آیا پارکینسون بیماری روزگار پیری است؟

چه کسانی دچار پارکینسون می‌ شوند؟

متوسط سنی که افراد دچار پارکینسون می‌شوند ۶۲ سال است، اما افراد بالای ۶۰ سال تنها ۲٪ تا ۴٪ احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.

داشتن یک عضو از خانواده که مبتلا به پارکینسون باشد اندکی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

مردان نسبت به زنان بیشتر احتمال دارد به بیماری پارکینسون مبتلا شوند.

چه عواملی باعث بیماری پارکینسون می‌شوند؟

منطقه کوچکی در ساقه مغز تحت عنوان ماده جسم سیاه حرکات را کنترل می‌کند. در بیماری پارکینسون، سلول‌ها در جسم سیاه ساخت دوپامین، یعنی ماده شیمیایی در مغز که به ارتباط سلول‌های عصبی کمک می‌کند، را متوقف می‌کنند. همانطور که این سلول‌هایی که دوپامین تولید می‌کنند، از بین می‌روند، مغز پیام‌های لازم در مورد چگونگی و زمان حرکت را دریافت نمی‌کند.

مراحل پارکینسون

پارکینسون پیش رونده است، و بدین معناست که تغییرات داخل مغز در طول زمان ادامه دارند. پزشکان مراحل این بیماری را با یک ارزیابی دقیق از علائم شما اندازه گیری می‌کنند. مقیاس Hoehn و Yahr ابزار رایجی است که به شدت علائم توجه دارد.

مقیاس اندازه گیری بیماری پارکینسون واحد، وضوح ذهنی و عملکرد، رفتار و خلق و خوی، فعالیت‌های روزمره زندگی، و حرکت را ارزیابی می‌کند.

اندازه گیری مراحل می‌تواند به تعیین بهترین درمان کمک کند. 1

عوارض جانبی بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون با بیماری‌های دیگری همراه است که اغلب قابل درمان می‌باشند.

برخی از این عوارض عبارتند از:

افسردگی و تغییرات احساسی مانند ترس، اضطراب یا از دست دادن انگیزه.

مشکل در جویدن و بلع که باعث خفگی و اختلالات تغذیه‌ای می‌شود.

افزایش ترشح بزاق و آبریزش از دهان.

اختلالات خواب: بیدار شدن از خواب در طول شب، زود بیدار شدن از خواب و خوابیدن در طول روز.

مشکلات ادراری، عدم کنترل ادرار

یبوست

اختلال بویایی

خستگی

درد

مشکلات جنسی و افت فشار خون

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های بیماری پارکینسون می‌تواند در افراد متغیر باشد. بسیاری از مردم فکر می‌کنند که علائم اولیه‌ی پارکینسون، علائم طبیعی پیری است، به همین دلیل کم‌تر به دنبال کمک می‌روند.

علائم اولیه خفیف و کم‌ تر قابل توجه هستند و اغلب در یک طرف بدن شروع می‌شوند و حتی پس از اینکه علائم هر دو طرف بدن را تحت تاثیر قرار دادند،‌ معمولا در همان سمتی که در ابتدا درگیر شده بود، شدیدتر هستند.

علائم پارکینسون دارای دو دسته‌ی اصلی می‌باشد:

گروهی از علائم که بر توانایی حرکتی فرد اثر می‌گذارد و منجر به مشکلات حرکتی مانند لرزش، سفتی و خشکی عضلات می‌شود.

گروهی دیگر علائم غیر حرکتی هستند مانند درد، از دست دادن حس بویایی و زوال عقل. ممکن است همه‌ی نشانه‌‌های بیماری در بیمار ایجاد نشوند.

بسیاری از مردم فکر می‌کنند که علائم اولیه‌ی پارکینسون، علائم طبیعی پیری است، به همین دلیل کم‌تر به دنبال کمک می‌روند.

همچنین نمی‌توان سرعت پیشرفت و میزان وخامت علائم را پیش بینی کرد ولی با گذشت ۱۰ سال از زمان آغاز بیماری علائم بدتر می‌شوند و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارند. برای مثال یک بیمار ممکن است لرزش‌های جزئی داشته باشد، اما زوال عقل شدید داشته باشد.

بیمار دیگری ممکن است لرزش‌های زیادی داشته باشد، اما از نظر حافظه و تفکر مشکلی نداشته باشد.

علاوه بر این، پاسخ دهی به داروهایی که در درمان پارکینسون از آن‌ها استفاده می‌شود نیز در بیماران متفاوت است، به طوری که داروها در برخی افراد به خوبی باعث بهبود علائم شده ولی در مورد برخی بیماران پاسخ درمانی خوبی دیده نشده است.

هریک از علائم بیماری پارکینسون می‌تواند تاثیر متفاوتی بر زندگی بیمار داشته باشد. لرزش دست راست ممکن است ملایم باشد، اما اگر بیمار راست دست باشد، لرزش دست می‌تواند بر کیفیت زندگی او تاثیر بگذارد.

مطالعات نشان داده اند تا زمانی که علائم اولیه ظاهر می‌شوند، افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، ۶۰ تا ۸۰ درصد از سلول‌های تولید کننده‌ی دوپامین در مغز را از دست خواهند داد.

علائم حرکتی اولیه

در مراحل ابتدایی، علائم ناخوشایند و آزاردهنده هستند، اما از انجام فعالیت‌‌های بیمار جلوگیری نمی‌کند.

داروها به خوبی در کنترل این مرحله کمک کننده هستند.

علائم ابتدایی معمولا خفیف بوده و عبارتند از:

لرزش

لرزش یا تکان خوردن معمولا از یک اندام و اغلب در انگشتان دست شروع می‌شود.

انگشت شست به جلو و عقب حرکت می‌کند، حالتی شبیه به شمردن سکه. لرزش دست‌ ها در هنگام استراحت نیز ادامه دارد.

لرزش در پاها، فک و سر نیز دیده می‌شود. هیجان زده شدن، استرس و خستگی لرزش را تشدید می‌کند.

آهسته شدن حرکات (برادیکینزی)

با گذشت زمان، بیماری پارکینسون حرکت را کند می‌کند و انجام وظایف ساده را دشوار می‌سازد. هنگام راه رفتن گام‌ها کوتاه‌تر می‌شوند و فرد پای خود را روی زمین می‌کشد. بلند شدن از روی صندلی دشوار می‌شود. در زمان شروع راه رفتن یا زمان تغییر مسیر، فرد خشکش می‌زند و قادر به حرکت نیست به طوری که گویی پاهایش را با چسب به زمین چسبانده‌اند.

از دست دادن کنترل حرکات غیرارادی

از دیگر علائم پارکینسون، کاهش توانایی انجام حرکت‌های ناخودآگاه و غیرارادی مانند چشمک زدن، لبخند زدن و یا نوسان و تاب خوردن دست‌ها در هنگام راه رفتن است.

اختلال در وضعیت بدن و حفظ تعادل

پارکینسون باعث خمیدگی بدن و مشکل در حفظ تعادل و هماهنگی حرکات بدن می‌شود. از دست دادن تعادل باعث می‌شود فرد قادر به نگه داشتن چیزهایی که در دست دارد نباشد و آن‌ها را بیندازد. همچنین احتمال سقوط و افتادن در این مرحله از بیماری، افزایش می‌یابد.

خشکی و سفتی عضلات

سفتی ماهیچه‌ها در هر بخشی از بدن ممکن است رخ دهد. خشکی عضلات می‌تواند دردناک باشند و دامنه‌ی حرکتی فرد را محدود می‌کند.

تغییر حالت چهره

به علت اختلال در اعصاب کنترل کننده حرکات ماهیچه‌های صورت، ایجاد حالت‌‌های مختلف چهره برای فرد مشکل می‌شود و چهره‌ای ماسک مانند در وی ایجاد می‌شود.

تغییرات نوشتاری

نوشتن می‌تواند مشکل باشد و دست خط فرد و نوشته‌هایش کوچک می‌شوند.

تغییر در صدا و نحوه‌ی صحبت کردن

در پارکینسون صحبت‌‌های فرد آرام‌تر و یکنواخت می‌شود.

علائم غیر حرکتی پیشرفته

با گذشت ۳ تا ۷ سال از آغاز بیماری، تغییرات بیش‌تری ایجاد خواهد شد. در اوایل بیماری، فرد در بستن دکمه‌ی پیراهن مشکل دارد اما در مراحل پیشرفته‌تر حتی قادر به انجام چنین کارهایی نیست. بعضی افراد هرگز به این مرحله نمی‌رسند. همچنین داروها نیز در مراحل پیشرفته دیگر پاسخگو نیستند.

علائم مورد انتظار در این مرحله عبارتد از:

محدود شدن زندگی بیمار به رخت‌خواب یا ویلچر (صندلی چرخدار).

بیمار به تنهایی قادر به ادامه‌ی زندگی نیست و نیاز دائم به مراقبت دارد.

بیمار برای انجام کارهای روزانه به کمک نیاز دارد.

دمانس و سایکوز (روان پریشی یا جنون)

دو موضوع جدی در سلامت روانی فرد هستند که معمولا ظاهر شدن آن‌ها کمی به طول می‌انجامد.

بیمار روان پریش (مبتلا به سایکوز) چیزهایی را می‌بیند و یا می‌شنود که وجود ندارد، یا به چیزهایی اعتقاد دارد که مبتنی بر واقعیت نیستند.

دمانس به این معنی است که فرد دیگر نمی‌تواند فکر کند، به یاد آورد و تمایلی به ادامه‌ی زندگی ندارد.

با افزایش سن در فرد مبتلا به پارکینسون احتمال ایجاد این دو بیماری روانی بالاتر می‌رود.

تقریبا تمام افراد مبتلا به پارکینسون حداقل یکی از این علائم را تجربه می‌کنند و هنگامی که این علائم شدید شوند، منجر به ناتوانی می‌شوند.

این علائم می‌توانند در هر زمانی آشکار شوند، اما یک روند کلی را دنبال می‌کنند.

علائم زیر ممکن است سال‌ها قبل از ظهور هرگونه نشانه‌ی حرکتی مثل لرزش وجود داشته باشند ولی وجود آن‌ها مبنی بر ابتلا به پارکینسون نیست و در دیگر بیماری‌ها نیز دیده می‌شوند:

افسردگی

اختلالات خواب

مشکل در تفکر و برنامه ریزی، فراموشی، کاهش توجه و تمرکز

آبریزش دهان و نیاز فوری به دفع ادرار

یبوست

تعریق بیش از حد

مشکلات پوستی

اختلال بلع

تهوع و استفراغ

از دست دادن حس بویایی

فشار خون پایین در هنگام ایستادن

درد

اختلال نعوظ. 2

پیشگیری از پارکینسون

هیچ راه شناخته‌شده‌ای برای جلوگیری از بیماری پارکینسون وجود ندارد.

تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که بیشتر میوه و سبزی‌جات می‌خورند؛ غذاهای سرشار از فیبر، ماهی و روغن‌های حاوی امگا ۳ مصرف می‌کنند و در مقابل گوشت قرمز و فرآورده‌های لبنی کمتری می‌خورند ممکن است در برابر بیماری پارکینسون مقاوم‌تر باشند.

درمان‌های پزشکی بیماری پارکینسون

زمانی‌ که فرد با بروز مشکل به پزشک مراجعه می‌کند، مانند هر بیماری دیگری پزشک شرح‌حال بیمار را می‌گیرد و درباره‌ی سابقه‌ی بیماری از او سؤال می‌کند و در صورتی که به بیماری پارکینسون مشکوک شود تست‌های عصبی خاصی را انجام می‌دهد.

این تست‌ها مشخص می‌کنند که آیا اعصاب بیمار به خوبی کار می‌کند یا نه. پزشک حرکت فرد، قدرت عضلانی، رفلکس‌های بیمار و قدرت دید او را بررسی می‌کند و از خلق‌وخوی او می‌پرسد تا به تشخیص مناسب برسد.

در برخی موارد ممکن است پزشک دارویی را تجویز کند تا با توجه به نحوه پاسخ بدن به داروی موردنظر مطمئن شود که بیمار به پارکینسون مبتلاست.

در حقیقت هیچ تست یا آزمایش خونی برای تشخیص پارکینسون وجود ندارد، اما روشی مثل MRI می‌تواند به تشخیص بیماری، وجود تومور مغزی یا نشانه‌های سکته‌ی مغزی و تفکیک آن از پارکینسون کمک کند.

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد اما انواع مختلفی از داروها می‌تواند علائم بیماری را کنترل و زندگی را برای بیمار آسان‌تر کند.

در مواردی ممکن است حتی نیاز به مصرف دارو هم نباشد. به‌طور معمول تا زمانی‌ که بیمار مشکل خاصی نداشته باشد، برای او دارو تجویز نمی‌شود.

از طرفی ممکن است بدن هرکس به نوع خاصی از دارو جواب مثبت دهد؛ بنابراین گاهی لازم است داروهای مختلف برای بیمار تجویز شود تا در نهایت پزشک به مناسب‌ترین درمان برسد.

متداول‌ترین داروی پارکینسون، لوودوپا (Levodopa) یا اِل-دوپا (L-dopa) است، اما اگر این دارو برای مدت طولانی یا با دوز بالا استفاده شود ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد.

در مواردی هم ممکن است پزشک در مراحل اولیه دارو‌های دیگری را تجویز کند. روپینیرول (ropinirole) و پرامیپکسول (pramipexole) که آگونیست‌های دوپامین هستند از دیگر داروهای متداولی به شمار می‌روند که برای درمان پارکینسون تجویز می‌شوند.

تحریک عمقی مغز

در مواردی ممکن است درمانی به‌نام تحریک عمقی مغزی مورد استفاده قرار بگیرد. در این نوع درمان سیگنال‌های الکتریکی به مناطق موردنظر مغز ارسال می‌شود تا عملکرد آن بهبود یابد.

جراحی

با تشخیص پزشک در موارد خاص ممکن است فرد مجبور به عمل جراحی مغز شود که با توجه به نظر پزشک انواع جراحی ممکن است انتخاب شود.

درمان‌های خانگی

اوایل بروز بیماری پارکینسون ممکن است زندگی شما تا حد زیادی مختل شود، اما در اکثر موارد این بیماری در طول زمان اهمیت روانی کمتری پیدا می‌کند و شخص به زندگی عادی خود برمی‌گردد.

درمان‌های خانگی می‌تواند به فرد کمک کند تا زمانی‌ که ممکن است همچنان مستقل باشد و مثل یک فردی عادی زندگی کند.

در زیر به تعدادی از این موارد اشاره شده است:

تغییر اوضاع خانه و اصلاح فعالیت‌های خانگی‌

فرد باید سعی کند فعالیت روزانه‌ی خود را ساده‌تر کند و چیدمان منزل را به نحوی تغییر دهد که بتواند به سهولت در خانه حرکت کند.

مصرف غذاهای سالم

مصرف میوه‌ها، سبزی‌جات، حبوبات، غلات، مرغ، ماهی، گوشت بدون چربی و فرآورده‌های لبنی کم چرب مناسب هستند.

ورزش و انجام درمان‌های فیزیکی

این درمان خانگی هم در مراحل اولیه و هم در مراحل پیشرفته‌ بیماری می‌تواند کمک‌کننده باشد.

مقابله با لرزش

فرد می‌تواند با نگه‌داشتن یک وزنه‌ی سبک و تمرین کردن با آن به کاهش لرزش کمک کند و کنترل بیشتری روی آن داشته باشد. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.doctoreto.com
3.www.chetor.com