز محدود گردد. کلیه آسیب دیده امکان دفع کامل مواد زائد حاصل از سوخت و ساز پروتئین در بدن را ندارد و محدودیت مصرف آن لازم است البته بدن افراد دیالیزی به پروتئین بیشتری نیاز دارد. برای جلوگیری از تجمع آب در بدن هم لازم است مصرف مایعات به شدت کنترل شود و فقط موقع احساس تشنگی آب نوشیده شود.
مواد غذایی مضر
سایر مواد غذایی حاوی پروتئین از جمله ماهی، مرغ، گوشت، محصولات لبنی و تخم مرغ، غذاهای فرآوری دارای نمک طعام مثل سوسیس، کالباس، غذاهای کنسروی، همبرگر، پنیر، نان و غذاهای آماده و خوراکی‌هایی با میزان پتاسیم بالا همچون آجیل‌ها، محصولات سبوس‌دار، لبنیات، سبزیجاتی مثل بروکلی، سیب‌زمینی، اسفناج و گوجه‌فرنگی و آبمیوه‌ها و میوه‌هایی همچون موز که منابع غنی پتاسیم هستند، غذاهای حاوی فسفر، شکلاتهای کاکائویی، نوشیدنی‌های معمولی همگی باید از رژیم غذایی بیماران کلیوی حذف شوند و یا میزان مصرف آن با مشورت پزشک باشد.2خوشبختانه بیماران کلیوی، انتخاب‌های غذایی سالم و خوشمزه‌ی زیادی دارند که فسفر، پتاسیم و سدیم کمی دارند.
گل کلم
گل کلم، سبزی بسیار مغذی است و منبع خوبی از ویتامین C، ویتامین K و ویتامین B محسوب میشود. گل کلم سرشار از ترکیبات ضد التهابی چون ایندول‌ها بوده و منبع عالی فیبر است. ضمنا می‌توانید از پوره‌ی گل کلم به جای سیب زمینی به عنوان ساید دیشی کم پتاسیم استفاده کنید. یک فنجان (124 گرم) گل کلم پخته شده حاوی؛ 19 میلی گرم سدیم، 176 میلی گرم پتاسیم و 40 میلی گرم فسفر است.
انگور قرمز
انگور قرمز نه تنها خوشمزه است بلکه مقدار فراوانی مواد مغذی دارند. انگور قرمز سرشار از ویتامین C بوده و دارای آنتی اکسیدانی به نام فلاونیدهاست که ثابت شده ضد التهاب هستند. ضمنا انگور قرمز غنی از رزوراتول است که نوعی فلاونید محسوب شده و برای سلامت قلب مفید است و با دیابت و زوال عقل مبارزه می‌کند. این میوه‌ی شیرین، دوست کلیه‌هاست. نصف فنجان (75 گرم) انگور قرمز حاوی؛ 1.5 میلی گرم سدیم، 144 میلی گرم پتاسیم و 15 میلی گرم فسفر است.
سفیده‌ی تخم مرغ
هر چند زرده‌ی تخم مرغ بسیار مغذی است اما مقدار زیادی فسفر دارد. برای همین سفیده‌ی آن می‌تواند انتخاب بهتری برای بیماران کلیوی باشد. سفیده‌ی تخم مرغ منبع عالی پروتئین با کیفیتی است که دوست کلیه‌هاست. بنابراین می‌تواند برای دیالیزی‌ها یک غذای بسیار خوب باشد چون این افراد نیاز بیشتری به پروتئین دارند اما باید مصرف فسفر را کاملا محدود کنند. دو عدد سفیده‌ی تخم مرغ بزرگ حاوی؛ 110 میلی گرم سدیم، 108 میلی گرم پتاسیم و 10 میلی گرم فسفر است.
سیر
کسانی که مشکلات کلیوی دارند باید سدیم محدودی مصرف کنند. سیر می‌تواند جایگزین خوبی برای نمک سر سفره باشد که هم طعم خوبی به غذا می‌دهد و هم فواید زیادی برای سلامتی دارد. سیر منبع خوبی از منگنز، ویتامین C و ویتامین B6 بوده و حاوی ترکیبات سولفوری است که خواص ضد التهابی دارند. سه حبه سیر (9 گرم) حاوی؛ 1.5 میلی گرم سدیم، 36 میلی گرم پتاسیم و 14 میلی گرم فسفر است.
روغن زیتون
روغن زیتون منبع سالمی از چربی بوده و بدون فسفر است. معمولا بیماران کلیوی برای کنترل وزن خود دچار مشکل هستند. بیشتر چربی موجود در روغن زیتون، چربی تک غیراشباعی به نام اسید اولئیک است که خواص ضد التهابی دارد. ضمنا چربی‌های تک غیراشباع در دماهای بالا مقاوم هستند و به همین علت، روغن زیتون انتخابی سالم برای پخت و پز است.28 گرم روغن زیتون حاوی؛ 0.6 میلی گرم سدیم، 0.3 میلی گرم پتاسیم و 0 گرم فسفر است.
بلغور
بلغور، غله‌ای سنتی است که جایگزین بسیار عالی برای سایر غلاتی است که بیماران کلیوی نمی‌توانند آنها را مصرف کنند. این غله‌ی مغذی، منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B، منیزیم، آهن و منگنز است. بلغور غنی از پروتئین گیاهی بوده و فیبر غذایی زیادی دارد که برای سلامت گوارش مهم است. نصف فنجان (91 گرم) بلغور حاوی؛ 4.5 میلی گرم سدیم، 62 میلی گرم پتاسیم و 36 میلی گرم فسفر است.
کلم برگ
کلم برگ از خانواده‌ی کلم‌ها بوده و سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات قدرتمند گیاهی است. کلم برگ منبع عالی ویتامین K، ویتامین C و ویتامین‌های B است. ضمنا کلم برگ، فیبر غیر محلول دارد؛ فیبر غیر محلول فیبری است که با بهبود حرکات روده و حجم دادن به مدفوع، سلامت سیستم گوارش را افزایش می‌دهد. کلم برگ، پتاسیم، فسفر و سدیم کمی دارد. یک فنجان کلم برگ خرد شده حاوی؛ 13 میلی گرم سدیم، 119 میلی گرم پتاسیم و 18 میلی گرم فسفر است.
مرغ بدون پوست
درست است که بیماران کلیو باید مصرف پروتئین را محدود کنند، اما تامین پروتئین کافی با کیفیت بالا نیز برای سلامتی حیاتی است. سینه مرغ بدون پوست، فسفر، پتاسیم و سدیم کمتری دارد. هنگام خرید مرغ، نوع تازه‌ی آن را انتخاب کنید و مارینه شده‌ی آن را نخرید، زیرا می‌تواند حاوی مقدار زیادی سدیم و فسفر باشد. 84 گرم سینه مرغ بدون پوست حاوی؛ 63 میلی گرم سدیم، 216 میلی گرم پتاسیم و 192 میلی گرم فسفر است.
فلفل دلمه‌ای
فلفل دلمه‌ای حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی بوده و بر خلاف بسیاری از سبزیحات دیگر،پتاسیم کمی دارد. این فلفل‌های رنگی غنی از آنتی اکسیدان قدرتمندی چون ویتامین C هستند. یک عدد فلفل دلمه‌ای قرمز (74 گرم) حاوی 158 درصد از میزان توصیه شده ویتامین C است. فلفل دلمه‌ای ویتامین A زیاد نیز دارد که یک ماده‌ی مغذی مهم برای عملکرد سیستم ایمنی است که معمولا در بدن بیماران کلیوی افت می‌کند. یک عدد فلفل دلمه‌ای قرمز کوچک حاوی؛ 3 میلی گرم سدیم، 156 میلی گرم پتاسیم و 19 میلی گرم فسفر است.
پیاز
پیاز، طعم دهنده‌ای بسیار خوب است که سدیم ندارد. کاهش مصرف نمک برای بسیاری از بیماران سخت است و پیاز می‌تواند جایگزین خوبی برای نمک باشد و طعم خوشایندی به غذا بدهد. پیاز خرد شده با سیر و روغن زیتون، بدون اینکه سلامت کلیه‌ها را به خطر بیندازد، طعم خوبی به غذای‌تان می‌دهد. ضمنا پیاز دارای ویتامین C، منگنز و ویتامین‌های B بوده و فیبر پربیوتیک دارد که با تغذیه‌ی باکتری‌های مفید روده، به سلامت گوارش‌تان کمک می‌کند. یک عدد پیاز کوچک (70 گرم) حاوی؛ 3 میلی گرم سدیم، 102 میلی گرم پتاسیم و 20 میلی گرم فسفر است.
تربچه
تربچه، سبزی تُرد و دوست داشتنی است که به خوبی در رژیم غذایی مناسب بیماران کلیوی جای می‌گیرد. زیرا پتاسیم و فسفر بسیار کمی دارد و سایر مواد مغذی آن زیاد است. تربچه منبع عالی ویتامین C است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی و آب مروارید را کاهش بدهد. ضمنا طعم فلفل مانند تربچه باعث میشود طعم خوبی به غذای کم سدیم‌تان بدهد. نصف فنجان تربچه‌ی خرد شده حاوی؛ 23 میلی گرم سدیم، 135 میلی گرم پتاسیم و 12 میلی گرم فسفر است.
شلغم
شلغم هم دوست کلیه‌هاست و می‌تواند جایگزین خوبی برای سبزیجاتی باشد که پتاسیم زیادی دارند مانند سیب زمینی و کدو. شلغم سرشار از فیبر و مواد مغذی چون ویتامین C، ویتامین B6، منگنز و کلسیم است. می‌توانید شلغم را به صورت پخته یا کبابی مصرف کنید. نصف فنجان شلغم پخته شده حاوی؛ 12.5 میلی گرم سدیم، 138 میلی گرم پتاسیم و 20 میلی گرم فسفر است.
آناناس
بسیاری از میوه‌های استوایی مانند پرتقال، موز و کیوی دارای پتاسیم فراوانی هستند. اما آناناس یک میوه‌ی شیرین و کم پتاسیم است که می‌تواند برای بیماران کلیوی مناسب باشد. آناناس غنی از فیبر، ویتامین‌های B، منگنز و بروملین است؛ بروملین آنزیمی است که به کاهش التهاب کمک می‌کند. یک فنجان آناناس خرد شده حاوی؛ 2 میلی گرم سدیم، 180 میلی گرم پتاسیم و 13 میلی گرم فسفر است.3پی نوشت:
1.www.moheb.com
2.www.imna.ir
3.www.yjc.ir
.jpg)
