کافئین چگونه در بدن اثر می‌کند؟
کافئین، به عنوان ماده‌ای محلول در آب، به سرعت جذب بدن‌مان می‌شود. به این ترتیب در اندک زمانی وارد جریان خون می‌شود و کارش را از معده تا مغز آغاز می‌کند.1
غذا‌ها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین
کافئین به صورت طبیعی در دانه، مغز و برگ‌های برخی از گیاهان وجود دارد.از این منابع طبیعی برای تولید غذا و نوشیدنی‌های حاوی کافئین استفاده می‌شود.
در لیست زیر، مقدار کافئین موجود در ۲۴۰ میلی‌لیتر از برخی نوشیدنی‌های شناخته‌شده را مشاهده می‌کنید:
اسپرسو: ۲۴۰-۷۲۰ میلی‌گرم.
قهوه: ۱۰۲-۲۰۰ میلی‌گرم.
چای یرباماته: ۶۵-۱۳۰ میلی‌گرم.
نوشیدنی‌های انرژی‌زا: ۵۰-۱۶۰ میلی‌گرم.
چای دمی: ۴۰-۱۲۰ میلی‌گرم.
نوشیدنی‌های غیر‌الکلی: ۲۰-۴۰ میلی‌گرم.
قهوه بدون کافئین: ۳-۱۲ میلی‌گرم.
نوشیدنی کاکائو: ۲-۷ میلی‌گرم.
شیر شکلات: ۲-۷ میلی‌گرم.
همچنین، برخی از غذا‌ها هم حاوی کافئین هستند. برای مثال، ۱ اونس (۲۸ گرم) شیر شکلات ۱-۱۵ میلی‌گرم و ۲۸ گرم از شکلات تلخ ۵-۳۵ میلی‌گرم کافئین دارند.2
اثرات مفید کافئین
1- طبق بررسی های پژوهشگران دانشگاه بارسلون مصرف همزمان کافئین و قند می تواند برای حافظه و حواس شما مفید باشد. در واقع مغز این افراد به انرژی کمتری برای به یادآوری امور نیاز دارد.2- بنا بر گفته محققان آمریکایی به نظر می رسد که کافئین شانس ایجاد سرطان تخمدان در زنان را کاهش می دهد. اثر کافئین در زنانی که از قرص های جلوگیری از بارداری و یا داروهای هورمونی پس از یائسگی استفاده نمی کنند، بیشتر است. مصرف قهوه فاقد کافئین تاثیر واضحی نداشت.
3- مصرف کافئین می تواند قدرت و تحمل عضلات را در فعالیت های ورزشی افزایش دهد. مصرف کافئین روی گیرنده های عضلات اسکلتی اثر گذاشته و به طور موقت انرژی را افزایش می دهد.
4- بین مصرف کافئین و بروز بیماری پارکینسون رابطه عکس وجود دارد، به عبارتی دیگر، کافئین از احتمال بروز بیماری پارکینسون پیشگیری می کند.
5- مصرف مقدار متعادل کافئین، اختلالات شناختی در رابطه با افزایش سن و نیز بروز بیماری آلزایمر را کاهش می دهد.
6- کافئین با ایجاد تعادل در عملکرد مغز، از نقایص حرکتی و نیز زوال عقل پیشگیری می کند.
7- کافئین احساس خوب بودن، شادی، انرژی، هشیاری و اجتماعی بودن را در فرد تقویت می کند.
کافئین خطر ابتلا به سرطان هایی مثل سرطان های روده، دهان و حلق را کاهش می دهد و سبب کاهش احتمال بروز بیماری های قلبی و پوسیدگی های دندانی می شود.
8- کافئین تحمل انجام حرکات ایروبیک را افزایش می دهد.
9- مصرف کافئین منجر به کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 می شود.
10- قهوه دارای مقدار زیادی آنتی اکسیدان است. آمریکایی ها 1,299 میلی گرم آنتی اکسیدان از 1.64 فنجان قهوه خود در روز دریافت می کنند. (چای دارای 294 میلی گرم آنتی اکسیدان و بعد از آن موز با 76 میلی گرم، لوبیای خشک با 72 میلی گرم و ذرت با 48 میلی گرم در ردیف های بعدی جای دارند).
11- کافئین برای انقباض سریع عروق خونی کاربرد دارد و برای به حداقل رساندن سرخی و التهاب پوست صورت استفاده می شود.
12- کافئین را می توان به عنوان یک موهبت برای کسانی دانست که از اختلال پوستی که منجر به بروز لکه های قرمز بر بینی و پیشانی می شود، رنج می برند.
13- کافئین، قرمزی و تورم چشم را کاهش می دهد.
14- کافئین خطر ابتلا به سرطان هایی مثل سرطان های روده، دهان و حلق را کاهش می دهد و سبب کاهش احتمال بروز بیماری های قلبی و پوسیدگی های دندانی می شود.
15- کافئین می تواند از نقرس جلوگیری کند.3
عوارض و مضرات مصرف کافئین
باعث حملات اضطرابی می‌شود
مصرف بیش از اندازه‌ی کافئین می‌تواند به ایجاد حالت خطرناکی از اضطراب منجر شود. می‌دانیم فرد مضطرب با بیشترین درجات عصبانیت و بی‌قراری مواجه می‌شود؛ حتی اگر ظاهرا دارای شرایط معمولی باشد. کافئین چنین شرایطی را وخیم‌تر می‌کند. بنابراین، اگر فردی با این علائم مواجه است باید در مصرف کافئین احتیاط کند.
اختلالات معده
اسیدهای موجود در کافئین معده را به تولید اسید بیشتر تحریک می‌کنند که این مسئله کاملا مضر و زیان‌بار است. از این رو، مصرف بیش از اندازه‌ی کافئین ممکن است به اختلالات معده نظیر حالت تهوع، گرفتگی معده، اسهال، و نفخ منجر شود.
ممکن است باعث بی خوابی شود
بی‌خوابی اساسا جزء علائم ترک کافئین است که معمولا با مشکلات جسمی دیگری نظیر خستگی مفرط و سردرد همراه است. این نشانه‌ها در میان افراد معتاد به کافئین رایج است. اساسا، افرادی که بیش از اندازه کافئین مصرف می‌کنند، هنگام ترک این ماده با دردسرهایی از قبیل بی‌خوابی و ناراحتی مواجه می‌شوند.
سقط خود به خودی
زنان باردار باید در مورد کافئین با احتیاط فوق‌العاده برخورد کنند، زیرا مصرف بیش از اندازه‌ی این داروی اعتیادآور ممکن است به سقط خود به خودی و دیگر مشکلات پیش از زایمان منجر شود.کافئین با داشتن ویژگی محلول در آب، به آسانی از طریق جریان خون وارد جفت می‌شود. این ماده‌ی محرک مستقیما باعث افزایش ضربان قلب و متابولیسم (سوخت و ساز) جنین می‌شود. از دیگر عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه‌ی کافئین می‌توان به تاخیر در رشد جنین نیز اشاره کرد.
افزایش فشار خون
آدم‌هایی که از بیماری فشار خون رنج می‌برند باید در مورد میزان مصرف روزانه‌ی کافئین با احتیاط برخورد کنند.این دارو به خاطر تاثیرش در افزایش ناگهانی فشار خون در یک زمان کوتاه شهرت دارد. با این‌که کافئین تاثیرات بلند مدتی به همراه ندارد، ولی ممکن است وضعیت بیماران مبتلا به ضربان نامنظم قلب را وخیم‌تر کند.
چاقی مفرط
چاقی مفرط نیز مستقیما به مصرف کافئین مربوط می‌شود. بر خلاف باور عامه، این داروی اعتیادآور سطوح هورمون‌های استرس را در بدن افزایش می‌دهد که به احساس گرسنگی شدید منجر می‌شود.
ممکن است باعث توهم شود
کافئین واقعا می‌تواند شما را بالا ببرد! و اگر بخواهید هم‌چنان سوار بر بال‌های این داروی اعتیادآور در آسمان پرواز کنید، شاید عاقبت دچار گیجی و توهم نیز بشوید. در برخی موارد حتی این مسئله باعث تشنج منجر به مرگ نیز شده است.
افزایش خطر حمله‌ی نقرس
آدم‌هایی با سابقه‌ی ابتلا به نقرس باید به طور کلی از کافئین اجتناب کنند، زیرا این ماده مکررا باعث شعله‌ور شدن آتش نقرس می‌شود. مصرف کافئین می‌تواند مشکل این قبیل افراد را وخیم‌تر کند.
برای مبتلایان به دیابت نوع ۲ مناسب نیست
اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، شاید بهتر باشد مصرف کافئین‌تان را محدود کنید. این داروی اعتیادآور ممکن است در متابولیسم (سوخت و ساز) گلوکز اختلال ایجاد کند و باعث افزایش ناگهانی و کنترل نشده‌ی گلوکز در جریان خون شود.1
مقدار مصرف توصیه شده
وزارت کشاورزی ایالات متحده امریکا (USDA) و اداره ایمنی مواد غذایی اروپا (EFSA)، معتقد هستند که مصرف کافئین تا ۴۰۰ میلی‌گرم در طول روز، ایمن است. این مقدار برابر با نوشیدن ۲-۴ فنجان قهوه در روز است.بر اساس گزارش‌های موجود، مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم کافئین در یک وعده می‌تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد.
به همین دلیل، بر اساس توصیه کالج متخصصان زنان و زایمان امریکا، زنان باردار باید میزان مصرف کافئین خود را به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنند.
کودکان زیر پنج سال نباید کافئین مصرف کنند، و مصرف کافئین برای نوجوانان و افراد جوان نیز نباید روزانه بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم باشد.
به هر حال، این نوشیدنی جادویی که می‌تواند صبح‌مان را بسازد، اگر بیش از اندازه‌ی توصیه شده مصرف شود، می‌تواند روز یا زندگی‌مان را خراب کند.2
پی نوشت:
1.www.bazdeh.org
2.www.bodyknowledge.ir
3.www.parsacity.com
